طی چند دهه اخیر که کشور درگیر آلودگی هوا شده، متاسفانه شاهد راه حل‌هایی مقطعی و کوتاه مدت برای برطرف کردن این معضل بزرگ و جدی هستیم که با بی‌تدبیری و سوء مدیریت مسئولان، سلامت همه افراد جامعه را تهدید می‌کند و عامل مرگ خاموش سالانه هزاران نفر است.
برای مقابله با آلودگی هوا و سایر مسائل زیست محیطی دستگاه‌های مختلف وظایف سنگینی بر عهده دارند، اما متاسفانه کم کاری دستگاه‌ها و نبود اراده محکم برای مقابله با این معضل زیست محیطی سبب شده تا هر ساله در فصول سرد سال با این پدیده مواجه شویم.
از صنعت خودروسازی گرفته که در کیفی سازی خودروها دارای مسئولیت می‌باشد تا سایر صنایع برای مقابله با این پدیده دارای وظایفی بوده که متاسفانه انجام نمی‌دهند. ازسوی دیگر سازمان محیط‌زیست نیز در این زمینه کم کاری داشته و آنطور که باید از دستگاه‌ها مطالبه گری ندارد. به عبارت دیگر عدم انجام اقدام به موقع سبب می‌شود تا در فصول سرد سال این معضل مشکلات عدیده‌ای را برای شهروندان ایجاد کند.
اکثر مجموعه‌ها به وظایف خود در این حوزه عمل نمی‌کنند، به عنوان مثال در برخی استانهای صنعتی استفاده از مازوت یکی از عوامل اصلی آلایندگی به شمار می‌رود، اما جلوی آن نیز گرفته نمی‌شود. یکی از عوامل آلایندگی در شهر تهران وجود کارگاه‌ها و صنایع است اما اقدام جدی برای انتقال آن‌ها به خارج از شهر نیز صورت نمی‌گیرد.
براساس قانون، شهرداری‌ها و دستگاه‌های اجرایی وظایف معینی در این حوزه دارند که باید ملزم به انجام وظایف قانونی خود بشوند. متاسفانه اراده جدی در این حوزه وجود ندارد و ادامه این روند آسیب‌های جدی برای سلامت مردم به همراه دارد. مجلس نیز باید از بعد نظارت بر اجرای قانون به این موضوع ورود کند. اجرای دقیق قانون و اقدام به موقع مهم‌ترین عامل موثر برای کنترل معضل‌های زیست محیطی است که باید با اراده جدی دنبال شود.
شهردار تهران به تازگی گفته است:" ما مسئول آلودگی هوا نیستیم". اظهار نظری که پیشتر هم ازسوی برخی مسئولین با این مضمون که باران و برف باید به داد آلودگی هوای تهران برسد، تکرار شده بود. قانون هوای پاک اما مسئولیت دستگاه‌ها در قبال آلودگی هوا را گوشزد کرده است.
یک کارشناس محیط‌زیست درباره آلودگی هوا بخصوص در تهران گنت:بخش مهمی از آلایندگی هوای تهران به سبب صنایع آلاینده کوچک و بزرگی است که در این کلانشهر و حاشیه آن مشغول به کار هستند درست مانند صنعت خودرو‌سازی که هنوز نتوانسته در حد و اندازه استاندارد‌های کاهنده آلودگی هوا عمل کند و همچنان خودرو‌های تولید داخل یکی از منابع مهم آلاینده در شهر‌ها محسوب می‌شوند.
حسابی اضافه کرد: از آن مهم‌تر، اما توجه به این موضوع است که باید در این مسیر بسیاری از احتیاط‌ها و سیاست‌های محتاطانه امروزی را کنار گذاشت، چراکه سال‌هاست هر وقت صحبت از تعطیلی صنایع آلاینده یا خودروسازان بی‌کیفیت می‌شود، به بهانه اشتغال و مسئولان امر از زیر آن شانه خالی کرده‌اند و هزینه احتمالی این تصمیم را نپذیرفته‌اند.
وی معتقد است:تا وقتی که همه مسئولان و شهروندان برای حل مشکل آلودگی هوا یک صدا و هم قسم نشوند، به نظر می‌رسد نمی‌توان به حل این معضل تاریخی شهرهای‌مان دلخوش بود. پدیده‌ای که این روز‌ها تقریبا تمامی شهر‌های بزرگ و حتی نیمه بزرگ کشورمان را نیز درگیر کرده و می‌رود تا پدیده‌ای کشوری شود و سلامت شهروندان ما و نسل‌های آینده کشور را با خطراتی جدی روبه‌رو کند.
این کارشناس محیط‌زیست اضافه کرد: تحرک و حتی تنفس در هوای آلوده، آثار کشنده و زیانبار فراوانی بر سلامتی مردم داشته و مرگ تدریجی و خاموش را به دنبال دارد که متاسفانه کمتر کسی به آن توجه و دقت می‌کند و متاسفانه متولیان به راحتی از کنار این موضوع می‌گذرند، افزایش بی‌سابقه امراض پرشمار عصبی، سرطان‌ها، بیماری‌های چشمی و پوستی، مشکلات ریوی و مرده زایی نوزادان و ده‌ها بیماری دیگر به استناد اطبا و پزشکان ارتباطی بی‌واسطه با آلودگی هوا دارند.
همین تعطیلی مدارس و مراکز آموزشی که دولت‌ برای رفع و رجوع معضل آلودگی دست به دامان آن می‌شود، آیا مشکلاتی همچون دوری از شرایط تحصیل، عقب افتادگی تحصیلی، عادت به تعطیلی و همچنین مشکلاتی بیشماری را برای خانواده‌ها ایجاد نمی‌کند؟
ازسوی دیگر تصمیمات مسئولین برای تعطیل مدارس و دانشگاهها در روزهای آلوده و ارائه آموزش بصورت مجازی و عدم انجام ورزش در فضای باز برای بسیاری از خانواده‌ها ناخوشایند است. پدر و مادرها معتقدند تعطیلی مدارس باعث خانه نشینی فرزندان یا بهتر بگوییم، کودکان و نوجوانان است. آنان همچنین تاکید دارند که بچه‌ها در فضای مدرسه، درس‌ها را بهتر یاد می‌گیرند و اینگونه دچار افت تحصیلی می‌شوند.
بیشتر خانواده‌ها اعم از پدر یا مادر در کلانشهرها اشتغال دارند و فرزندانشان با تعطیلی مدارس در خانه به تنهایی به سر می‌برند. تنها شدن کودکان در منزل به واسطه اینکه پدر و مادر باید در محل کار خود حاضر شوند به معضل بزرگی برای خانواده‌ها تبدیل شده است.
ازسوی دیگر دیده می‌شود که در زمان آلودگی هوا و تعطیلی مدارس، کودکان و نوجوانان در کوچه و خیابان مشغول بازی هستند یا همراه والدین به خرید و تفریح می‌روند یعنی باز هم دانش‌آموز در معرض آلودگی قرار گرفته است.
فرهنگ‌سازی نکته ضروری است زیرا تا زمانی که فرهنگ‌سازی نشود با تعطیل شدن مدارس، ضرر بیشتری به دانش‌آموز ایجاد می‌شود. مختل شدن سیستم آموزش و اعلام تعطیلی مدارس با بروز آلودگی هوا و تغییر درجه حرارت شرایط جوی در کنار عدم فرهنگ‌سازی و برنامه لازم و کافی در این خصوص باعث شده است که هم مسئولان امر، خانواده‌ها و همچنین خود دانش‌آموزان دچار سر درگمی شوند.
اما آیا تعطیلی مدارس تنها راه مبارزه با آلودگی هواست؟ دستگاه‌های مختلف باید در کنار یکدیگر برنامه‌ریزی کرده و راه حل مناسبی برای این امر در نظر گیرند تا در نهایت دود آلودگی هوا به چشم مدارس و دانش‌آموزان نرود.
یک مسئول وزارت آموزش و پرورش هم با انتقاد از تعطیلی مدارس در روزهای آلوده با طرح این پرسش که "آیا برای حل مساله آلودگی هوا، راهکارهای دیگری وجود ندارد؟"، گفت: ما هم از تعطیلی مدارس گلایه‌مند هستیم و در این راستا راهکاری که به ذهنمان رسید این بود که آموزش را تعطیل نکنیم و دانش‌آموزان آموزش را از طریق بستر مجازی دنبال کنند.
ستاری‌فرد تصریح کرد: آموزش مجازی جایگزین مدرسه نمی‌شود و امیدواریم بستری فراهم شود که دانش‌آموزان در طول سال تحصیلی بتوانند حضور در مدرسه را به طور کامل تجربه کنند.
یک کارشناس حوزه آموزش و پرورش با انتقاد از تعطیلی مدارس گفت: بار‌ها در جلسـات مختلف اعلام کرده‌ایم که تعطیلـی مدارس هیچ نقشـی در بهبود شـرایط دانش‌آموزانـی کـه در معـرض آلودگی هوا قـرار دارنـد، نخواهد داشـت.
مسعودی افزود: اگـر مسئولان این تصمیـم را به دلیـل خودرو‌های سـرویس مـدارس می‌گیرند باید بگوییـم تعداد سـرویس‌های مدارس در شهری مثل تهران اصلا قابل قیاس با سـطح آلایندگی بیش از یک میلیـون خـودروی سـواری کـه در این کلانشهر که با وجـود آلودگی هـوا و طرح‌های کنتـرل ترافیک در شـهر رفت و آمد می‌کنند، نیسـت.
وی گفت: بـدون تردید تعطیلـی مدارس بـدون کارشناسـی و به شـکل امـروزی یک سـری مشکلات را به بدنـه آموزشـی و خانواده‌ها وارد خواهـد کـرد، بـه عنوان مثـال ما می‌خواهیـم بـا تعطیلـی مـدارس دانش‌آموزان را از آلودگـی هوا نجات و از بیماری‌های تنفسـی آن‌ها جلوگیری نماییم، درحالی که وقتـی ادارات و مراکـز تفریحی تعطیل نمی‌شـوند، بچه‌ها یـا با پدر یا مادرشـان به سـرکار می‌روند یا در مجتمع‌های تجاری و تفریحی خواهند بود.
این کارشناس حوزه آموزش ادامه داد: تجربه ثابت کرده که دانش‌آموزان بیشـتر از والدین، از معلمان خود حرف شـنوی دارند و اگـر معلمان به آنهـا اعلام کنند کـه از کلاس درس بیـرون نروید حتما ایـن کار را انجـام می‌دهند، در صورتی کـه در خانه این طور نیسـت و روز تعطیـل دانش‌آموزان یا در کوچه هسـتند یا در پارک‌ها و مراکز تفریحی. ازسوی دیگر مگر این دانش‌آموزان آینده سـازان کشـور ما نیسـتند، چـرا نباید با آلودگی هوا آشـنا شـوند.
مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران هم با بیان اینکه تعطیلی مدارس و مراکز آموزشی تاثیری بر کاهش آلودگی هوا ندارد، گفت: تصمیمات در این زمینه برای حفظ سلامت افراد است؛ تصمیم روز گذشته مبنی بر تعطیلی و غیرحضوری شدن مدارس اگر تا انتهای هفته ادامه داشت و مردم از شهر خارج می‌شدند شاید تاثیر اندکی بر کاهش آلودگی هوا داشت اما تعطیلی مدارس تنها برای حفظ سلامت مردم است و راهکاری برای کاهش آلودگی هوا نیست.