در این بین مهرداد ویس کرمی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، در دفاع از ورود نظامیان به دانشگاه ها گفته است: راه اندازی دفتر نیروهای مسلح در دانشگاه ها برای تعامل بیشتر بین دانشگاه و نیروهای مسلح در زمینه های علمی است. این سخنان در حمایت از وزیر علوم به زبان رانده شده؛ زیرا زلفی گل، وزیر علوم دولت سیزدهم، از تاسیس دفتری در دانشگاه ها برای استقرار نیروهای مسلح در دانشگاه برای عقد قراردادهای همکاری و... خبر داده است. البته وزیر علوم در ماجرای حمله به دانشگاه شریف هم دانشجویان را به تندی مورد عتاب قرار داده بود و حالا هم به دنبال ایجاد فضای سیاسی در دانشگاه هاست.

طبق قانون مصوب مرداد 1379 ورود نظامیان به دانشگاه ها ممنوع است و توجیه علمی بودن نه امنیتی بودن حضور نظامیان قابل باور نیست؛ زیرا به لحاظ نیاز علمی در امور نظامی، دانشگاه افسری و نظامی کم نداریم تا مباحث علمی و نظامی در آن دانشگاه ها مطرح شوند. 

با توجه به وقایع اخیر و حمله برخی نیروها به دانشگاه صنعتی شریف  که در نوع خود بی سابقه بود، زنگ هشدار امنیتی شدن فضای علمی دانشگاه ها را به صدا درآمده است.

در این بین سخن از رسمی و دائمی شدن حضور نظامیان در دانشگاه ها با انتقادات گسترده دانشگاهیان و افکار عمومی همراه شده است. هرچند وزیر علوم خود طرفدار این ایده است و گویی از امنیتی شدن دانشگاه ها حمایت می کند. محمدعلی زلفی گل در پنجاه و هفتمین اجلاس معاونان پژوهش و فناوری دانشگاه ها، مراکز آموزش عالی، پژوهشی و فناوری کشور که در سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران برگزار شد، از احتمال حضور نیروهای مسلح در دانشگاه ها گفت تا بار دیگر صلاحیت او به عنوان وزیری که باید حامی استقلال دانشگاه و دانشجو باشد با تردید جدی مواجه شود.

او در دفاع از این ایده چالش برانگیز گفته است: «این مورد تازه ای نیست و قبلا هم وجود داشته است. قرار است یک کارشناس اداری که استخدام ستاد کل نیروهای مسلح باشد، در دانشگاه حضور یابد و تقاضای سرباز نخبگان، امریه های پسادکتری و کسری خدمت سربازی همچنین قراردادهای استادان با صنایع دفاعی را پیگیری و تسهیل کند که وقت و انرژی دانشجویان هدر نرود».

اینکه وزیر نگران وقت و انرژی دانشجویان است، نکته مثبتی است اما آیا برای هدر نشدن وقت و انرژی دانشجویان آن هم در شرایط فعلی و نیاز مبرم به حساسیت زدایی، فقط در همین یک زمینه باید چنین تصمیمی گرفت که ظن امنیتی شدن فضای دانشگاه را دربر دارد؟

هرچند اصولگرایان همفکر زلفی گل او را تنها نگذاشته اند و معتقدند «هدف چنین طرحی افزایش تعاملات بین دانشگاه و نیروهای مسلح است». در این رابطه ویس کریمی گفته است: برخی از طرح های پژوهشی نیروهای مسلح از طریق دانشگاه ها انجام می شود. برای مثال در ساخت پهبادها، مسلما با نخبگان دانشگاهی کار انجام می شود. در این طرح نیز برای تقویت کارهای پژوهشی و بهتر شدن آن این ارتباط برقرار می شود تا راحت تر و بهتر این رابطه ایجاد شود و از ظرفیت نخبگان برای ارتباط بهتر بین نیروهای مسلح و دانشگاه ها استفاده شود و بیشتر چنین ارتباطی جنبه های علمی دارد.

وی درباره قانون مصوب 30 مرداد 1379 مبنی بر «ممنوعیت ورود نیروهای مسلح به دانشگاه ها و مراکز آموزش» گفت: این قانون حاکم است و مربوط به ورود نیروهای نظامی به دانشگاه ها ست که کماکان ممنوع است و نیروهای نظامی وارد دانشگاه نمی شوند و راه اندازی دفتر نیروهای مسلح در دانشگاه ها ارتباطی با ورود نیروهای نظامی به دانشگاه ها ندارد و همان طور که عرض کردم، چنین ارتباطی جنبه های علمی دارد.

ویس کرمی تاکید کرد: نیروهای مسلح که از هر مجرایی می تواند اطلاعات خودش را کسب کند، پس دفتر نیروهای مسلح در دانشگاه ها برای این نیست که مثلا کار جدیدی انجام بدهند و قانون «ممنوعیت ورود نیروهای مسلح به دانشگاه ها و مراکز آموزش» هیچ ربطی به راه اندازی دفتر نیروهای مسلح در دانشگاه ندارد.

او تصریح کرد: نیروهای مسلح در شهرهای مختلف زمین یا املاکی دارند که به بحث حقوقی، تعامل و پیگیری نیاز دارد. همین حالا در مجلس هم وزارت دفاع، ارتش، نیروی انتظامی و هم سپاه دفتر حقوقی دارند. این موضوع به خاطر پیگیری مسائل حقوقی است و در واقع رابط هستند و در مورد دانشگاه ها، دفتر نیروهای مسلح در آنجا نیز همین نقش رابط را خواهد داشت.

وی خاطرنشان کرد: راه اندازی دفتر نیروهای مسلح در دانشگاه ها برای تعامل بیشتر بین دانشگاه و نیروهای مسلح است؛ یعنی ارتباط بهتر بین وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با نیروهای مسلح. برای مثال ما در مجلس طرحی تحت عنوان پدافند غیرعامل داریم؛ یک رکن پدافند غیرعامل دانشگاه ها هستند.

او افزود: شاید لازم باشد تدابیری اندیشیده شود تا اگر مثلا مشکل آلودگی آب یا بیوتروریست یا آلودگی میکروبی پیش آمد که به وزارت بهداشت ربط داشت، اقدام لازم را بتوان انجام داد یا بحث های فنی-مهندسی پدافند غیرعامل در یک بیمارستان نیاز به تدابیری دارد که مثلا در یک حادثه سیل، راهش مسدود نشود. این مثال ها همه نمونه هایی است که نشانگر ارتباط و تعامل بین دانشگاه و نیروهای مسلح است و در طرح پدافند غیرعامل مجلس که توضیح دادم، این نکته اتفاقا وجود دارد که دانشگاه ها حتما باید یکی از اعضای پدافند غیرعامل باشند.

ویس کرمی درباره حواشی ایجادشده بعد از انتشار خبر راه اندازی دفتر نیروهای مسلح در دانشگاه ها توسط وزیر علوم گفت: نیروهای مسلح حافظ امنیت کشور و بچه های همین مردم هستند. نیروهای مسلح ما مردمی و از دل مردم ما هستند و اینکه کسی بخواهد بین نیروهای مسلح و مردم جدایی بیندازد، نقشه دشمن است.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در پاسخ به این سوال که در مورد راه اندازی دفاتر نیروهای مسلح در دانشگاه ها آیا از روسای دانشگاه ها نظرخواهی شده است؟ گفت: همه این برنامه ها با تعامل انجام می شود و حتما در وزارتخانه جلساتی مرتبط برگزار می شود. بحث بودجه نیروهای مسلح به مجلس می آید و در کمیسیون هایی که مرتبط است درباره آن تصمیم گیری می شود؛ پس تعاملات همیشه و در این موضوع نیز وجود دارد. منتها وقتی چنین اخباری اعلام می شود، برخی برای اینکه سوژه خبری بسازند، این موضوعات را بزرگنمایی می کنند.

ویس کرمی در ادامه اظهار کرد: نیروهای مسلح جزئی از این کشور هستند و چون جزئی از کشور هستند، طبیعتا با همه بخش های کشور تعاملاتی دارند. برای نمونه ارتش در جاهای مختلف پادگان هایی دارد و طبق قانون مجلس، این پادگان ها را بیرون شهرها می برد و بعد از خروج پادگان ها از شهر، برای این زمین های شهری باید تعاملی کنند و تغییر کاربری داده و به شهر واگذار شود و این موضوعات همه موضوعاتی حقوقی است و در این زمینه ها مجلس تعاملات زیادی با ارتش دارد تا زمین هایش به شهرداری واگذار و تبدیل به فضای مسکونی و... شود. حالا مقداری از این تعامل هم با دانشگاه هاست، با شهرداری، استانداری و... . همه این دستگاه ها با هم تعاملات حقوقی دارند و یکی از این تعامل ها، تعامل نیروهای مسلح با دانشگاه است.

این نماینده مجلس تصریح کرد: اعلام این خبر در شرایط فعلی کشور به نظرم خیلی خوش سلیقگی نبود. نیروهای مسلح تعامل شان تقابلی نیست و حافظ امنیت هستند. در همین اغتشاشات بسیاری از نیروهای مسلح ما زخمی شدند، اما دست به سلاح نبردند و فقط اغتشاشگران اصلی را شناسایی و دستگیر کردند.

این دفاعیات از حضور نظامیان و تاکید بر نقش پدافند غیرعامل و ورود نظامیان در بحران ها در دانشگاه ها در حالی مطرح می شود که چندی پیش برخی نیروها با علم به ممنوعیت ورود به دانشگاه وارد دانشگاه شریف شدند و آن شب تلخ را رقم زدند. هم اکنون هم دانشگاه صنعتی شریف اعلام کرده است : «تعدادی از دانشجویان جهت مصلحت دانشگاه و خودشان به صورت موقت از حضور در دانشگاه منع شده اند». البته فقط مسئله دانشجویان بازداشتی شریف مطرح نیست و این مشکل اکثر دانشگاه های کشور در یک ماه اخیر است؛ بنابراین امنیت تحصیلی و امنیت روانی دانشجویان تضعیف شده و برای بازگرداندن اعتماد و امنیت بدترین پیشنهاد قانونی کردن ورود نظامیان در میان دانشجویان است.

در همین رابطه غلامرضا ظریفیان، معاون وزیر علوم در دولت اصلاحات، به جماران گفت: توضیح ناکافی داده شد که منظور دفتری برای بحث امریه است. او گفته است: اگر چیز دیگری باشد، مغایر با قوانین و قواعد دانشگاه است؛ یعنی منع ورود مراکز انتظامی و نظامی به شدت مورد تاکید بوده چون این مسئله به مصلحت جامعه و دانشگاه نیست.

ظریفیان افزوده است: ما شاهد بوده ایم که هر وقت این تداخلات صورت گرفته چه آثار بسیار مخربی را برای دانشگاه داشته که حوادث تلخ سال 78 را می شود یکی از آنها به حساب آورد. اما به نظر می رسد منظور این نیست و منظور تاسیس دفتری برای بحث امریه سربازی است. حتی اگر این باشد، زمان شناسی درستی نسبت به مسئله نداشته ایم. درست زمانی که جامعه و دانشگاه در التهاب است، بیان چنین مسئله ای حکایت از این دارد که درک درستی از نسبت دانشگاه با جامعه و بخش های مختلفش وجود ندارد.

سال هاست چالشی به نام سربازی دانشجویان و نخبگان وجود ندارد و طبق روال قانونی نظام وظیفه شرایط سربازی نخبگان تسهیل شده و دریافت امریه هم دیگر امری عجیب، سخت و ناممکن نیست. اصلا بحرانی به این شکل وجود ندارد که برای رفع آن نیاز به ورود نظامیان به دانشگاه ها باشد. کافی است در مراکز نظام وظیفه شرایط پیگیری امور این چنینی در اولویت قرار گیرند و سرعت روند کار افزایش یابد.همه دانشجویان هم که پسر نیستند؛ حداقل نیمی یا بیشتر دانشجویان خانم هستند که مشکل سربازی ندارند؛ بنابراین چه نیازی است همه دانشجویان سایه سنگین حضور نظامیان را در دانشگاه تحمل کنند. اگر هم بحث تبادل علمی است، دانشگاه های نظامی می توانند وارد عرصه تعامل و همکاری علمی شوند؛ چه نیازی به حضور نظامیان در دانشگاه است. این مسئله نگرانی های امنیتی با خود خواهد داشت.

امنیتی کردن فضای دانشگاه بسیار خطرناک است

داود سلیمانی، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس ششم، در واکنش به خبر ایجاد دفتر تعامل با نیروهای مسلح در دانشگاه ها، به جماران گفت: مسلما موجب سوءتفاهم های زیادی در میان دانشگاهیان می شود و متاسفانه به جو ناامنی کمک می کند؛ به ویژه در این مقطع خاص که یک شرایط میان جنبشی در کشور هست و نارضایتی در برخی زمینه ها وجود دارد، این کار می تواند اثر معکوس بگذارد و به جای اینکه به آرام کردن فضای دانشگاه کمک کند، بیشتر به بی اعتمادی و ناآرامی می انجامد.

او ادامه داد: برخی از حرکت هایی که در شرایط بحران انجام می شود، باید معقول تر و سنجیده تر باشد. اما شواهد نشان می دهد شاید این امر کارشناسی درستی به لحاظ سیاسی - امنیتی نداشته باشد. من فکر می کنم دانشگاه مرکز اندیشه، فکر، قلم و کارشناسی است؛ کارشناسی در مسائل متنوع که می تواند یک بعد آن مسائل نظامی و انتظامی باشد. بنابراین آنها به وادی آموزش وارد شده اند که هم دانشکده های علوم نظامی و فنون نظامی هست و هم پایگاه هایی که می توانند به لحاظ علمی و تکنولوژی بعد نظامی کشور را پشتیبانی کنند.

موقعی که ما به عنوان یک کارگروه تخصصی سراغ یک دانشکده یا دانشگاه تحت عنوان «علوم و فنون نظامی» می رویم، معنایش این است که می خواهیم از تخصص و نیروهای کارشناسی در جهت پیشبرد اهداف نظامی و انتظامی استفاده کنیم و این خودش فی نفسه کار مبارکی است که پایگاه ها و مکان های مربوط به آن تعریف شده و وجود دارد؛ اما اگر بخواهیم تحت عنوان ارتباط کارشناسان نظامی، تمامی دانشگاه ها را به عنوان عرصه این کار تلقی کنیم، به اعتقاد من نمی تواند درست و کارشناسی باشد. علتش این است که ما علاوه بر مسائل نظامی، مسائل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نیز داریم و قاعدتا همه متولیان این امور باید یک دفتر هماهنگی و ارتباط در دانشگاه داشته باشند.

*شرق