عصر ایران؛ معاون وزیر ارتباطات و رئیس شرکت پست - محمود لیائی - اخیراً صحبت هایی درباره محدودسازی پلتفرم های فضای مجازی داشته است که جای نقد جدی دارد که منتشر می کنیم و چنانچه توضیحی در این باره داشته باشند، خوشحال می شویم دریافت و منتشر کنیم. (پارگراف های آبی، سخنان ایشان و بقیه، نقدهای عصر ایران است) 

* چند سالی است مسئولان تأکید می‌کنند که کسب‌وکار‌ها به‌جای استفاده از ابزاری خارجی نظیر اینستاگرام از پلتفرم‌های رسمی که حاکمیت آماده کرده استفاده کنند و آنجا را رونق دهند. متأسفانه مردم عادی به این صحبت‌ها توجهی نداشتند و کسب‌وکار خود را در پلتفرم‌های حاکمیتی توسعه ندادند.

- بله چند سالی است که مسوولان خطاب به مردم تاکید می کنند که از پلتفرم های رسمی که حاکمیت آماده کرده استفاده کنید ولی وقتی خود مقامات از جمله ریاست جمهوری و وزرا و نمایندگان مجلس و چهره های سیاسی و رسانه های حکومتی و ... در پلتفرم های خارجی حضور دارند، چگونه شما از مردم می خواهید نباشند؟

وقتی رئیس جمهور در دوران کاندیداتوری اش، برای جلب آرای عمومی خودش می گوید که در اینستاگرام صفحه دارد، چگونه شما به عنوان معاون وزیر دولت همان شخص، با استفاده از کلمه "متاسفانه" درباره "مردم عادی" می گویید که "خودشان" توجهی نداشتند! 
شاید هم نکته اصلی در همان "مردم عادی" باشد که همه چیز برایشان حرام است و برای شما مسوولان مباح!

* الان به دلیل شرایط کشور اینستاگرام فیلتر شده و همه مردم نمی‌توانند دسترسی داشته باشند. اگر اینستاگرام خودش ایرانی‌ها را محدود می‌کرد چه جوابی می‌خواستند بدهند؟ 

- حالا که اینستاگرام خارجی دسترسی ایرانی ها را محدود نکرده و خود شما مسؤولان داخلی دسترسی ایرانی ها را محدود کرده اید "چه جوابی دارید"؟

*با توجه به شرایط و دشمنی آمریکا با مردم ما، این کشور هر ضربه‌ای که بتواند به اقتصاد ایران می‌زند و با توجه به اینکه آمریکا مالکیت پلتفرم‌های تجارت الکترونیک خارجی که کسب‌وکار‌های ایرانی استفاده می‌کرده‌اند را دارد، توصیه ما این بوده که کسب‌وکار‌ها از پلتفرم‌های داخلی استفاده کنند.

- یک سؤال: اگر آمریکا می خواست به کسب و کارهای ایرانی در اینستاگرام ضربه بزند، آیا می توانست ضربه ای بدتر از محدود کردن دسترسی ایرانی ها به کسب و کارهایشان بزند؟! 
عجالتاً این ضربه را نه آمریکا که شما زده اید و دسترسی میلیون ها هموطن تان را به کسب و کارهای خودشان محدود کرده اید!

* در بازدید از استان مازندران متوجه شدم که حتی در مناطق روستایی فروش محصولات از طریق اینستاگرام صورت می‌گرفته است. در حین بازدید مردم با دیدن من نسبت به شرایط اینترنت و فیلترینگ اینستاگرام ابراز شکایت کردند که من به آن‌ها گفتم شما خودتان از قبل به این فکر بودید که احیاناً اگر روزی اینستاگرام بسته شود چه اتفاقی می‌افتد؟ خودتان باید به فکر می‌بودید و از ابتدا از ابزاری نظیر اینستاگرام استفاده نمی‌کردید.

- این که بالاخره بعد از بازدید از مناطق روستایی متوجه شدید حتی روستاییان نیز محصولات شان را از طریق اینستاگرام می فروشند، هم خوب است چون بالاخره متوجه شدید و هم جای تاسف است که به عنوان معاون وزیر ارتباطات، حالا متوجه شدید!
 اما درباره این سخن شما به روستاییان که قبلا باید فکرش را می کردید، باید بگویم: مردم مجلس و دولت انتخاب می کنند و پول نفت و مالیات می دهند که آنها برای آینده کشور فکر کنند. 
مثلاً وقتی اینستاگرام راه اندازی شد، دولتی ها که بودجه های کلان پژوهشی در حوزه های آینده پژوهشی و نت و ... دارند، باید فکر این روزها را می کردند و پلتفرم های داخلی قوی طراحی می کردند یا شرایط مناسب همکاری پلتفرم های خارجی با ایران را تمهید می کردند نه این که پلتفرمی مانند اینستاگرام فعال شود و همه و از جمه خود مسوولان در آن حضور داشته باشند و بعد آقای معاون وزیر از راه برسد و مردم را به بی فکری متهم کند و بگوید خودتان باید به فکر بودید!

معاون وزیر خطاب به روستاییان گفته است:من به آن‌ها گفتم شما خودتان از قبل به این فکر بودید که احیاناً اگر روزی اینستاگرام بسته شود چه اتفاقی می‌افتد؟ 
نمی دانم جوابش را چه داده اند یا اصلا اجازه جواب داشته اند یا خیر؟ ولی پاسخ اش این است: اگر اینستاگرام بسته شود، میلیون ها ایرانی که بدون یک ریال کمک دولتی برای خود و خانواده شان منبع درآمد حلال ایجاد کرده اند، به خاک سیاه می نشینند و حالا این فاجعه را نه اینستاگرام آمریکایی که داخلی ها بر سر مردم آورده اند.

ار این گذشته از معاون وزیر می پرسیم: آیا رئیس جمهور فعلی کشور در دوران تبلیغات انتخاباتی این جملات را در فیلم تبلیغاتی اش گفته یا نگفت: "ببینید! این فیلتر اینستاگرام یکی از آن اتهاماتی است آقایان به خاطر منافع‌شان به من می‌زنند! آخه این یک چیزی‌ست که زمینه کسب و کار مردم است، مردم روی این دارند درآمد کسب می‌کنند! آخه کسی می‌آید محل درآمد مردم را تعطیل کند؟"

معلوم است که گفت و فیلمش هم موجود است. پس اگر مردم در اینستاگرام فعال هستند، یکی از دلایل اش، وعده ای بود که رئیس رئیس تان به مردم داده است پس شما در جایگاهی نیستید که مردم را متهم به بی فکری و آنها را این حضور در این پلتفرم منع کنید. آجر کردن نان مردم، اصلاً خوش عاقبت نیست.

* ما بنا داریم این محدودیت‌ها را که تأثیرات مخربی داشته به فرصت تبدیل کنیم. کم‌کم شرایطی ایجاد می‌شود و پلتفرم‌هایی درحال‌توسعه هستند که کسب‌وکار‌ها بتوانند از آن‌ها برای ارائه خدمات خود استفاده کنند...

(در پاسخ به این سؤال که آیا در حال حاضر ظرفیت استفاده از پلتفرم‌های داخلی وجود دارد یا خیر؟) : «بله. ظرفیت انتقال همه کسب‌وکار‌ها به پلتفرم‌های داخلی وجود دارد و اصلا فلسفه وجودی شبکه ملی اطلاعات، رفع نیاز‌های داخلی تجارت الکترونیک و پرداختن به همین موضوعات است.»

نکته جالب اینجاست که ابتدا می گویید «ما بنا داریم محدودیت را به فرصت تبدیل کنیم و "کم کم" شرایطی ایجاد می شود و پلتفرم هایی "در حال توسعه هستند» و کمی بعد گویا فراموش می کنید چه گفته اید و از آماده بودن ظرفیت انتقال  همه کسب وکارها به پلتفرم های داخلی سخن می گویید! واقعاً کدام حرف تان را باور کنیم؟! بنا دارید کم کم پلتفرم های در حال توسعه را آماده کنید یا همین الان همه چیز آماده است؟

و اما سه نکته تکمیلی با جناب ایشان و همفکران شان:

1 - هر چند نواقص فنی پلتفرم های داخلی، آنها را با اینستاگرام و واتساپ و تلگرام غیر قابل مقایسه کرده است ولی مهم تر از بستر فنی، چیزی است به نام "اعتماد اجتماعی" که کمبودش، سال ها در "نرفتن مردم به پلتفرم هایی که به قول شما حاکمیت ایجاد کرده است" خودش را نشان داده و در یک ماه اخیر در خیابان ها و دانشگاه ها و مدارس.
به جای این که مردم فعال در اینستاگرام را به بی فکری متهم کنید و با بستن کسب و کار آنها، بر این وضعیت دامن بزنید، خودتان فکری به حال سرمایه به شدت در حال نزول اعتماد اجتماعی بکنید.

2 - این که پلتفرم های خارجی را ببندید و مردم را به داخلی ها سوق دهید، معنایش این است که می خواهید دیواری بین ایران و جهان بکشید و الا کدام آدم عاقلی از پلتفرم بین المللی و پر مخاطبی چون اینستاگرام به طور کاملاً رایگان برای گسترش کسب و کار و پیام و معنای کشور استفاده نمی کند؟!

3 - همان اندازه که با فیلترینگ تلگرام مردم به سمت پیام رسان های داخلی رفتند، این بار نیز با فیلتر کردن اینستاگرام و واتساپ، نه تنها مردم خواهند توانست سرانجام به این دو دسترسی پیدا کنند که زمینه رشد پلتفرم های خارجی دیگر را فراهم می کنید. یادتان هست واتساپ چه زمانی در ایران به طور انفجاری رشد کرد؟ بعد از فیلترینگ تلگرام ؛ و حالا افتاده اید به صرافت فیلترینگ همین واتساپ که خودتان با فیلترینگ تلگرام رشدش دادید!

واقعاً آدم تعجب می کند از این همه اصرار بر رفتن به راه رفته ای که می دانند بن بست است. کم سرتان به دیوار خورده؟!