در سالگرد درگذشت آیت‌الله حاج شیخ یوسف صانعی او را می توان «مرجعی ممتاز و متفاوت» توصیف کرد. مردی که با وجود مراتب بالای فقهی خود را نه تافتهٔ جدابافته‌ای از مردم بلکه عملا برخاسته از متن مردم می‌دانست و می‌کوشید از این حیث راه پیامبران را دنبال کند که رابطۀ خود با مردم را نمی‌گسستند.

به همین خاطر برای خود این مأموریت را قایل بود که همت و توان خویشتن را صرف انتقال بینایی به مردم برای توان‌یابی در راهبری خود و رهایی‌ از بردگی (تسلیم غیر خدا) و یافتن و شناختن هادیان و منادیان واقعی دین سازد. از این رو نیز جنس آگاهی‌بخشی او چون رهایی بخش بود متفاوت بود!

 با همین نگاه پیوسته و با دیده نقد به وضع موجود خود می‌نگریست و چون منتقد وضع موجود بود، "متفاوت" به نظر می‌رسید.

عالمی فقیه، فقیهی‌ زمان شناس و از همه فراتر، "ممتاز" بود چون "هدایت‌گر" بود و هدایت‌گری او از جنس بیداری و همان بی‌دلیل نپذیرفتن و در بالاترین سطح از باورِگره‌ خورده با اندیشه‌های انتقادی ایستادن بود.
از سوی دیگر، نگرش فقهی مبتنی بر دفاع از حقوق مردم و کرامت انسان، با رویکرد سمحه و سهلۀ او نیز تماشایی و ممتاز است‌.

آیت‌الله العظمی یوسف صانعی هرچند به دلیل فتاوای "متفاوت" مانند: افزایش سن تکلیف دختران به ۱۳ سال، برابری دیه زن و مرد و مسلمان و غیر مسلمان، محدودیت شدید در ازدواج مجدد و متعه برای مردان و افزایش کاربری عقل در استنباطات فقهی بیشتر شناخته می‌شد و واکنش‌های انتقادی و تندی‌ها و بی مهری‌ها را به‌جان می‌خرید اما نزد نو‌اندیشان و روشن‌فکران و در چشم مردمان بصیر، فقیهی تحول‌گرا، مردم‌دار، نواندیش و البته " شجاع " جلوه می‌کرد.

به دنبال مقاصد اصلی شریعت بودن و از دریچه تنظیم مناسبات زندگی و کاهش دردهای بشری به دانش فقه نگریستن و رابطه بین فقه و زندگی را مهم دانستن، از دیگر امتیازات آن مرجع متفاوت بود.

*عصرایران