یک کارشناس مسائل عراق درباره کناره‌گیری مقتدی صدر و جریان او از عرصه سیاست، می‌گوید که درست است که صدری‌ها اعلام کردند از فعالیت سیاسی فاصله می‎گیرند، ولی هنوز دولت‌های استانی در چند استان بسیار مهم در اختیار صدری‌هاست؛ بنابراین جریان صدر در صحنه سیاست عراق هستند و تحلیل‌شان در این شرایط این است که در آینده نزدیک و کوتاه مدت یک شورش اجتماعی گسترده در عراق داریم. استراتژی‌شان این بود که این پیام صادر شود که صدری‌ها جزئی از طبقه سیاسی قدرت نیستند.

علیرضا مجیدی در گفتگو با «انتخاب» در تحلیل خود از استعفای نمایندگان جریان صدر از پارلمان و کناره‌گیری وی از سیاست، عنوان کرد: «دو مقدمه را باید در نظر گرفت. یک اینکه سیاست در عراق اساسا درون‌زا نیست. بدین معنا که از سال ۲۰۰۳ که صدام سقوط کرد تا کنون، همواره تشکیل دولت در عراق بر پایه چهار رکن بوده است؛ یک رکن آن احزاب سیاسی عراق بودند که این یک مسئله درون‌زاست، رکن دوم نوع نگرش و عدم ورود مرجعیت که این یک چیز بینابینی است و امر سیاسی نیست، دو رکن دیگر هم ایران و امریکا بوده‌اند؛ بنابراین سیاست در عراق یک حوزه کاملا درون‌زا نیست.»

عضو اندیشکده «جریان» در توضیح خود از مقدمه دوم، بیان کرد: «سرخوردگی توده‌های مردمی از طبقه سیاسی در عراق بسیار بالا و شدید و یکی از نمودهایش هم انتخابات است. از سال ۲۰۱۰ به این سو مشارکت انتخابات پایین آمد. یعنی انتخابات سال ۲۰۱۴ میزان مشارکت بالای پنجاه درصد بود با این وجود در مناطق سنی‌نشین مشارکت بسیار پایین بود، بعد از آن هم بحث داعش را داشتیم.»

مجیدی ادامه داد: «انتخابات ۲۰۱۸ هم در کل عراق مشارکت به کمتر از ۵۰ درصد رسید که پس از آن هم اعتراضات اکتبر ۲۰۱۹ را داشتیم. در ۲۰۱۹ یک تحلیل در ایران رایج شد که فکر می‌کردند این اعتراضات ساختگی است. مدام هم اصطلاح پروژه و پروسه امریکا را به کار می‌بردند. ولی واقعیت این است که دقیقا روند طبیعی سنتز‌های درونی جامعه عراق بود و الان هم همین سیاست‌هاست که ما را به سمت شورش‌های بزرگ‌تر می‌کشاند.»

او در خصوص انتخابات ۲۰۲۱ عراق، گفت: «۲۰۲۱ یک انتخابات فوق العاده و زودهنگام بود. طبق آمار رسمی مشارکت ۳۷ درصد بود، ولی با عددسازی به بیش از ۴۰ درصد رساندند. به این صورت که اعلام کردند که هر فردی که می‌خواهد در رای‌گیری شرکت کند باید یک کدی از سامانه مشخصی بگیرد. بعد از آن میزان مشارکت را بر اساس کد‌های تخصیص یافته اعلام کردند که به بالای ۴۰ درصد رسید. در حالی که اگر میزان واجدین شرایط و تعداد کل آرای ماخوذه که توسط وزارت کشور اعلام شده بود را مقایسه کنیم و نسبت گیریم، مشارکت در انتخابات ۳۷ درصد بوده است.»

مجیدی افزود: «از سوی دیگر همین میزان مشارکت هم به این امید بود که یک گشایشی ایجاد شود. به همین دلیل هم تعداد کرسی‌های نمایندگان مستقل مجلس به ۴۰ نفر رسیده بود، در حالی که در قبل حدود ۱۰ نیرو بود. حتی در مورد جریاناتی که رای آوردند هم می‌توان بحث کرد؛ چرا که همه به نوعی اعتراض علیه گذشته سیاسی بوده است. یعنی همان ۳۷ درصدی هم که رای دادند، اکثریت کسانی بودند که نسبت به سابقه سیاسی نظام پسا صدام اعتراض جدی داشتند. این یعنی سرخوردگی سیاسی در عراق خیلی بالاست.»

این پژوهشگر در ادامه مطرح کرد: «حال با این مقدمات، جریان صدر در انتخابات پیروز شد و یک سری شعار‌های اساسی هم داشت که اعلام کرده بود خط قرمزش است، از جمله بحث تشکیل دولت «اکثریت ملی». اما هشت ماه از انتخابات گذشت، ولی به دلایلی در تشکیل دولت ناکام ماند. این یعنی از آن طرف دولت باید در عراق تشکیل شود. این نکته‌ای بود که آقای صدر این دو را کنار هم گذاشت.»

وی ادامه داد: «از طرف دیگر هم یک چشم‌اندازی را می‌بینند و آن هم این است که معادلات منطقه‌ای به سمتی می‌رود که عراق شاهد تنش‌های جدی خواهد بود. این نکته بسیار مهم است و رسانه‌های صدری هم در چند روز اخیر بر آن تاکید کرده‌اند. بخشی از این معادلات منطقه‌ای و تنش‌ها به ایران، اسرائیل و به نوعی بحث هسته‌ای بر می‌گردد. تحلیل آن‌ها این است که معادلات منطقه‌ای به سمت تنش بیشتر می‌رود و در این وضعیت عراق هم گوشت قربانی است. در مجموع و در این شرایط صدری‌ها به این نتیجه رسیدند که بهترین کار برای سرمایه‌گذاری بلند مدت‌شان، فاصله‌گیری از طبقه سیاسی است.»

مجیدی در پاسخ به اینکه گام بعدی جریان صدر چیست، گفت: «قدم بعدی صدری‌ها فعلا سکوت کامل است. چرا که تحلیل‌شان این است که با روند فعلی، حتی بدون مداخله صدری‌ها، ما تا چند ماه آینده شاهد یک شورش بزرگ خواهیم بود. البته باید توجه داشت که درست است که صدری‌ها اعلام کردند از فعالیت سیاسی فاصله می‎گیرند و حتی مقتدی صدر به حج می‌رود و بعد از آن هم احتمالا برنگردد و پیش‌بینی شخصی من این است که به لبنان می‌رود، ولی همچنان در صحنه سیاست هستند، تنها از پارلمان کناره‌گیری کرده‌اند.»

این پژوهشگر حوزه آسیای عربی، افزود: «هنوز دولت‌های استانی در چند استان بسیار مهم در اختیار صدری‌هاست؛ نجف که مرکزی مذهبی و به نوعی مرکز استان های جنوبی ست، در اختیارشان قرار دارد. استاندار بصره کاملا با آن‌ها هماهنگ بوده است، استاندار ناصریه هم که قلب تپنده اعتراضات ۲۰۱۹ بوده، متعلق به صدری‌هاست و همچنین استان میسان که با ایران هم مرز و است از این حیث اهمیت دارد که بیش از ده سال است که این استان را در اختیار دارند و حیات خلوت صدری‌هاست؛ بنابراین جریان صدر در صحنه سیاست عراق هستند و تحلیل‌شان در این شرایط این است که در آینده نزدیک و کوتاه مدت یک شورش اجتماعی گسترده در عراق داریم. استراتژی‌شان این بود که این پیام صادر شود که صدری‌ها جزئی از طبقه سیاسی قدرت نیستند.»