عرضه جهانی روغن خوراکی پس از جنگ در اوکراین ضربه شدیدی خورده است و در سراسر جهان از بازارهای اندونزی گرفته تا فروشگاه های انگلیس کمبود آن احساس می شود.
به گزارش عصرایران به نقل از "بیزنس اینسایدر"، روسیه و اوکراین مجموعا نزدیک به دو سوم روغن آفتابگردان جهان را صادر می کنند؛ ماده اصلی بسیاری از غذاهای بسته بندی شده و آماده.
پس از جنگ اوکراین، یافتن روغن آفتابگردان و سایر روغن های گیاهی دشوارتر شده است و فشار بیشتری را بر بازار جهانی این محصول وارد می کند که در حال حاضر به دلیل بحران تغییرات اقلیمی و خشکسالی های جهانی وضع تولید خوبی ندارد.
مصرف‌کنندگان بین‌المللی در تلاش برای ذخیره یا یافتن جایگزین هستند: قفسه‌ها در اسپانیا خالی است، مصرف‌کنندگان در هند به صورت عمده خرید می‌کنند و فروشگاه‌های مواد غذایی در بریتانیا تعداد بطری‌های روغن را که مردم می‌توانند بخرند، محدود کرده‌اند.
بازار روغن‌های پخت و پز زمانی متزلزل‌تر شد که اندونزی که معمولا بیش از هر کشور دیگری روغن پالم صادر می‌کند، تصمیم گرفت در پاسخ به کمبود روغن‌های خوراکی در داخل، صادرات این محصول به خارج از کشور را ممنوع کند. روغن پالم بزرگترین صادرات اندونزی است.
بنابراین مهم نیست در کجای دنیا زندگی می کنید، اگر این روزها بتوانید روغن پخت و پز پیدا کنید، حتما قیمت آن بالا رفته است. شاخص قیمت مواد غذایی "فائو" سازمان ملل متحد که قیمت های پنج گروه کالایی را دنبال می کند، در ماه مارس گذشته به بالاترین حد خود رسید و قیمت روغن پخت و پز سریعتر از غلات، لبنیات، گوشت یا شکر افزایش یافت. البته در ماه آوریل، این شاخص نسبت به رکورد ماه قبل اندکی کاهش داشت.
یکی از صاحبان فروشگاه های عرضه ماهی سوخاری (فیش اند چیپس) در شمال غربی انگلستان در این باره به "اینسایدر" گفت که هزینه های ماهانه او برای خرید روغن پخت و پز از زمان حمله روسیه به اوکراین ماهانه بیش از 500 پوند (یا 617 دلار) افزایش یافته است.
با وجود کمبود و افزایش قیمت جهانی روغن، قیمت چیزهایی که مردم در رستوران ها می خرند، می پزند و می خورند تحت تاثیر قرار می گیرد. این امر برای گروه‌های کم‌درآمدی که برای تامین هزینه‌های زندگی خود تلاش می‌کنند، فشار بیشتری وارد می کند.
آمریکا
ایالات متحده به شدت به روغن پالم وابسته نیست و بیشتر از انواع دیگری از روغن های پخت و پز مانند روغن سویا و کلزا استفاده می کند.
به دلیل تشدید بحران تغییرات اقلیمی و خشکسالی در سایر کشورها که می تواند بر واردات روغن تاثیر بگذارد، قیمت ها در بازار جهانی روغن های خوراکی در حال نوسان و افزایش است و همین مساله قیمت این محصول را در آمریکا هم افزایش داده است. به عنوان مثال، خشکسالی در آمریکای جنوبی باعث افزایش قیمت سویا شده است که منجر به افزایش قیمت روغن در فروشگاه های مواد غذایی آمریکا شده است.
پس از اینکه اندونزی اعلام کرد صادرات روغن پالم را ممنوع می کند، قیمت ها ابتدا 7 درصد افزایش یافت، اما بعد از آن که گزارش شد اندونزی فقط روغن پالم فله و بسته بندی شده را ممنوع می کند، قیمت ها اندکی کاهش یافت. در ایالات متحده آمریکا روغن سویا و کانولا بیشتر برای سرخ کردن استفاده می شود.

دو تن از محققان بانک "جی پی مورگان" در یادداشتی در ماه آوریل نوشتند که "ما شاهد یک محیط پایدار از افزایش قیمت مواد غذایی برای حداقل طی 12 تا 18 ماه آینده هستیم که احتمالا با توجه به مدت زمان درگیری در اوکراین، طولانی تر هم خواهد بود."
آنها افزودند که "ابهام شدید و افزایش قیمت" همچنان بر تولید و واردات روغن تاثیر خواهد گذاشت.
عدم اطمینان در بازار روغن نخل، همراه با بلایای آب و هوایی مانند خشکسالی در آرژانتین و کانادا، قیمت سویا را در ایالات متحده افزایش داده است.
طبق اعلام وزارت کشاورزی ایالات متحده، پیش‌بینی می‌شود قیمت‌ها در سال 2022 بین 8.5 تا 11.5 درصد افزایش یابد. آرژانتین، برزیل و ایالات متحده بزرگترین تولیدکنندگان روغن سویا هستند.
نظرسنجی بلومبرگ از 8 تحلیلگر نشان داد که کانادا، بزرگترین صادرکننده روغن کلزا در جهان، امسال با وجود افزایش تقاضا برای این کالا، احتمالا از سطح زیر کشت کمتری برای کشت دانه های روغنی استفاده خواهد کرد، زیرا ترس از خشکسالی و قیمت بالای کود، کشاورزان را به سمت گندم و سویا سوق داده است.
انگلیس
فروشگاه‌ها و "فست فودهای" عرضه محصولات سوخاری در انگلیس قیمت‌ها را افزایش می‌دهند. قبل از حمله روسیه به اوکراین، هزینه ها به طور پیوسته در حال افزایش بود. سپس روغن پخت و پز، یک ماده اصلی برای سوخاری فروشی ها، افزایش قیمت یافت و نایاب شد.

"اندرو کروک" مالک فروشگاه‌های "فیش اند چیپس" اسکیپرز در لنکاوی در شمال غربی انگلیس، به اینسایدر گفت که هزینه خرید روغن آفتابگردان در حدود 50 درصد در 3 هفته گذشته افزایش یافته است.
کروک - که همچنین به عنوان رییس فدراسیون ملی ماهی سرخ کن ها فعالیت می کند - گفت که مغازه ها، از جمله مغازه های او، در انتظار افزایش مداوم قیمت ها و عرضه محدود هستند.
کروک گفت که قبل از حمله روسیه به اوکراین 30 پوند به ازای هر بشکه 20 لیتری روغن پرداخت کرده است. حالا او 44 پوند پرداخت می کند.
او گفت که در طول یک هفته معمولی او از حدود 10 بشکه روغن استفاده می کند و هزینه های کلی او با توجه به این افزایش قیمت روغن، تقریبا 140 پوند در هفته یا 560 پوند در ماه افزایش یافته است.
با توجه به تقاضای بالا که قیمت روغن‌های دیگر را بالا می‌برد، برخی از مغازه‌ها در عوض برای یافتن راه‌حل به فناوری روی می‌آورند. کروک دستگاهی دارد که به امکان استفاده مجدد از روغن کمک می کند و همچنین به دنبال مبدل های کاتالیزوری است که روغن را هنگام سرخ کردن، تمیز می کند.
فقط روغن نیست که گران می شود. کروک گفت که قیمت‌ همه محصولات غذایی در حال افزایش است و ماهی دو برابر شده و قیمت سیب‌زمینی هم به دلیل افزایش هزینه‌های کود و سوخت افزایش می‌یابد.
"جف کانسدیل" صاحب مغازه "ماهی سوخاری" سنتی فین در "ریدینگ" انگلیس- که با قطار 20 دقیقه با مرکز لندن فاصله دارد- به اینسایدر گفت که فروشگاه او مجبور شده به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه، قیمت ها را 30 درصد افزایش دهد.

او گفت: "این افزایش قیمت ها تاثیر زیادی بر کسب و کار کوچک من دارد. فکر می‌کنم 6 تا ۱۲ ماه بسیار سختی پیش رو داریم."

کروک همچنین گفت که مجبور است دوباره افزایش قیمت بدهد. او گفت که قیمت روغن آفتابگردان به این زودی ها کاهش قابل توجهی نخواهد داشت، زیرا به زیرساخت های اوکراین آسیب وارد شده است.
او گفت: "من واقعا نگران هستم زیرا تاثیرات این افزایش قیمت و کمبود احتمالا برای چند سال ادامه یابد."

اندونزی
پیش از ممنوعیت صادرات روغن پالم توسط اندونزی، وحشت ناشی از کمبود روغن پخت و پز در این کشور به حدی شدید شده بود که بنا به گزارش ها، 2 نفر از مردم محلی در صف خرید روغن جان خود را از دست دادند.
در اواسط ماه مارس، یک زن خانه دار 41 ساله به نام "ساندرا" در حالی که بیش از یک ساعت زیر نور آفتاب داغ منتظر خرید روغن بود، غش کرد. او از بیماری "آسم" رنج می برد و در آمبولانس و در راه انتقال به بیمارستان جان داد.
در همان هفته "ریتا ریانی" 49 ساله پس از اینکه در 3 سوپرمارکت مختلف برای خرید روغن پخت و پز به دلیل سقف فروش به صف شد، بیهوش شد. پلیس به رسانه های محلی گفت که او نیز پس از دو روز بستری در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان، درگذشت.
از آغاز سال، تصاویر صف‌های طولانی و قفسه‌های خالی سوپرمارکت‌ها در سرتاسر اندونزی مرتبا به تیتر خبرها تبدیل شده است، زیرا خریداران سعی می‌کنند در میان این کمبود، روغن‌های پخت و پز را احتکار کنند.
اگرچه اندونزی بزرگترین تولید کننده روغن پالم خام در جهان است، ماده ای که برای روغن پخت و پز بیشتر مورد علاقه مردم محلی است، اما کمبود در همین کشور تامین کننده جهانی، نشانی از وخامت وضعیت بازار روغن های خوراکی در جهان است.
در ماه مارس "مگاواتی سوکارنوپوتری" رییس جمهوری سابق اندونزی، این سوال را مطرح کرد که چرا آشپزهای خانگی نمی توانند غذا را به روش های دیگری به جز سرخ کردن طبخ و تهیه کنند؟
او گفت:" آیا خانم ها فقط غذای خود را هر روز سرخ می کنند؟ آیا راهی برای آب پز یا بخارپز کردن یا دیگر روش های طبخ غذا وجود ندارد؟"
در اندونزی، تقاضا برای روغن پخت و پز تا ماه رمضان همچنان بالا بود. پس از این ماه، تعطیلات مذهبی عید فطر می شود، زمانی که تقاضا برای روغن پخت و پز برای تهیه غذاهای سرخ شده، افزایش می یابد.

آلمان
رستوران های آلمانی نیز با قیمت های بالاتر روغن آشپزی دست و پنجه نرم می کنند. در ماه آوریل، میخانه معروف Gaffel am Dom در کلن اعلام کرد که به دلیل کمبود روغن آفتابگردان، سیب زمینی سرخ کرده را از منوی غذایی خود حذف می کند.
در این کشور یک تامین کننده جایگزین وارد عمل شد: پیه گوشت گاو، یا چربی گوشت گاو که طعم گوشت را به سیب زمینی سرخ شده می دهد. اما دیگر این محصول باب طبع گیاهخواران نیست.
سخنگوی رستوران های زنجیره ای "مک ‌دونالد" آلمان گفته که این شرکت میزان روغن آفتابگردان را در ترکیب روغنی که برای سرخ کردن استفاده می‌کند کاهش خواهد داد. این شرکت در ماه مارس به اینسایدر گفت که مشتریان مک دونالد هنوز هم می توانند سیب زمینی سرخ کرده را با کیفیت معمول تهیه کنند.
در همین حال، بطری‌های روغن آفتابگردان هفته‌هاست که در سوپرمارکت‌های آلمان تمام و نایاب شده است.
سخنگوی انجمن صنایع فرآوری دانه های روغنی آلمان (Ovid) گفت: حتی روغن کلزا، که می تواند جایگزین روغن آفتابگردان باشد، نیز به سختی یافت می شود.
با وجودی که آلمان 1 میلیون هکتار برای کشت کلزا دارد، اما این مشکل همچنان ادامه دارد.
به گفته انجمن صنایع فرآوری دانه های روغنی آلمان ، عوامل موثر عبارتند از احتکار فردی روغن پخت و پز و تعداد کمتر رانندگان کامیون اوکراینی که محموله های روغن خوراکی را ه قفسه فروشگاه ها در آلمان می رسانند.

هلند
هلند بزرگترین واردکننده روغن آفتابگردان اوکراینی در اتحادیه اروپا است که در سال گذشته حدود 600 میلیون یورو وارد کرده است.
کمبود روغن آفتابگردان به بسیاری از "اسنک بارها" و کافه های هلندی که سیب زمینی سرخ کرده و تنقلات سرخ شده معروف مانند "کروکت" می فروشند، آسیب زده است.
"مارک کوک" مدیر یکی از شرکت های تولید تنقلات در هلند می گوید:" از آنجایی که روغن آفتابگردان از اوکراین می آید، تهیه آن دشوار است و اگر بتوانید آن را به دست آورید، بسیار گران است. روغن کلزا جایگزین مناسبی است."

"مصطفی النالی" صاحب اسنک بار دوقلوها در آمستردام، می‌گوید که او اکنون به ازای هر 10 لیتر روغن سرخ کردنی 26 یورو می‌پردازد، در حالی که قبل از حمله روسیه به اوکراین، حدود 15 یورو به ازای هر 10 لیترمی پرداخت. افزایش قیمت هر هفته بیش از 100 یورو اضافی برای او هزینه دارد. همچنین هزینه قبض گاز او پس از جنگ اوکراین دوبرابر شده است.
در نتیجه، او نیاز به افزایش قیمت دارد. کوک گفت: "همه چیز کم است و همه چیز گران تر است. قیمت روغن حدود 100 درصد، گوشت حدود 40 درصد و هزینه بسته بندی بیش از 60 درصد افزایش داشته است. به همین دلیل باید قیمت ها را افزایش دهیم."

هند
در هند، قیمت بالای روغن خوراکی همه شهروندان را تحت تاثیر قرار می دهد و خانواده های کم درآمد بار سنگین آن را متحمل می شوند. آنها بخش بزرگی از درآمد خود را صرف اقلام ضروری، به ویژه روغن های خوراکی می کنند، که قیمت آنها 50 تا 70 درصد بالاتر از زمان پیش از همه گیری کووید- 19افزایش یافته است.
نظرسنجی انجام شده توسط یک رسانه اجتماعی محلی هند نشان داد که 24 درصد از خانوارهای هندی مصرف روغن خود را کاهش داده اند، در حالی که 67 درصد با کاهش هزینه های دیگر و پس انداز، هزینه بیشتری برای خرید آن پرداخت می کنند.
یک زن ساکن بمبئی به رویترز گفت وقتی هشدار کمبود روغن را در یک گروه "واتساپی" که عضو آن است، دید، او دو برابر روغن معمول ماهیانه خود را از بازار خرید.
افزایش قیمت روغن خوراکی برخی از خانواده‌های فقیر و متوسط را مجبور می‌کند روغن‌های ارزان‌تر و بی‌کیفیت را انتخاب کنند که می‌تواند سلامتی آنها را به خطر بیندازد.
بر اساس گزارش بلومبرگ، در پی افزایش قیمت و کمبود روغن های خوراکی، برخی از عرضه‌کنندگان غذاهای خیابانی هندی، برای کاهش مصرف روغن پالم، به جای سرخ کردن، غذای خود را بخارپز می‌کنند.