✍️اینکه پوتین روسیه ۲۰۲۱ با اشاره به حمایت از جدایی طلبان دونتسک و لوهانسک اوکراین حاضر به پذیرش تبعات ورود به چالشی بین المللی و روبروی احتمالی با ناتو به رهبری آمریکا شد حتماً در ماهیت شناسی نگاه روسیه به حوزه پیرامونی و روابط بین الملل حائز مطالعه جدی است ، اما برای بسیاری از مردم جهان که روزهای اقتدار و حاکمیت آهنین ارتش سرخ در شوروی و بر نیمی از جهان را تا فروریختن امپراطوری سوسیالیسم ندیدند شاید به سادگی قابل درک نباشد.
✍️اینکه چرا آخرین حاکمان اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی در انتهای دهه نود به رهبری گورباچف در اوج سیطره بر جهان و حضور پایاپای در مسابقه تسلیحاتی و پس از ورود به پروژه اعلامی جنگ ستارگان ریگان رئیس جمهور وقت آمریکا به ناچار از اتخاذ یا پذیرش تصمیم تاریخی مبنی بر سبک سازی یا فروپاشی بلوک شرق و شوروی شدند حتماً با ساده انگاری و تک گزینه سازی قابل درک نبوده و نیازمند مطالعه جدی عوامل منجر به شکل گیری شرایط و موقعیت خاصی است که رهبران شوروی را به چنین تصمیم دشواری رساند.
✍️اینکه در گرما گرم برپایی جشن روز ملی مرزبانی که براساس تبلیغ غرورانگیز شناسایی و هدف گیری هواپیمای جاسوسی یو۲ آمریکایی در ارتفاع ۷۵هزار پا شکل گرفته و به نماد دیوار آهنین غیر قابل نفوذ مورد افتخار شوروی و تحقیر ابدی غرب و آمریکا شناخته و در ۲۸مه۱۹۷۸ هم در حال تکرار بود ، ماتیوس جوان ۱۹ ساله آلمان غربی با یک سال سابقه خلبانی آماتور سوار بر هواپیمای کرایه سسنا ۱۷۲ تک نفره از هلسینکی فنلاند پرواز و با عبور از پرده آهنین و طی صدها کیلومتر بر فراز خاک شوروی در میدان سرخ مسکو و کنار کاخ کرملین به زمین نشست تا هیمنه امپراطور نیمی از جهان در برابر چشم جهانیان درهم شکسته و در لحظه فرو ریزد.
✍️گورباچف رهبر امپراطوری شرق بلافاصه پس از فاجعه امنیتی-نظامی مذکور فرمان برکناری و دستگیری بالغ بر ۲۰۰۰ فرمانده و افسر عالی رتبه ارتش سرخ را صادر کرد اما افسانه هفتاد ساله دیوار آهنین عملاً فرو ریخته و سایه وحشت امپراطوری و ارتش سرخ دیگر رنگ باخته بود . شاید ماتیوس ۱۹ ساله را باید مهمترین چالشگر آغاز فرو ریختن دیوار برلین و آغاز پروسه جداسازی بی هراس آلمان شرقی از اردوگاه سرخ ها و بازگشت به دامان سرزمین اصلی دانست ، اتحادی که بلافاصله در ویتنام و یمن هم تکرار و به سرعت اروپای شرقی را هم با ورود کشورها به اتحادیه اروپایی برای همیشه به تاریخ سپرد.
✍️اینکه رهبران شوروی به سرعت ناچار از تحمل نابودی سیطره بلوک شرق در پنج قاره بودند قطعاً از مهمترین عوامل پذیرش و تمکین رهبران فرسوده امپراطوری شرق در برابر فروپاشی اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروری و تبدیل شوروری به پانزده کشور مستقل هم شد ، اما اینکه رهبران امپراطوری مضمحل شده که نیمی از جهان را و چهارده جمهوری داخلی را در کمترین زمان ممکن و در بی اقدامی مطلق از دست دادند چرا امروز با مستمسک قرار دادن استقلال طلبی دو نقطه کوچک در اوکراین آمادگی مقابله با آمریکا و ناتو تا سازمان ملل را نمایش می دهند حتماً موضوع قابل تاملی است که شاید بتوان تحت عنوان درک مفهوم بسیار کلیدی تغییر موقعیت مورد اشاره و بررسی قرار داد.
✍️اینکه زمانی مسئولین ایران از نابودی امپراطوری شرق و تکه تکه شدن اتحاد جماهیر شوروری سوسیالیستی اشک شوق ریختند به این معنا نیست که امروز از نمایش چنگ اندازی روسیه پوتین به دو ریز منطقه در یکی از چهارده کشور جدا شده به هیجان نیامده و بعنوان مظهر غرب ستیزی روسیه مورد تشویق و همراهی قرار ندهند ، یعنی مقامات ما هم شاید اندکی به درک مفهوم کلیدی تغییر موقعیت نزدیک شده باشند ، هر چند عملکرد مقامات کشورمان در برخورد با موضوعات مرتبط با روابط خارجی کشورمان متاسفانه موید چنین درک و برداشتی نبوده و نیست. ۵اسفند۰۰