پیش بسوی انقلاب اخلاقی تفسیر غلط «انقلابیگری» یکی از مشکلات بزرگ این دوران است. اخلاق باید حرف اول را در انقلاب بزند و چون انقلاب ما انقلاب اسلامی است، جایگاه اخلاق باید در جامعه ما بیش از هر چیز دیگر باشد.
شهید مظلوم آیتالله بهشتی که معمار نظام جمهوری اسلامی است و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با مدیریت کمنظیر او تدوین شد، در رعایت ضوابط اخلاقی به ویژه تعامل با دیگران در چارچوب مسئولیتهای حاکمیتی، پیشتاز بود. هم او بود که میگفت «انقلاب ما انقلاب ارزشهاست». منظور او این بود که به همه بفهماند تمام رفتارها، گفتارها و نوشتارهای افراد منسوب به انقلاب اسلامی در هر رده و مسئولیتی که هستند باید بر مبنای ارزشها باشد و هیچکس حق ندارد خارج از این چارچوب حرکت کند. آن عالم ربانی و متفکر بزرگ، در پایبندی عملی به این توصیه پیشتاز بود و هرگز از آن تخطی نکرد.
در اوائل سال 1360 در یکی از جلسات شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی که آیتالله بهشتی دبیرکل آن بود، موضوع پیشنهاد حزب توده برای مناظره تلویزیونی دبیرکل آن حزب نورالدین کیانوری با آیتالله بهشتی مطرح شد. بسیاری از اعضاء شورای مرکزی معتقد بودند برای آقای بهشتی کسر شان است با کیانوری که از نظر علمی در سطح بسیار پائینی قرار داشت مناظره کند و نظرشان این بود که از طرف حزب جمهوری اسلامی فرد دیگری در این مناظره شرکت نماید. آیتالله بهشتی مطالب این افراد را گوش کردند و سپس گفتند: حزب توده برای این مناظره از من دعوت کرده و این درست نیست که من شخص دیگری را به جای خودم بفرستم. اخلاق حکم میکند من خودم این پیشنهاد را بپذیرم و در مناظره شرکت کنم. در آن زمان آیتالله بهشتی رئیس قوه قضائیه هم بودند.
سرانجام، مناظره در خردادماه 1360 برگزار شد و همه دیدند که آیتالله بهشتی با سعهصدری وصفناشدنی، دانشی وسیع و منطقی قوی از اسلام و انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن دفاع کرد. این مناظره که باید محور آن را از جانب شهید آیتالله اخلاق سیاسی متکی بر اسلام انقلابی دانست، در 5 قسمت برگزار شد ولی فقط 3 قسمت آن از تلویزیون پخش شد. خواست آیتالله بهشتی این نبود که دو قسمت دیگر پخش نشوند ولی دستاندرکاران آن روز تلویزیون چنان تصمیمی گرفتند و مردم را از آن دو بخش محروم کردند هرچند همان سه قسمت که پخش شدند به بهترین وجه منطق استوار یک متفکر مسلمان خداپرست را در مواجهه با افرادی از نمایندگان افکار ماتریالیستی و غیرمعتقد به خدا و دین به نمایش گذاشت.
آنچه در این مناظره حتی بالاتر از منطق اسلامی آیتالله بهشتی جلوهگری کرد و افکار عمومی را مجذوب خود ساخت، اخلاق و ادب اسلامی او بود. بهشتی، نه به مثابه یک چهره سرشناس انقلاب یا رئیس قوه قضائیه نظام جمهوری اسلامی و یا دبیرکل حزب فراگیر و پرقدرت جمهوری اسلامی، بلکه به عنوان یک عالم دینی با نهایت فروتنی از صداقت در رفتار با مردم گفت و با نمایندگان حزب توده و بعضی احزاب مارکسیستی حاضر در مناظره، چنان دوستانه صحبت کرد که هیچ نشانی از قدرت و مقام و منصب را نمیشد در سخنان و لحن کلام او سراغ گرفت.
ملاحظه میکنید که در این ماجرا علاوه بر محتوای مناظره و سخنان متین و منطق استوار آیتالله بهشتی، دو نکته بسیار ارزشمند و درسآموز را میتوان به روشنی یافت که هر دو از اصول اخلاقی و بهترین تفسیر برای «انقلابیگری» هستند. نکته اول اینست که ایشان برای انسانها ارزش و اهمیت قائل بود بطوری که در زمانی که یکی از قدرتمندترین مسئولین نظام جمهوری اسلامی بود، در کنار افرادی فاقد جایگاه حکومتی و اجتماعی به مناظره نشست و در نهایت ادب و رعایت حرمتها با آنها بحث علمی و سیاسی کرد. نکته دوم اینکه موقعیت پایبندی خود به ارزشهای اخلاقی و اسلامی را در عمل به اثبات رساند و به کسانی که دشمن اسلام محسوب میشدند نشان داد که انقلاب اسلامی درصدد کمک کردن به همنوعان برای پیدا کردن مسیر درست است.
متاسفانه امروز با گذشت 43 سال از پیروزی انقلاب اسلامی به جائی رسیدهایم که اولاً غیر از یک تفکر خاص هیچکس و هیچ جمعی کمترین سهمی در رسانه ملی ما ندارد چه رسد به دگراندیشان و مخالفان. ثانیاً تخریب این و آن، حرف اول و آخر قدرتمداران ما و ابزارهای تبلیغی وابسته به آنها ازجمله رسانه ملی است. و ثالثاً در تمام زمینههای استفاده از قدرت، اخلاق را به فراموشی سپردهایم و با اینحال خود را مظهر انقلاب اسلامی معرفی میکنیم. اگر نخواهیم خود را فریب بدهیم، باید اعتراف کنیم که این وضعیت اسفبار نشان میدهد ما برای حفاظت از انقلاب به یک انقلاب اخلاقی بر مبنای تعالیم اسلامی نیازمندیم.
*جمهوری اسلامی
|