مذاکرات وین در حالی پیگیری می‌شود که جمهوری اسلامی ایران به دنبال گرفتن تضمین‌ و راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها هستند تا غرب تعهدات برزمین‌مانده خود را اجرایی کند و به طور کامل به سند برجام برگردد؛ اما غربی‌ها همچنان برای برداشتن اولین گام تعلل می‌کنند.
به گزارش ایرنا، مذاکرات لغو تحریم‌ها در وین با نشست‌های کارشناسی و تخصصی میان ایران و ۱+۴ در جریان است. علاوه بر این نشست‌ها، جلساتی به صورت دو جانبه و چندجانبه میان مذاکره‌کننده ارشد هر کشور برگزار می‌شود. در روزهای گذشته گفت‌وگوها، مذاکره‌کنندگان کشورمان متن‌هایی را در زمینه رفع تحریم‌ها و راستی‌آزمایی روی میز مذاکرات قرار دادند و این دو متن مبنای گفت‌وگوها میان کشورها قرار گرفته است.
روز سه‌شنبه نیز مانند روزهای گذشته علی باقری مذاکره‌کننده ارشد کشورمان به صورت دو جانبه با انریکه مورا هماهنگ‌کننده مذاکرات دیدار و گفت‌وگو کرد. سپس وی در جلسه‌ای چندجانبه با مذاکره‌کنندگان ارشد سه کشور اروپایی و هماهنگ‌کننده گفت‌وگوها رایزنی کرد.
مذاکره‌کننده ارشد روسیه پس از جلسات پی‌درپی روز گذشته میان مشارکت کنندگان در گفت‌وگوهایی که با محور رفع تحریم‌ها در وین جریان دارد گفت: مذاکرات حسب ضرورت، در قالب‌ها و ساختارهای مختلف پیگیری می‌شود تا هیچ یک از هیئت‌ها از روند مذاکرات باز نمانند.
میخائیل اولیانوف در توئیتی نوشت: با توجه به برخی گمانه زنی‌ها نیاز به شفاف سازی وجود دارد. گفت‌وگوهای وین بر حسب ضرورت با ساختارهای متفاوت برگزار می‌شود.
وی در این رابطه توضیح داد: شرکت‌کنندگان برجام بدون ایالات متحده، شرکت‌کنندگان برجام بدون ایران اما با آمریکا، تروئیکا و ایران، آمریکا و روسیه ایران و روسیه، چین و ایران و غیره. این دیپلمات روس افزود که با تنوعی که در شکل برگزاری مذاکرات هست، هیچ هیئتی از روند مذاکرات عقب نمی‌ماند.
در روزهای اخیر برخی رسانه‌ها با خبرسازی و انتشار تصاویری از دیدار مذاکره‌کننده ارشد روسیه با نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، ادعا کردند که روسیه به نمایندگی از ایران در حال رایزنی با آمریکا است که علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت نیز درخصوص این خبرسازی، گفت: تنها نماینده رسمی جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات ۱+۴، آقای دکتر علی باقری هستند و هیچ کشور یا شخص دیگری مسئولیت ندارد.
هیئت مذاکره‌کننده کشورمان از ابتدای مذاکرات اعلام کرده است که ایران حاضر نیست چیزی کمتر از برجام را بپذیرد و تاکنون نیز درخواستی فراتر از برجام نداشته است.
حسین امیرعبداللهیان در گفت‌وگو با الجزیره در خصوص روند مذاکرات لغو تحریم‌ها در وین گفت: هنوز در مذاکرات وین شاهد ابتکارات جدید از سوی طرف‌های غربی نیستیم به نحوی که به نظر نمی‌رسد آماده بازگشت سریع به تعهدات خود باشند؛ لذا در این موضوع احساس می‌کنیم هنوز غربی‌ها تعلل می‌کنند.
وزیر امور خارجه کشورمان اضافه کرد: ما وقتی از تضمین صحبت می‌کنیم یعنی این که اولا تحریم جدیدی علیه ایران اعمال نشود، ثانیا تحریم‌هایی که برداشته می‌شود و لغو می‌شود، مجددا به بهانه دیگری از جمله بهانه قانونی که در کنگره تصویب شده یا قانونی که توسط رئیس جمهور امضا می شود، بازگردانده نشوند.
وی همچنین درباره دریافت تضمین در مذاکرات افزود: صحبت از تضمین و تعهدات، ابعاد مختلفی دارد اما حداقل آن این است که فروش نفت ایران و واردات ارز در سیستم بانکی کشور ما بدون هیچ مشکلی انجام شود.
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران تاکید کرد: از نظر ما هر زمانی که طرف‌های مقابل به تعهدات کامل خود در برجام برگردند، آن زمانی است که می‌توانیم اعلام کنیم به یک توافق رسیده‌ایم.
امیرعبداللهیان افزود: ما وقتی از لغو تحریم‌ها یا برطرف شدن تحریم‌ها صحبت می‌کنیم، منظورمان بازگشت کامل به سند برجام است. هر آنچه که در متن برجام پیش‌بینی شده و مورد تایید قرار گرفته و آن توافق تبدیل به قطعنامه شده است؛ همه آن موضوعات از نظر جمهوری اسلامی ایران باید مورد توجه طرف‌های مختلف قرار گیرد. پس در این مرحله سقفی که ما در مذاکرات فعلی وین دنبال می‌کنیم، لغو تحریم‌های برجامی است؛ اما حتما در ادامه، لغو کامل تحریم‌ها مورد توجه ما خواهد بود.
وی تاکید کرد: از نظر ما هر زمانی که طرف های مقابل به تعهدات کامل خود در برجام برگردند، آن زمانی است که می توانیم اعلام کنیم به یک توافق رسیده‌ایم. این به طرف‌های مقابل به ویژه غربی‌ها بر می‌گردد که آیا می‌خواهند در چند روز آینده، مذاکرات به توافق خوب منتهی شود یا در چند هفته آینده یا در چند ماه آینده. جمهوری اسلامی ایران، ابتکارات عملی، روشن و قابل دستیابی به نتیجه را روی میز قرار داده است؛ اما ما هنوز نیت و اراده جدی طرف غربی را در مذاکرات به خوبی لمس نمی‌کنیم. لذا فکر می‌کنم اگر طرف مقابل نسبت به سقف زمانی نگرانی دارد، می‌تواند خیلی راحت در چارچوب بازگشت به برجام و اجرای کامل تعهداتش به توافق برسد؛ بویژه آنکه همه چیز در سند برجام روشن است و حتی نیاز به مذاکرات طولانی هم وجود ندارد.
کشورهای غربی تلاش کردند که با تعیین ضرب‌الاجل بر ایران فشار وارد کنند تا به بهانه آن، ایران هر توافقی بپذیرد؛ اما جمهوری اسلامی اعلام کرد که در رسیدن به توافق عجله‌ای ندارد و اگر غرب به دنبال دستیابی به توافق است می‌تواند اولین گام را در عمل به تعهدات خود ذیل برجام، بردارد. با این وجود، اذعان قریب به اتفاق کشورهای مشارکت‌کننده در گفت‌گوها این است که مذاکرات با کندی اما رو به جلو در جریان و نقاط اختلافی میان هیئت‌ها رو به کاهش است.
دست‌انداز غربی در مقابل کاتالیزور ایرانی در مذاکرات وین
شنیده‌های خبرنگار سیاست خارجی ایرنا حکایت از این دارد که تیم ایرانی با هدف تسریع در روند، کماکان ابتکارها و پیشنهادهای سازنده را در مذاکرات ارائه می‌کند، اما طرف‌های غربی با وجود بهبود نسبی و اندک، همچنان منفعلانه عمل می‌کنند.
به گزارش ایرنا، مقامات و رسانه‌های کشورهای غربی مدام از کوتاه بودن زمان و پیشرفت اندک در مذاکرات سخن گفته‌اند، اما در عین حال بر روند رو به جلوی گفتگوها تاکید کرده‌اند. یکی از نمونه‌های آن اظهارات ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه بود که گفت متقاعد شده است که می‌توان به توافق دست یافت.
تناقض در روایت غربی بیانگر این است که طرف مقابل از عنصر زمان برای جنگ روانی و رسانه‌ای استفاده می‌کند. ضمن اینکه، هر گونه پیشرفت در مذاکرات نه فقط محصول عملکرد تیم ایرانی، بلکه تابعی از رویکرد و ایفای نقش همه طرف‌های از جمله تیم‌های مذاکره کننده اروپایی و آمریکایی است.
از طرفی، تیم ایرانی از آغاز گفت‌وگوها به صورت فشرده در جلسات متعدد در سطوح مختلف شرکت کرده است. کما اینکه طرف ایرانی برای صرفه‌جویی در زمان و شتاب بخشیدن به روند با متون و پیشنهادهای مکتوب در مذاکرات حاضر شد. اما این تمارض طرف‌های اروپایی و آمریکایی بود که با گذشت چند روز در دور اول گفت‌وگوها با تیم جدید ایرانی، خواستار ایجاد وقفه و بازگشت به پایتخت ها شدند.
همچنین، در موارد زیادی جلساتی به صورت همزمان برگزار شده تا بتوان موضوعات باقی‌مانده را به موازات هم و در سریع‌ترین زمان پیش برده و حل و فصل کرد. در این دور از مذاکرات همزمان بر روی چهار موضوع رفع تحریم‌ها، راستی‌آزمایی، دریافت تضامین و موضوعات هسته‌ای گفتگو صورت می‌گیرد.
شنیده‌های خبرنگار ایرنا حکایت از این دارد که روز چهارشنبه علاوه بر نشست‌های روسای هیات‌ها و کارشناسان، کارگروه سوم نیز با هدف ارزیابی و بررسی پیشرفت‌های حاصل‌شده در موضوع ترتیبات اجرایی تشکیل جلسه خواهد داد.
هیئت ایرانی در تمامی موضوعات باقی‌مانده، راهکارهای ابتکاری، ساز و کارهای عملیاتی و پیش‌نویس ارائه کرده است. اما در نقطه مقابل، خصوصا سه هیات‌ اروپایی، عمدتا نقشی منفعل ایفا کرده و به جز اعلام نظر در مورد طرح‌های پیشنهادی ایران، هیچ ایده یا ساز و کار تازه‌ای برای کاهش و حل و فصل موضوعات باقی‌مانده ارائه نکرده‌اند.
علاوه بر این، برخی تلاش‌های طرف‌های غربی برای تجدید نظر در موضوعات تفاهم‌شده یا طرح خواسته‌های جدید در مذاکرات نیز به کاهش سرعت پیشرفت مذاکرات دامن زده است. تعطیلات پایان سال طرف‌های غربی، تغییر مذاکره‌کنندگان کشورهای اروپایی، محدودیت‌های کرونایی و بعضا غیبت‌های مذاکره‌کنندگان ارشد تروییکا نیز مزید بر علت شده است.
اما با این وجود، گفت‌وگو درباره موضوعات اختلافی و جدی در وین همچنان ادامه دارد. علی باقری، رئیس تیم مذاکره کننده ایران، روز گذشته با انریکه مورا، هماهنگ کننده کمیسیون مشترک دیدار کرد. او سپس دیدار مشترکی را با روسای تیم‌های سه کشور اروپایی برگزار کرد که به جلسه‌ای دو ساعته تبدیل شد.
شنیده‌های خبرنگار ایرنا حاکی است که رئیس تیم ایرانی با مذاکره کنندگان ارشد اروپایی به صورت روزانه گفت‌وگو می‌کند و non-paperها به صورت روزانه و غیرمستقیم بین تیم ایرانی و آمریکایی توسط مورا تبادل می‌شود.
در نهایت تیم ایرانی، به دنبال توافقی پایدار است که قابل راستی‌آزمایی باشد، اما رسیدن به این هدف نیازمند تعامل طرف‌های مقابل در این دور که عمدتا مربوط به رفع تحریم‌هاست، می‌شود.