شهردار تهران مدت‌هاست دیگر مانند روزهای نخست نگرانی دخل خالی و کاهش درآمدهای شهر را ندارد. مدتی پیش علیرضا زاکانی اعلام کرد که شهرداری هیچ مشکل درآمدی‌ای نخواهد داشت. او گفته بود نیازمند انضباط مالی و درک درست زمینه ایجاد درآمد پایدار هستیم و الحمدلله شهر به قدری امکان و اقتضا دارد که ما این مسیر را خواهیم رفت. این نگاه‌هایی که کمبود داریم و چه‌ کار کنیم به انجام کار‌های احساسی و فراتر از قانون منجر می‌شود و ما به همه این موارد تن نخواهیم داد و مسیر دقیق خودمان در حوزه مالی را طی می‌کنیم.
اما برخی از اعضای شورای شهر همچنان نگران کاهش درآمدهای حوزه شهرسازی هستند. روز گذشته معاون شهرسازی و معماری شهردار تهران در صحن شورای شهر حضور داشت که مهدی چمران خطاب به او گفت ‌رکودی در شهر تهران در دوران چهارساله گذشته به وجود آمد که این رکود هنوز ادامه دارد.
چمران گفت: می‌دانم که رکود خیلی سریع شکل می‌گیرد اما ازبین‌بردن آن خیلی سخت و زمان‌بر است. اما الان چند ماه است که شروع به کار کرده‌ایم و انتظار داشتیم در این زمینه شهرداران مناطق ما فعال شوند. شهرداران مناطق فکر نکنند که یک خزانه‌ای وجود دارد و دست می‌کنند در این خزانه غیب و هرچقدر که بخواهند پول درمی‌آید.
چمران ادامه داد: خزانه را خودشان باید پر کنند. انتظار ما این است که واقعا تلاش کنند و وظایف خود را در تأمین منابع انجام دهند.
او با تأکید بر اینکه نمی‌خواهیم کاری خلاف قانون و فراتر از طرح جامع انجام شود، گفت: از همه مهم‌تر معاون شهرسازی است و مواردی را که می‌شود اصلاح کرد. اما بعضی چیزها وجود دارد که می‌توان به نفع مردم آنها را اصلاح کرد تا مشکلات مردم حل شود و نه‌تنها آسیبی به جایی نمی‌رساند بلکه به نفع شهر هم هست.
رئیس شورای شهر تهران با بیان اینکه هنوز چیزی از معاونت شهرسازی ندیدیم، گفت: انتظار داریم در این زمینه اقدام کنند و نمی‌دانم کی می‌خواهند معجزه کنند. اما باید معاونت شهرسازی در این زمینه بجنبد و تلاش کند. من از آقای فروزنده و زاکانی خواهشم این است که اگر خودشان رویشان نمی‌شود به مناطق بگویند مدیران را جمع کنند و ما به آنها بگوییم. این‌گونه نمی‌شود درآمد کسب کرد. باید تلاش کنند و کار کنند و راه‌های ابتکاری به دست آورند و درآمد حلال کسب کنند.
او تأکید کرد که برای انجام پروژه‌ها به منابع مالی نیاز داریم و گفت: علاوه بر اینکه انتظار داریم قوانین مو‌به‌مو انجام شود اما قفل‌و‌بست‌های بیجایی که گاهی به دست‌و‌پای مردم زده می‌شود، برداشته شود تا مردم بتوانند راحت‌تر کار کنند.
حمیدرضا صارمی، معاون معماری و شهرسازی شهرداری تهران هم در واکنش به صحبت‌های چمران گفت: در بررسی‌هایی که انجام دادیم، در کشور آمار صدور پروانه ساختمانی 10 تا ۱۵ درصد کاهش یافته اما در تهران در یک فرایند پنج شش ساله حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد کاهش یافته که این نشان می‌دهد این کاهش صدور در تهران دو سه برابر متوسط کشوری است.
معاون شهردار تهران افزود: چهار لایحه دست کمیسیون معماری است که این هفته رسیدگی می‌شود. سه لایحه نیز در راه است. درخصوص کاهش صدور پروانه از حدود ۱۱۴ موردی که وجود دارد تا هفته آینده حدود شش مورد حذف می‌شود.
صارمی گفت: در یکی دو هفته گذشته آمار صدور پروانه رو به افزایش است.‌ متأسفانه رعایت ضوابط به‌گونه‌ای شکل گرفته است که امروز که می‌خواهیم حرکت کنیم به‌عنوان تخلف محسوب می‌شود.
معاون شهردار تهران افزود: یعنی اینکه در کل شهر مقرراتی را حاکم کنیم. در بخشی از شهر بیش از سه طبقه نمی‌شود ساخت‌وساز کرد. سه طبقه توجیه فنی و اقتصادی و اجتماعی ندارد. بلندمرتبه‌سازی را هر‌روز سخت‌تر می‌کنند و هر مصوبه‌ای در شورای عالی می‌رود، راجع به همه موارد حرف می‌زند.
صارمی اضافه کرد: ده‌ها پرونده علیه معاونین شهرسازی در محاکم شکل گرفته است و اختیاراتی که مناطق داشتند، به‌طور کامل حذف شده و نیاز است که اینها با تدبیر باز شود.‌
با پشتیبانی شورا که به آنها اعتقاد داریم، ان‌شاءالله طی یکی دو ماه آینده فرایند صعودی خواهد بود.
رئیس شورای شهر: صدور چند پروانه بیشتر خوشحالتان نکند
چمران در واکنش گفت: ما مصوبه‌ای داشتیم برای کاسته‌شدن از مدت زمان صدور پروانه، فرصت داده شده بود و معاونت شهرسازی باید در این زمینه لایحه‌ای بیاورد که از سه ماه گذشته و هنوز لایحه نیامده است.
او ادامه داد: واقعا نگرانیم چراکه چند پروانه بیشتر گرفتن زیاد خوشحالتان نکند و این طبیعی است و هرساله در این بازه زمانی رخ می‌دهد و این را اشتباه نگیرید و زیاد خوشحال نشوید. باید کارهایی فراتر از این انجام دهیم. در چهار سال گذشته هر‌سال از صدور پروانه‌ها کاسته شده و اینها روی هم انباشته شده است و اگر درآمدی هست، به این دلیل است که عوارض را بالا بردند. وگرنه میزان صدور پروانه در شهر تهران که این‌همه بافت فرسوده دارد، افت کرده است.
چمران گفت: این کار سختی است و چندان ساده نیست ما انتظار کارهای سخت را از مردان بزرگ داریم.
صارمی در حاشیه جلسه شورای شهر هم به خبرنگاران در توضیح موانع ایجادشده برای ساخت‌وساز گفت: امسال سال تولید، مانع‌زدایی و پشتیبانی‌هاست‌ اما دوستان قبل از ما قفل‌های زیادی را به عناوین مختلفی مانند ضابطه و مقررات ایجاد کردند و عملا سازنده‌ها تمایلی برای ساخت‌وساز در شهر تهران ندارند. فرایندهای پیچیده و گسترده و غیرضرور در رابطه با صدور پروانه‌ها ایجاد شده است، فرایند صدور پروانه در تهران حدود یک سال است اما بررسی صدها پرونده در مناطق جنوبی شهر که مساحت آنها کمتر است و باید پروانه‌های آن زودتر صادر شود، نشان می‌دهد صدور پروانه در بخشی که قرار است ساخت‌وساز انبوه شود، بالای دو تا سه سال طول می‌کشد و عملا کسی نمی‌تواند منابع بیاورد؛ بنابراین این فرایند طولانی سرمایه‌گذاری را توجیه‌پذیر نمی‌کند.
به گفته او سال‌هاست که بحث مدیریت واحد و یکپارچه شهری مطرح و فریاد زده می‌شود اما برای هر مصوبه‌ای باید یک تا دو سال در پیچ‌و‌خم‌های فرایند شورای عالی معماری و شهرسازی حرکت کنیم و عملا راه را سخت و ناهموار کرده‌اند، البته این بازنگری حتما اتفاق خواهد افتاد و با حمایت‌های شورا و تأکیدات شهردار موانع را برمی‌داریم‌ اما باید به گونه‌ای حرکت کنیم که متهم نشویم. انواع و اقسام فشارها از طرف برخی وارد می‌شود که مثلا می‌خواهند در شهر بلندمرتبه‌سازی شود؛ در‌حالی‌که اساسا چنین موضوعی وجود ندارد. هرگونه ساخت‌وساز در تهران تابع ضوابط خاص خودش است‌ اما باید این ضوابط به گونه‌ای باشد که ورود مردم را تسهیل کند.
جعفر شربیانی عضو هیئت‌رئیسه شورای شهر تهران هم در این رابطه به «شرق» می‌گوید:‌ در جلساتی که در مناطق داریم، متوجه شدیم دستورالعمل‌های متعدد که قابلیت تفاسیر شخصی نیز دارد و برخوردهای نظارتی با کارکنان معماری و شهرسازی جرئت تصمیم‌گیری از مدیران شهرسازی را گرفته است. مشکل این نوع قوانینی است که وجود دارد، د‌رحالی‌که باید دستورالعملی جامع و کامل ملاک عمل قرار گیرد و تعیین ضوابط لحظه‌ای که قابلیت تفسیر شخصی نیز داشته باشد، از چالش‌های این حوزه است.
اما موانعی که شورای ششمی‌ها به آن اشاره می‌کنند، چیست؟
محمد سالاری، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای پنجم شهر تهران در پاسخ به این پرسش که در دوره مدیریت گذشته چه قفلی بر ساخت‌وساز زده شده بود که سازندگان برای فعالیت در تهران بی‌رغبت شده بودند، به «شرق» گفت: اینکه مدیران این دوره مدیریت شهری به‌خصوص معاونت شهرسازی و معماری کنونی که اتفاقا از افراد دانشگاهی هم هستند، مسائلی را مطرح می‌کنند که کلی‌گویی است و عملا مبنای علمی و قانونی ندارد، جای تأسف دارد.
وی ادامه داد: اینکه گفته می‌شود مدیران شهری گذشته بر ساخت‌وساز در شهر تهران قفل زده‌اند و در سالی که مقام معظم رهبری آن را سال تولید، پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها و حمایت از تولید داخلی نام‌گذاری کردند، ما آن قفل را باز می‌کنیم، اگر ایشان بررسی بیشتری کنند و اطلاعات درستی را از بدنه شهرداری و مناطق بگیرند، متوجه می‌شوند قفل‌هایی که مدیریت شهری گذشته اعم از شورا و شهرداری بر ساخت‌وساز زده در اصل قفل بر اقدامات و تصمیمات غیرقانونی و خلاف طرح تفصیلی و خلاف ضوابط ملاک عمل و خلاف مصوبات شورای عالی شهرسازی بوده که اتفاقا تصمیمات مدیریت شهری دوره پنجم در راستای منویات رهبری و ترجیح حقوق عمومی بر منافع غیرقانونی برخی افراد جامعه بوده است.
قفلی که ما زدیم بر اقدامات سلیقه‌ای و نظامات معیوب مبتنی بر امضاهای طلایی و رانت‌زا بوده و قفل بر منافع اقلیتی سوداگر در شهرداری و جامعه بود.
وی ادامه داد:‌ اینكه ایشان این قفل‌ها را مانع تولید قلمداد می‌كند آیا منظور ایشان این است که موانعی که برای عدم رعایت قانون ایجاد شده برداشته شود؟!! در‌حالی‌که آنها که قانون را رعایت نمی‌کنند، در اصل باعث مشکلات تولید شده‌اند.
سالاری با اشاره به اینکه مدیریت شهری گذشته تأکید بر حفاظت و صیانت از باغات داشت و بر ساخت‌وساز در باغات قفل زد، اگر می‌خواهند این قفل را باز کنند، به‌طور واضح آن را مطرح کنند. ما بر اعمال سلیقه در شورای معماری مناطق قفل زده‌ایم، بر دادن اضافه طبقات مازاد بر طرح تفصیلی قفل زدیم. آیا دوستان این دوره می‌خواهند دوباره این مسائل را باب و مطرح کنند تا مردم هم متوجه تصمیمات مبتنی بر مانع‌زدایی آنها بشوند.
مدیریت شهری گذشته تلاش کرد روند‌های غیرشفاف که در بدنه شهرسازی حاکم بود و مجموعه تصمیماتی را که مغایر ضوابط ملاک عمل و اسناد بالادستی بود، اصلاح کند و روی ادامه این روندها قفل زد که باعث افتخار آن دوره از مدیریت شهری است که منافع عمومی را بر منافع اقلیت و و سوداگری ترجیح داده است، رسانه‌ها و نهادهای مطالبه‌گر در حوزه مدیریت شهری بخواهند به‌جای کلی‌گویی راهبردهای مانع‌زدایی از تولید مسکن را که مبتنی بر قانون باشد، پیگیری کنند.