آشنایی شما با آیت‌ا... هاشمـــی به چـــه زمانی بازمی‌گردد؟

 آیت‌ا... هاشمی شخصیتی بی‌نظیر و جامع در تاریخ انقلاب اسلامی بودند که از ویژگی‌های ممتازی برخوردار بودند.ایشان در مرحله اول معتمد و امین حضرت امام(ره) و پس از ایشان یار باوفای مقام معظم رهبری در اداره کشور بودند.از سوی دیگر آیت‌ا... هاشمی شخصیتی اندیشمند، مفسر، عالم، مجاهد، مبارز، مدیر و مدبر بودند.هنوز هم برای بنده و بسیاری از مردم درگذشت ایشان باورکردنی نیست و جای خالی ایشان در نظام احساس می‌شود.آشنایی بنده با آقای هاشمی به سال1340 و پس از رحلت آیت‌ا... بروجردی بازمی‌گردد. در آن مقطع زمانی بنده طلبه جوانی بودم که در حوزه علمیه قم درس می‌خواندم و آقای هاشمی نیز در قم طلبگی می‌کردند.در ابتدای سال1340 رژیم شاهنشاهی قصد داشت روحانیون و طلبه‌ها را به سربازی بفرستد. به همین دلیل بسیاری از طلبه‌ها و ازجمله آقای هاشمی را دستگیر کردند تا به خدمت سربازی بفرستند. بسیاری از طلبه‌ها از سربازی فرار کردند اما آقای هاشمی تمام دو سال را در پادگان باقی ماند و عنوان کرد قصد دارند قواعد و اصول نظامی‌گری را در دوران سربازی فرابگیرند. آیت‌ا... هاشمی شخصیت جامع‌الاطرافی بودند. به‌عنوان‌مثال ایشان ازنظر علمی سرآمـــد روزگار خود بودند و از این نظر جایگــــاه ممتازی در حوزه علمیه قم داشتند. متأسفانه شخصیت علمی آیـــت‌ا... هاشمی کمتر موردتوجه قرارگرفته و نسل جدید با این جنبه از شخصیت ایشان زیاد آشنا نیست.این در حالی است که آقای هاشمی یک مجتهد مسلم و از شاگردان ممتاز حضرت امام(ره)، علامه طباطبایی وآیت‌ا... محقق داماد بودند.از سوی دیگر ایشان با شهید باهنر و شهید مفتح هم‌دوره و هم بحث بودند. آیت‌ا... هاشمی در عین اینکه ازنظر علمی دارای جایگاه ممتازی بودند اما در مبارزات سیاسی نیز حضور فعال و تعیین‌کننده‌ای داشتند و در این راه سختی‌ها و شکنجه‌های زیادی دیدند و در مقاطع مختلف توسط رژیم شاهنشاهی دستگیر شدند.

 چرا شخصیت علمی آیت‌ا... هاشمی تحت لوای شخصیت سیاسی و تاریخی ایشان قرار گرفته و کمتر مورد توجه است؟

بنده بارها این نکته را به ایشان گوشزد می‌کردم. یک‌بار بنده به آیت‌ا... هاشمی گفتم چرا شما نیز مانند برخی از بزرگان جلسات درس و بحث درزمینه فقه و فلسفه در تهران برگزار نمی‌کنید؟ایشان در پاسخ به من عنوان کردند: «بسیار علاقه دارم این کار را انجام بدهم اما به دلیل مشغله و گرفتاری‌هایی که دارم فرصت برگزاری کلاس درس را ندارم.«البته ایشان در این مورد حق داشتند. به‌هرحال آقای هاشمی از ابتدای انقلاب در مناصب مختلف و مهمی حضور داشتند. مناصبی مانند ریاست مجلس، ریاست جمهوری، فرماندهی جنگ، امام‌جمعه تهران و ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام بسیار وقت‌گیر و طاقت‌فرسا بود و ایشان به‌واقع فرصت کافی برای برگزاری کلاس درس نداشتند. بنده در مجلس دوم که آقای هاشمی ریاست آن را بر عهده داشتند به‌عنوان نماینده حضور داشتم. یک‌بار به خاطر می‌آورم که نایب‌رئیس مجلس به بنده گفت:«آقای هاشمی در طول شبانه‌روز فقط چهار ساعت می‌خوابند و در حدود بیست ساعت در طول شبانه‌روز در مدیریت مجلس و کشور فعالیت می‌کنند.«این در حالی بود که کشور در آن مقطع زمانی درگیر جنگ تحمیلی هم شده بود و آقای‌هاشمی علاوه با اینکه ریاست مجلس را بر عهده داشتند به دستور حضرت امام(ره) فرماندهی جنگ را نیز بر عهده داشتند.از سوی دیگر ایشان در شرایطی مسئولیت مجلس، جنگ و ریاست جمهوری را بر عهده گرفتند که کشور با مشکلات بسیار زیادی مواجه شده بود. با این ‌وجود بسیاری از مشکلات و بحران‌های مهم تاریخ انقلاب به دست آیت‌ا... هاشمی و تدبیر ایشان حل شدند.بدون شک مهـــم‌ترین مشکلی که آیت‌ا... هاشمی حل کردند مسأله جایگزینی حضرت امام(ره) پس از درگذشت ایشان بود. در این مقطع زمانی بسیاری از بزرگان نظام برای جایگزینی حضرت امام(ره) دچار نگرانی و ناامیدی شده بودند اما آیت‌ا... هاشمی باتدبیری که نشان دادند صالح‌ترین افراد یعنی آیت‌ا...خامنه‌ای را به‌عنوان شخصیتی امین و معتمد به خبرگان رهبری معرفی کردند و اعضای خبرگان نیز آیت‌ا...خامنه‌ای را به رهبری نظام سیاسی انتخاب کردند.نکته دیگر اینکه پس از جنگ تحمیلی کشور در وضعیت ناگواری قرار داشت و جنگ برای ما خرابی‌ها و نابه سامانی‌های زیادی به بار آورده بود. در این مقطع زمانی نیز آقای هاشمی طلایه‌دار سازندگی و آبادی کشور شدند و تلاش کردند خرابی‌های جنگ را بازسازی کنند و کشور را دوباره در مسیر پیشرفت و ترقی هدایت کنند. به همین دلیل نیز ایشان به «سردار سازندگی» معروف شدند که درواقع لقبی برازنده ایشان بود.درنتیجه یکی از دلایل تشابه آیت‌ا...هاشمی با امیرکبیر علاقه و میل هر دو این شخصیت‌های تاریخی برای آبادی و سربلندی ایران بوده است.

 آیت‌ا...هاشمی نقش مهمی در پایان جنگ تحمیلی داشتند. بااین‌وجود در طول حیات ایشان برخی از این مسائل ناگفته ماند.نقش ایشان در خاتمه دادن به جنگ تحمیلی به چه میزان تأثیرگذار بود؟

 بنده در آن مقطع زمانی به‌عنوان نماینده در مجلس حضور داشتم و آیت‌ا...هاشمی ریاست مجلس را بر عهده داشتند. من به‌خوبی به خاطر می‌آورم که در آن مقطع زمانی همه بزرگان کشور نسبت به این مسأله نگران بودند که حضرت امام(ره) چگونه می‌خواهد مردم را برای اعلام پایان جنگ متقاعد کند.دراین‌بین آقای هاشمی معتقدند بودند که حضرت امام(ره) خود به‌خوبی به این مسأله آگاهی دارند که به شیوه‌ای با مردم سخن بگویند و واقعیت ماجرا را برای مردم بازگو کنند.البته در این زمینه آیت ا... خامنه‌ای نیز با آقای هاشمی هم‌عقیده بودند و بر این مسأله تأکید می‌کردند.در این مقطع زمانی برخی با پایان جنگ به‌صورت جدی مخالف بودند و در حال تلاش بودند که حضرت امام(ره) را برای حمله به خاک عراق متقاعد کنند.این عده براین باور بودند که راه بیت‌المقدس از راه کربلا می‌گذرد و با تصرف خاک عراق می‌توان آماده حرکت به سمت بیت‌المقدس شد.در این مقطع زمانی آیت‌ا... هاشمی طی جلسات متعدد وضعیت تسلیحات و توانایی کشور و همچنین شرایط دشمن وچشم انداز آینده جنگ را برای حضرت امام(ره) تشریح و تبیین کردند.حضرت امام(ره) نیز با درایتی که داشتند استدلال‌های آیت‌ا...هاشمی و همراهان ایشان را پذیرفتند و قطعنامه598 را پذیرفتند. نکته قابل‌تأمل اینکه آیت‌ا... هاشمی که به دلیل فرماندهی جنگ با وضعیت نظامی ایران آشنایی کامل داشت در دوران ریاست جمهوری خود بسیاری از کمبودهای نظامی ایران را برطرف کرد و دستور ساخت و طراحی بسیاری از سلاح‌های مهم و استراتژیک امروزی کشور را صادر کرد. درنتیجه بسیاری از ساختارهای نظامی کشـــور در دوران ریاسـت جمهوری آقای هاشمی و با دستور مستقیم ایشان شکل گرفت و ایشان در طراحی توانایی نظامی ایران نقش برجسته‌ای ایفا کردند. به همین دلیل است که در شرایط کنونی ایران ازنظر توانایی‌های نظامی قدرت اول منطقه و یکی از قدرتمندترین کشورهای جهان است.مسأله مهم دیگری که پس از جنگ رخ داد نقش آقای ا... هاشمی در مدیریت عملیات مرصاد بود که منافقین پس از پذیرش قطعنامه به ایران حمله کرده بودند.در این مقطع زمانی آقای هاشمی شخصأ وارد کرمانشاه شدند و به مدت یک هفته مدیریت عملیات را با فرماندهان سپاه پاسداران و ارتش بر عهده داشتند و از نزدیک بر همه مسائل نظارت می‌کردند. بااین‌وجود ما مشاهده می‌کردیم که در هفته دفاع مقدس صداوسیما هیچ عکس و سخنی از آیت‌ا... هاشمی به‌عنوان فرمانده جنگ نشان نمی‌دهد و هیچ خبری از ایشان منتشر نمی‌شود. بنده در اینجا قصد دارم از صداوسیما به خاطر این‌گونه رفتار گلایه کنم. 

 یکی از خصوصیات بارز آیت‌ا... هاشمی صبر در مقابــل سختی‌ها و هجمه‌هایی بود که علیه ایشان صورت می‌گرفت.دلیل این مسأله چه بود؟چرا ایشان در شرایطی که می‌توانستند از خود دفاع کنند و پاسخ منتقدان را بدهند از این کار خودداری می‌کردند؟

 آیت‌ا... هاشمی در این زمینه دارای یک جایگاه خاص هستند و کمتر کسی را می‌توان پیدا کرد که ازنظر صبر و تحمل و گذشت مانند ایشان باشد.بنده در طول دولت‌های نهم و دهم با آیت‌ا... هاشمی در ارتباط بودم و از نزدیک با دغدغه‌های ایشان نسبت به توهین‌هایی که نسبت به وی و خانواده ایشان صورت می‌گرفت آگاهی دارم. حتی در طول مجلس نهم که برخی از نابخردان سیاسی انواع و اقسام توهین‌ها، تهمت‌ها و فحاشی‌ها را علیه آقای هاشمی انجام می‌دادند ایشان هیچ‌گونه مقابله‌به‌همثل نمی‌کرد و برای انسجام و وحدت کشور از پاسخ‌گویی خودداری می‌کرد.من چندین بار به ایشان گفتم چرا در مقابل این هجمه‌ها واکنش نشان نمی‌دهید و بدگویان را رسوا نمی‌کنید. آیت‌ا... هاشمی در پاسخ به بنده و دیگر ان دوستآنکه چنین درخواستی داشتند عنوان می‌کردند: «من برای حفظ نظام و انقلاب صبر می‌کنم و چاره هم به‌جز صبر ندارم.«آقای هاشمی اولین فردی بودند که خطر احمدی‌نژاد را به بزرگان نظام گوشزد کرد. ایشان در محافل خصوصی عنوان می‌کردند که من از همان ابتدا به این مسأله پی برده بودم که احمدی‌نژاد خرابی‌های زیادی برای کشور به بار خواهد آورد و این نکته را به‌دفعات به بزرگان و صاحب‌نظران گوشزد کرده بودم. حتی ایشان عنوان می‌کردند که بنده به برخی از کمیسیون‌های مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز این خطر را گوشزد کرده بودم اما آنها در سال‌های ابتدایی این خطر را جدی نگرفتند. بااین‌وجود پس از چند سال که احمدی‌نژاد ماهیت خود را نشان داد و به نابه سامانی‌ها در کشور دامن زد این افراد نیز حق را به بنده دادند و عنوان کردند باید زودتر به حرف شما گوش می‌کردیم. آیت‌ا...هاشمی به‌اندازه‌ای در فضای سیاسی باتجربه و خبره شده بودند که آینده سیاسی ایران را به‌راحتی تحلیل و ارزیابی می‌کردند.به همین دلیل نیز مقام معظم رهبری در تمام مسائل مهم داخلی و خارجی با آیت‌ا... هاشمی مشورت می‌کردند و ایشان در تمام سیاست‌گذاری‌های کلان کشور نقش مهمی ایفا می‌کردند. بنده به خاطر دارم که یک‌بار آیت‌ا... هاشمی قصد داشتند به سفر بروند. با این‌ وجود مقام معظم رهبری از ایشان خواسته بودند که درباره مشورت درباره یک مسأله مهم با رهبری دیدار کنند که آیت‌ا...هاشمی سفر خود را لغو کرده بودند و برای مشورت خدمت مقام معظم رهبری رسیده بودند. البته این مشورت دوطرفه بود و آیت‌ا... هاشمی نیز در همه مسائل مهم و تأثیرگذار داخلی و خارجی با آیت‌ا...خامنه‌ای مشورت می‌کردند و نظرات ایشان را جویا می‌شدند. به‌همین دلیل امروز که پنج سال از رحلت ایشان می‌گذرد جای خالی ایشان در نهادهای تصمیم‌گیری نظام احساس می‌شود.