| مذاکرات وین به خانه اول بازگشت دیپلمات‌های آمریکایی و اروپایی می‌گویند که روشن نیست شکاف‌هایی که با مواضع تیم تازه مذاکره‌کننده ایران بوجود آمده را بتوان در یک چارچوب معقول زمانی پر کرد. دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند که تغییرات پیشنهادی ایران "تقریبا از تمامی توافق‌های دشواری که ظرف ماهها کار سخت به دست آمده بود، پا پس می‌کشد." یک دیپلمات ارشد اروپایی هم گفت "تقریبا به خانه اول برگشته ایم."
"لارا روزن" خبرنگار سرشناس آمریکایی در یادداشتی در دیپلماتیک نیوز نوشت:دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند "روشن نیست چطور می‌توان این شکاف‌های تازه را به روشی واقع بینانه پر کرد."
دیپلمات‌های ارشد از سه کشور فرانسه، آلمان و انگلستان در بیانیه‌ای که پس از خاتمه گفتگوها منتشر شد گفتند که "آنها پس از تحلیل کامل و دقیق تغییرات پیشنهادی ایران در متن توافقاتی که در دورهای پیشین مذاکرات وین به دست آمده بود، سرخورده شده و نگرانند... ایران به مدت پنج ماه، گفتگوها را مختل کرد و برنامه هسته ای‌اش را به سرعت جلو برد. اکنون هم پیشرفت‌های دیپلماتیکی را که بدست آمده بود، به عقب برگرداند."
این دیپلمات‌ها گفته‌اند که از انریکه مورا، هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپایی خواسته‌اند که طرف‌های گفتگو، به‌زودی دوباره گردهم آیند. نیاز هست که هیئت‌ها به کشورهایشان بازگردند تا اوضاع را بسنجند و راهنمایی بگیرند تا هفته آینده دوباره بازگردند و ببینند آیا این شکاف‌ها را می‌توان پر کرد یا نه."
نکته طعنه آمیز اینکه، بدبینی فزاینده درباره امکان زنده کردن برجام همزمان شده با بازاندیشی فوق معمول اخیر در اسراییل درباره معقول بودن مخالفت پیشین علیه توافق هسته‌ای 2015 میلادی که برنامه هسته‌ای ایران را در سطح پایین‌تری از غنی سازی نگه می‌داشت و به آژانس هسته‌ای هم امکان اجرای رژیم بازرسی محکمی می‌داد.
مسئله‌ای که در گفتگوهای هسته‌ای به نقطه اختلاف تبدیل شده این است که آمریکا، پس از ترامپ، نمی‌تواند پیشنهادی معتبر برای گفتگو بر سر توافقی داشته باشد که یک رئیس جمهوری دیگر در آمریکا، آن را نقض خواهد کرد. در این میان ایران هم دو دل است که آیا خود را به رفع تحریم‌هایی راضی کند که ممکن است چندسال دیگر، دوباره برگردد.
تریتا پارسی، تحلیلگر مسائل ایران هم روز جمعه نوشت: "شکاف‌های سیاسی و ناپایداری در واشنگتن، کار را برای دولت آمریکا بسیار دشوار کرده که بتواند سر حرف خود بماند و توافق‌های بین‌المللی را محترم بشمارد و همین مسئله به نوبه خود، قدرت چانه زنی تحریم‌ها را هم از میان برده است."
یک منبع دیپلماتیک اسراییلی هم چند روز پیش به بن کاسپیت، ستون نویس المانیتور گفت: "بیشترین شرمندگی آن است که هرگاه تهدید ایران را به آمریکایی‌ها گوشزد می‌کنیم، به ما می‌گویند "شما از جان ما چه می‌خواهید؟ همین شما بودید که ترامپ را متقاعد کردید که از توافق خارج شود- نتانیاهو این کار را کرد. بعد، ایرانی‌ها هم شروع به نقض توافق کردند. اگر امروز به اینجا رسیده ایم، تنها علتش همین است."
علی باقری: آمریکا باید گام نخست را بردارد
همزمان مذاکره‌کننده ارشد ایران در جریان مذاکرات وین بار دیگر بر مواضع تهران مبنی بر لغو تحریم‌های آمریکا علیه ملت ایران تاکید و تصریح کرد که جمهوری اسلامی در این مسیر، از خواسته‌های خود عقب نخواهد نشست.
علی باقری کنی گفت: جمهوری اسلامی ایران از خواسته‌های خود در مسیر فعال سازی دوباره قرارداد هسته‌ای سال 2015 میلادی (1394) و لغو تحریم‌ها عقب نشینی نخواهد کرد.
وی گفت: با توجه به اینکه این آمریکا بود که در سال 2018 میلادی (1397) از توافق خارج شد، بنابراین واشنگتن باید گام نخست را بردارد.
این دیپلمات ایران تصریح کرد که پیشنهادهای ارائه شده از جانب تهران به گروه 1+4 در روند مذاکرات وین «مستند و منطقی» است و به همین دلیل می‌تواند مبنایی برای مذاکرات باشد.ایران در این مذاکرات برنامه‌های خود را در قالب دو متن پیشنهادی، یکی با موضوع لغو تحریم‌های ظالمانه وغیرقانونی و دیگری با موضوع هسته‌ای به طرف مقابل ارائه کرد. این پیشنهاد‌ها مبنای برای مذاکره است و طرف مقابل باید پاسخ مستند به پیشنهادهای تیم ایران ارائه کند.
مذاکره‌کننده ارشد ایران پیش از این در گفتگو با الجزیره هم تاکید کرد که پیش نویس پیشنهاد‌هایی که طرف ایرانی با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه آمریکا به گروه 1+4 داده، به گونه‌ای است که طرف مقابل نمی‌تواند این پیشنهاد‌ها را رد کند.
به گفته باقری، ایران در صورت پذیرش دو پیشنهاد قبلی که روز قبل به طرف مذاکره‌کننده ارائه شده است، پیشنهاد سوم را نیز ارائه خواهد داد. با ارائه پیشنهادات تهران که حاکی از ابتکار عمل در وین است اکنون همه‌چیز به رفتار طرف‌های مقابل بستگی دارد و اگر طرف‌های اروپایی به طور کامل به تعهداتشان عمل کنند و طرف آمریکایی به این توافق بازگردد، توافق احیا می‌شود.با این حال واکنش غربی‌ها به این دور از گفتگوها مایوس‌کننده بوده است و نشان میدهد که تصور نداشتند ایران با دست پر در مذاکرات حضور داشته باشد.
باقری در پاسخ به این سوال که واکنش ایران در صورتی که طرح‌های پیشنهادی آن پذیرفته نشوند و توافقی انجام نشود، چه خواهد بود، گفت: طرح‌هایی که توسط ایران پیشنهاد شده‌اند را اصلا نمی‌توان رد کرد، چون مبتنی بر مقررات توافق هسته‌ای سال 2015 هستند. حتی کشوری که از توافق خارج شده بود هم مایل به بازگشت به توافق است. و در اصل، کشورهایی که هنوز عضو برجام هستند، نمی‌خواهند این سند هسته‌ای را از بین ببرند.
این دیپلمات کشورمان در پاسخ به این که اگر پس از تمامی این تلاش‌ها برای مذاکره و رسیدن به توافق، توافقی در کار نباشد، چه اتفاقی رخ خواهد داد، تشریح کرد: حضور ما در این جا نشان میدهد که ما واقعا برای رسیدن به یک توافق جدی هستیم و ما عزم و اراده طرف مقابل و رفتار آنها را به طور جدی ارزیابی می‌کنیم تا ببینیم آیا آماده بازگشت به پایبندی کامل به توافق و ترک تخطی‌هایشان هستند یا نه.
مذاکره‌کننده ارشد ایران درباره این که چقدر به نتیجه رسیدن مذاکرات خوش‌بین است، گفت: ما به دلیل عزم جدی‌مان در ادامه دادن مذاکرات و استدلال مستحکمی که در روند مذاکرات در پیش گرفته‌ایم، نسبت به آینده و موفقیت‌آمیز بودن مذاکرات خوش‌بین هستیم. اما فریب نخواهیم خورد، چون به طرف مقابل اعتماد نداریم.
باقری در پاسخ به این که اگر ایران به طرف مقابل اطمینان نداشته باشد و آنها هم به ایران اعتماد نداشته باشند، رسیدن به یک توافق چگونه میسر خواهد بود، توضیح داد: مذاکرات و توافق برای کسانی است که اختلاف نظر دارند. با مذاکرات، تمامی اختلافات حل نخواهند شد. هر یک از طرف‌های مذاکرات براساس منافع خودشان پای میز مذاکرات می‌آیند.
وزارت خارجه: تا زمانیکه تکلیف رفع‌تحریم‌ها روشن نشده، نمی‌توانیم مسائل دیگر را نهایی کنیم
یک مقام ارشد وزارت امور خارجه هم گفت: از منظر ایران درحال حاضر موضوع رفع تحریم‌ها، مسئله اصلی مذاکرات است و تا زمانی که تکلیف این موضوع روشن نشده است، نمی‌توان مسائل دیگر را نهایی کرد.
این مقام ارشد وزارت امور خارجه در نشستی توجیهی به تشریح آخرین وضعیت مذاکرات وین پرداخت و گفت: جمهوری اسلامی ایران پیشنهادات عملگرایانه روی میز گذاشته و طرف‌های مقابل باید پاسخی در خور یا حتی پیشنهادات و ایده‌های تازه خود را به صورت مکتوب و مشخص ارائه کنند.
وی تاکید کرد: از منظر ایران درحال حاضر موضوع رفع تحریم‌ها، مسئله اصلی مذاکرات است و تا زمانی که تکلیف این موضوع روشن نشده است، نمی‌توان مسائل دیگر را نهایی کرد.
آمریکا: آماده به کارگیری ابزارهایمان علیه ایران در صورت شکست مذاکرات هستیم
در همین ارتباط، یک مقام رسمی آمریکا هم اعلام کرد این کشور آماده به کارگیری ابزارهایش علیه برنامه هسته‌ای ایران، در صورت شکست مذاکرات وین است.
به نوشته روزنامه واشنگتن پست، یک مقام وزارت خارجه آمریکا که نخواسته نامش فاش شود؛ گفت: از زمانی که تهران مذاکرات را در ژوئن (خرداد 1400) به حالت تعلیق درآورد، پنج ماه و نیم صبورانه منتظر بودیم. دولت ایران گفت که برای آماده شدن به زمان نیاز دارد...آنچه در هفته گذشته دیدیم، معنای آماده شدن برای آنها بود... آنها آماده شدند تا برنامه هسته‌ای خود را تسریع کرده و به روش‌های تحریک آمیز به‌ویژه برای به دست آوردن اهرم فشار در گرفتن امتیازات غیرمنطقی بسیار فراتر از محدوده توافق اولیه روی آورند."
وی افزود: اما صبر ما برای شروع دور جدید مذاکرات بسیار کمتر از زمانی است که ایران آماده بازگشت با نگرش جدی باشد. تا اینجا آنچه ما دیده‌ایم متاسفانه برعکس آن را نشان میدهد.
این مقام که در یک نشست توجیهی برای خبرنگاران صحبت می‌کرد، گفت: اگر پیشرفت‌های هسته‌ای ایران بازگشت به توافق را غیرممکن کند، اقدامات دیپلماتیک دیگری نیز وجود دارد که ما آماده پیگیری آن هستیم. این اقدامات توسط وزارت امور خارجه تعیین شده است.
او افزود: ما باید از ابزارهای دیگری استفاده کنیم، ابزارهایی که می‌توانید تصور کنید، تا فشار بر ایران را برای بازگشت به موضع معقول در میز دیپلماتیک افزایش دهیم.
این مقام گفت: "اگر ایران به این رویکرد ادامه دهد، ما با شیوه‌هایی مقابله خواهیم کرد که به نظر من کاملا بدیهی است."
او مدعی شد که حتی دولت‌های روسیه و چین هم در دور اخیر مذاکرات وین از پیشنهادهای ایران شگفت زده شده‌اند؛ او گفت:" عقب نشینی ایران از توافقات 5 دور قبلی مذاکرات و سپس طرح درخواست‌های جدید آنها از ما و شرکای ما، حتی دولت‌های چین و روسیه را هم شگفت زده کرده است."
یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا هم گفت که به‌رغم اختلاف‌نظرها میان تهران و واشنگتن، همچنان امکان دستیابی به توافق در مذاکرات برجامی وجود دارد.
این مقام آمریکایی که خواست نامش فاش نشود، گفت که واشنگتن امید خود را برای دستیابی به توافق با تهران از دست نمی‌دهد.
وی افزود که هنوز برای صحبت از امکان‌ناپذیر بودن دستیابی به توافق زود است.
بورل: اتحادیه اروپا تلاش می‌کند برجام را حفظ کند
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در اظهاراتی تاکید کرد اتحادیه اروپا در تلاش است توافق هسته‌ای را حفظ کند.
جوزپ بورل گفت: دونالد ترامپ رئیس‌جمهور پیشین آمریکا بدون در نظر گرفتن عواقب کارش، از این توافق که ایران تا آن زمان درحال پایبندی به آن بود، خارج شد.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ادامه داد: اگر خواهان بازگشت ایران به توافق هستیم، باید چیزی در ازایش به آن بدهیم.
بورل درباره مذاکرات وین گفت: مذاکره کنندگان قول داده‌اند هفته آینده به وین بازگردند. بگذارید برویم پای میز مذاکرات و آمار واقعی ارائه شده ازسوی آژانش بین‌المللی انرژی اتمی را درباره میزان غنی سازی ایران بررسی کنیم.
روسیه: وقفه در مذاکرات وین فنی است
در همین ارتباط، وزارت امور خارجه روسیه وقفه ایجاد شده در مذاکرات وین را فنی ارزیابی کرد.
صفحه توییتر وزارت امور خارجه روسیه نوشت: کمیسیون مشترک برجام وقفه‌ای فنی در دور هفتم مذاکرات احیای توافق هسته‌ای اعلام کرد. هیات‌های مذاکره‌کننده در پایتخت‌ها پیشرفت‌هایی که تاکنون انجام شده را جمع بندی و درباره اقدامات آتی رایزنی خواهند کرد.
وزارت امور خارجه روسیه تاکید کرد: مذاکرات قرار است هفته آتی از سر گرفته شود.
*جمهوری اسلامی
|
