| «تندروهاي داخلي» نه روحاني مي‌شناسند؛ نه رئيسي! رئیس سازمان برنامه و بودجه با بیان اینکه از زمان آغاز به کار دولت سیزدهم به هیچ عنوان خلق پول انجام نشده و این روند موجب کاهش نرخ تورم نقطه‌ای در مهر و آبان شده است، گفته که بودجه سال آینده براساس منابع پایدار و بدون کسری بسته شد! یکی از مهمترین انتقادات به دولت گذشته بستن بودجه غیرواقعی با اطلاعات نادرست درباره پیش‌بینی منایع درآمدی از جمله فروش 2.5 میلیون بشکه نفت بود؛ این نقد بیراه نبود چراکه با ادامه تحریم‌ها در سال 1400 و بلاتکلیف شدن مذاکرات برجامی، فروش نفت حتی با اغراق دولت سیزدهم؛ به حداقل ممکن رسید. هرچند که تا تحویل بودجه 1401 حداقل 11 روز باقی مانده، اما رسیدن به این نکته که ایران قبل از برداشتن تحریم‌ها و خروج از محاصره اقتصادی توانی برای رشد اقتصادی نخواهد داشت کاملا مشخص است و دستپاچگی دولت و ارکان نظام برای بی‌اهمیت جلوه‌دادن مذاکره با قدرتمندترین دشمن اقتصاد ایران؛ هم نمی‌تواند بودجه سال آینده را بدون کسری باقی بگذارد مگر اینکه بودجه‌های غیرضروری تمام نهادهای غیرمولد و مصرف‌گرا که ريالی برای کشور سود ندارند و دکانی برای گرفتن بودجه شده‌اند حذف شود که این خود رقم‌های بسیار زیادی را شامل می‌شود از طرفی دولت و مجموعه حاکمیت هزینه‌های خود را کاهش دهند و با صرفه‌جویی به فکر رشد تولید و چرخیدن چرخ اقتصاد باشند تا دهانشان برای لقمه آماده از بودجه باز بماند! مهدی پازوکی، اقتصاددان در این باره به «آرمان‌ملی» گفت: سوال اساسی از میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه این است که مگر بودجه 1400 روی کاغذ کسری دارد؟ یعنی اگر منابع درآمدی و هزینه‌ای دولت را روی کاغذ محاسبه کنید هر دو 1277 هزار میلیارد تومان هستند. یعنی درآمدهای دولت مالیات، نفت یا اوراق بدهی است. او ادامه داد: زود است که درباره بودجه سال 1401 صحبت کنیم و باید منتظر باشیم با این بودجه منتشر شود و ببینیم چه انقلابی را رئیس سازمان برنام و بودجه رقم زده‌اند چراکه ایشان گفته بودند ریل عوض شده است! اگر قرار است کسری بودجه کم شود باید هزینه‌های دولت کاهش پیدا کند به‌ویژه هزینه‌هایی که به‌جاهایی که نباید پرداخت می‌شود و امیدوارم دولت جلوی ریخت‌وپاش‌ها را بگیرد. پازوکی افزود: به‌عنوان مثال در بخش فرهنگ هزینه‌های میلیاردی می‌شود و وضعیت فرهنگی کشور هم مشخص است یا خیلی از موسسات تحقیقاتی هستند که تبدیل به دکان شده و به‌جای اینکه اتاق فکری برای پیشرفت کشور باشند. بودجه این نهادها و سازمانها و موسسات موازی کار و صدها مورد دیگری باید قطع شود یا به حداقل برسد؛ بسیاری از این نهادها مانند سازمان اوقاف که خود درآمدهای صدها میلیاردی دارد چرا باید بودجه دولتی دریافت کند یا سازمان تبلیغات اسلامی چه اقدامی انجام می‌دهد که باید بودجه بگیرد؟ یک راه‌کار اساسی برای دولت در کاهش کسری؛ کاهش هزینه‌هاست. این اقتصاددان اضافه کرد: در حال حاضر که سران قوا در یک راستا هستند باید در این باره اقدام موثر انجام بدهند.
داشتن یا نداشتن کسری بودجه
پازوکی تصریح کرد: اینکه گفته می‌شود بودجه بدون کسری بسته شده باید در سال 1402 درباره آن قضاوت کنیم و الان خیلی زود است. کمااینکه بودجه امسال دولت روحانی هم روی کاغذ کسری نداشته است. او در مورد فروش اوراق بدهی در این دولت هم توضیح داد: چوب بودجه دولت‌ها را ادب می‌کند، آقای میرکاظمی زمانیکه سکان‌دار سازمان برنامه و بودجه شد به‌شدت مخالف فروش اوراق بدهی بود درحالیکه اوراق بدهی می‌تواند جلوی رشد تورم را بگیرد و یکی از منابعی که به دولت برای پرداخت حقوق کارمندان در این سه ماه گذشته کمک کرده همین فروش اوراق بدهی بوده است. این اقتصاددان اظهارکرد: براساس اطلاعاتی که به‌دست آورده‌ام در پنج ماهه ابتدای سال چیزی حدود هشت هزار میلیارد تومان دولت قبلی اوراق بدهی فروخته بود که این دولت تا پایان مهرماه که اطلاع دارم نزدیک به 40 هزار میلیارد تومان فروخته شده و یعنی رقم عمده اوراق بدهی در دولت آقای رئیسی اتفاق افتاده است. قطعا این اوراق را در سال‌های آتی دولت‌های آتی باید پس بدهند همان ایرادی که میرکاظمی‌به دولت قبل می‌گرفت، امیدوارم این دولت به موقع و در روز 15 آذر تقدیم مجلس شود.
کنترل موقت تورم با فروش اوراق
پازوکی درباره اظهارات رئیس سازمان درباره کنترل و کاهش تورم در سال آینده؛ گفت: قطعا فروش اوراق بدهی اثر غیرتورمی دارد و تا وقتی این اوراق به مردم فروخته می‌شود خبری از چاپ پول نیست و بخشی از پول با این اقدام از مردم و بانک‌ها و بازار سرمایه به دست می‌آید، به عبارت دیگر از پول درگردش تامین می‌شود و به همین دلیل هم حجم نقدینگی افزایش پیدا نمی‌کند و هر سیاستی که باعث کاهش رشد نقدینگی شود هم در جهت مقابله با رشد نرخ تورم خواهد بود. او اضافه کرد: عمده‌ترین داستان این است که سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی به‌عنوان دو سازمان شاخص که نقش بسزایی در تخصیص منابع کشور دارند؛ یعنی سازمان برنامه و بودجه در سیاست‌های مالی و بانک‌مرکزی در سیاست‌های پولی برای انضباط بخشیدن به اقتصاد ایران که سال‌ها است از بی‌انضباطی اقتصادی رنج می‌برد. امروز تقریبا ارتباط بانک‌های ما با جهان قطع است و دلیل آن هم تندروی تندورهایی است که جهان را نمی‌شناسند و هزینه را از جیب مردم ایران برای دورزدن تحریم‌ها پرداخت می‌کنند. پازوکی افزود: همین مجلس انقلابی بودجه جاری خودش را از 571 میلیارد تومان به 921 میلیارد تومان افزایش داد درحالیکه قرار نیست حقوق نمایندگان به این اندازه افزایش پیدا کند! این تنها یک نمونه از بی‌انضباطی مالی در اقتصاد ایران است درحالیکه صدها نمونه در بودجه ایران اتفاق افتاده و میافتد. این اقتصاددان تاکید کرد: من منتقد به دولت روحانی بودم ولی باید انصاف را رعایت کرد. دولت روحانی وقتی لایحه 841 هزار میلیارد تومانی را به مجلس داد؛ مجلس آن را به 1277 هزار میلیارد تومان رساند! یعنی همین مجلس همگام با دولت رئیسی این بودجه را افزایش داده چرا کسی به مجلس اعتراض نمی‌کند؟ در شرایط حاضر با وجود ابهام در آینده مذاکرات و ادامه تحریم‌ها ویژه در حوزه فروش نفت که مهمترین منبع درآمدی تمام دوران ایران مخصوصا در چهار دهه اخیر بوده و هست، همچنین کاهش چشمگیر تولید داخلی و از دست رفتن بازارهای خارجی و دایره بسته و غیرقابل اعتماد شرکای تجاری نظیر روسیه و چین که در بزنگاه‌ها ایران را به منافع خود فروختند و صدها مشکل دیگری که به‌دلیل سال‌ها استقرار اقتصاد دولتی هزینه‌بر و بی‌ثمر ایجاد شده و از طرفی حضور صدها نهاد و سازمان دولتی و حاکمیتی و مذهبی و... پرنفوذ که از همین بودجه تغذیه می‌کنند، بستن بودجه بدون کسری روی کاغذ و فریب افکارعمومی کار آسانی است. باید ابزار امیدواری کرد که واقعا دولت با همراستا شدن همه نهادها دست به اقدامات اساسی و جدی بزند تا شاید مردم ایران هم پس از 43 سال گرفتاری و اسارت در اقتصاد روبه سقوطی که دولت‌ها در نتیجه تنش با جهان و حرکت بدون برنامه داشته‌اند، به آینده امیدوار شوند.
*آرمان ملی
|
