جماران: نماینده مردم کابل در مجلس افغانستان با اشاره به شروع فصل سرما در این کشور، گفت: از یک طرف زمستان آمده و تأمین مواد سوختی از قبیل گاز، چوب و زغال سنگ برای مردم ضرورت دارد و از طرف دیگر هم با کمال تأسف کار نیست و مردم پول ندارند. از این جهت اگر کشورهای همسایه و جامعه جهانی به فریاد مردم افغانستان نرسند و کمک های انسانی را خوب و به موقع انجام ندهند، مسلم است که وضعیت مردم افغانستان بسیار وخیم خواهد بود و بحران شدید و فاجعه انسانی در افغانستان در حال شکل گیری است.

ما برای کمک به ارائه روایت صحیح از آنچه امروز در افغانستان می‌گذرد به سراغ زنان و مردان و اهالی فرهنگ و هنر و سیاست و علم این کشور رفته‌ایم.

مشروح گفت و گوی خبرنگار جماران با غلامحسین ناصری را در ادامه می خوانید:

روی کار آمدن طالبان از چه دورانی و چگونه شکل گرفت؟ عامل به قدرت رسیدن طالبان در دوره جدید چه چیزی بوده است؟

عوامل و فاکتورهای متعددی دخیل بوده و آنچه که به این موضوع سرعت داد همان مذاکره ای بود که در زمان دولت ترامپ شروع شد و آقای زلمی خلیلزاد اعلام کرد با هدف پایان دادن به بحران افغانستان این مذاکرات انجام می شود. سرانجام جلسات متعددی در دوحه برگزار شد و نمایندگانی از طرف حکومت قبلی افغانستان، یعنی حکومت آقای غنی، آنجا معرفی شدند و بیش از 12 ماه مذاکرات ادامه پیدا کرد ولی متأسفانه به راهکار مشخص نرسیدند و کار به اینجا منتهی گردید.

با روی کار آمدن طالبان اوضاع اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی افغانستان را چگونه ارزیابی می کنید؟

طالبان بیش از دو ماه است که قدرت را در افغانستان تصاحب کرده و یکی از توقعاتی که اکثریت مردم افغانستان، چه در داخل و چه در خارج، پیش بینی می کردند عبارت از این بود که دیگر موضوع ناامنی در سراسر افغانستان پایان پیدا می کند و حداقل دیگر ما مردم افغانستان شاهد هیچ گونه انفجار انتحاری نخواهیم بود. ولی متأسفانه از لحاظ امنیتی همه ما شاهد هستیم که حکومت طالبان در این زمینه توفیقی نداشته و زمینه های ناامنی روز به روز در گوشه و کنار افغانستان، مخصوصا کابل، رو به زیاد شدن است و چندین عملیات بزرگ صورت گرفته است؛ از جمله انفجاری که دو سه هفته قبل در منطقه سیدآباد و هفته بعد در قندهار بود که روز جمعه نمازگزاران هدف قرار گرفتند و موجب نگرانی شد؛ این نگرانی رو به پایان هم نیست.

امیدواریم طالبان بتواند یک امنیت مطمئنی را به وجود بیاورد. چون فعلا قدرت افغانستان در دست طالبان است و آنها مسئول امنیت جانی و مالی مردم هستند و باید بتوانند این مسئولیت را ادا کنند و زمینه زندگی آرامی را برای مردم فراهم کنند.

با کمال تأسف همه کشورهای همسایه افغانستان و منطقه و جامعه جهانی سیگنال خطر صادر می کنند که در زمستان پیش رو فاجعه انسانی اتفاق می افتد؛ به دلیل کمبودهایی که نه زمینه کار هست، نه اقتصاد دارد و نه پول در بانک های افغانستان وجود دارد. متأسفانه مردم افغانستان با وضعیت رقت باری روبرو شده که یکی از نگرانی های بسیار عمده و تکان دهنده برای کل مردم افغانستان همین موضوع است؛ از یک طرف زمستان آمده و تأمین مواد سوختی از قبیل گاز، چوب و زغال سنگ برای مردم ضرورت دارد و از طرف دیگر هم با کمال تأسف کار نیست و مردم پول ندارند.

از این جهت اگر کشورهای همسایه و جامعه جهانی به فریاد مردم افغانستان نرسند و کمک های انسانی را خوب و به موقع انجام ندهند، مسلم است که وضعیت مردم افغانستان بسیار وخیم خواهد بود و بحران شدید و فاجعه انسانی در افغانستان در حال شکل گیری است. من با استفاده از همین فرصت به عنوان یک شهروند افغانستان از جامعه جهانی و کسانی که ادعای بشردوستی دارند تقاضا دارم که صرفنظر از پارازیت های سیاسی به مردم افغانستان کمک کنند و به فریاد مردم برسند. چون متأسفانه مردم افغانستان با یک فاجعه انسانی دست و پنجه نرم می کنند.

یعنی تحلیل شما از زمستان پیش رو و سرما سختی های طاقت فرسا برای مردم افغانستان است؟

بدون تردید همین طور است. بخش عمده جغرافیای افغانستان را کوهستان تشکیل می دهد که سردسیر، صعب العبور و برف گیر است. گرچه ماه هشتم هستیم ولی در قسمت هایی از افغانستان زمستان رسیده و مردم دیگر نمی توانند خود را گرم کنند و نیاز ضروری به سوخت دارند. افغانستان دارای منابع فراوان زغال سنگ و همین طور چوب سوخت است که عمدتا از ولایت های مرزی ما وجود دارد و این چوب ها هم به مردم فروخته می شود و حکومت افغانستان هیچ وقت این توانایی را نداشته که آنها را به عنوان منابع ملی با قیمت ارزان در اختیار مردم قرار بدهد.

از طرف دیگر وقتی کشور فاقد اقتصاد است، مواد خوراکی در بازارهای افغانستان پیدا نمی شود و یا افزایش قیمت سرسام آور پیدا کرده و مردم توانایی خرید خود را از دست داده اند. چون بخش عمده بازاریابی و کارهایی که در افغانستان صورت می گرفتند به کمک های جامعه جهانی وابسته بود که فعلا قطع شده و سرمایه داران بزرگ هم از حدود یک سال و نیم قبل از افغانستان خارج شده اند.

حدود 90 درصد مردم زیر خط فقر زندگی می کنند

تصور این قضیه هم بسیار مشکل است که حدود 90 درصد مردم زیر خط فقر زندگی می کنند. یعنی افغانستان با یک فاجعه انسانی روبرو است که اگر کمک نشود یک فاجعه انسانی اتفاق خواهد افتاد. فعلا بخشی از این فاجعه انسانی صورت گرفته و اگر برای برون رفت از این وضعیت چاره جویی صورت نگیرد، متأسفانه به همان شکل گسترده ای که پیش بینی می کنیم اتفاق می افتد و مردم افغانستان قربانی می شوند.

وضع شیعیان، مخصوصا کوچ شیعیان هزاره، در افغانستان چگونه است؟

نکته ای که شما اشاره کردید در بعضی از قسمت های مزارشریف بعضی گزارش هایی از این دست بوده و در بعضی روستاهای منطقه دایکندی هم اتفاق افتاده است. با توجه به این وضعیت، مسئولین طالبان تأکید کردند که این یک برنامه از طرف مرکز نبوده و بلکه کسانی بوده اند که در چهارچوب تحریک طالبان قرار داشته اند و ما جلوی این را می گیریم. ما هم امیدواریم جلوی این کار را بگیرند و اگر کسی دعوای حقوقی دارد مسلم است که با روش حقوقی و قانونی دعوای خود را پیش ببرد ولی کسی را مجبور نکند.

به رسمیت شناختن طالبان کاری دشوار خواهد بود

در خصوص به رسمیت شناختن حکومت طالبان توسط دولت های بین المللی ارزیابی شما چیست؟

فرآیند به رسمیت شناختن یک حکومت مطابق قوانین بین المللی را یادآوری می کنیم. هر نظام و حکومتی در هر قلمرو جغرافیایی که وجود دارد، اول باید «فرآیند ملی» را طی کند. یعنی فرآیند ملی مقدمه شناسایی بین المللی در جامعه جهانی، سازمان ملل متحد و کشورهای همسایه دور و نزدیک است. این فرآیند برای کشورهای مختلف متفاوت است. اما در افغانستان دو کار باید انجام شود.

اولین کار این است که انتخابات برگزار شود و هرکسی را مردم افغانستان تأیید کردند مشروعیت ملی دارد. فرآیند دوم که نسبت به بقیه کشورها در افغانستان متفاوت است، این است که «لویی جرگه» باید تشکیل شود که آن هم مکانیزم خاص دارد. در غیر این صورت تصور می کنم که به رسمیت شناختن طالبان کاری دشوار خواهد بود.

پیش شما از اوضاع و احوال زنان و دانشگاه ها و اساسا نگاه حکومت طالبان به زنان چیست؟

طالبان تا کنون به طور مطلق حضور زنان را انکار نکرده و گفته در چهارچوب آیین نامه آموزش و پرورش افغانستان عمل خواهد کرد. ولی برای رسیدن به این هدف ما زمینه سازی می کنیم که مطابق قانون مورد نظر خودشان کاری کنند که زمینه حضور زنان در بخش های متعدد فراهم شود و امیدوار هستیم که به وعده هایشان جامه عمل بپوشانند.

بعضی افراد در ایران تلویحا سعی بر حمایت و تطهیر طالبان داشته اند. به نظر شما حکومت طالبان چه خطراتی برای کشورهای منطقه از جمله ایران خواهد داشت؟

جواب اساسی و قانونی این است که باید از مقامات محترم نظام جمهوری اسلامی ایران و سخنگوی وزارت خارجه ایران سؤال کنید. این مربوط به ما نمی شود و به شما مربوط می شود.

با توجه به انفجارهایی که در افغانستان رخ داده، آیا رد پایی از داعش در متن حکومت طالبان مشاهده می شود؟

ما به یک اصل حقوقی بر می گردیم. هر حکومتی که در هر سرزمین حاکم می شود و قدرت را در دست می گیرد، مسئولیت تأمین امنیت شهروندان آن سرزمین را بر عهده دارد. به عبارت دیگر کسانی که خود را حاکم می دانند مسئولیت حفظ جان، مال، آبرو، عزت و شرف شهروندان آن سرزمین را دارد و کسی نمی تواند در این زمینه خود را تبرئه کند.

اما در قضایای تکان دهنده اخیر که باعث شهادت و زخمی شدن تعداد زیادی از شهروندان افغانستان شد، گفتند که داعش مسئولیت بر عهده گرفته و مسئولین طالبان هم گفتند عاملین این قضایا را ارزیابی کرده، پیدا می کنیم و به دست قانون می سپاریم. متأسفانه هنوز این اقدامی در این زمینه وجود نداشته و طالبان نتوانسته آنها را پیدا کند.

ارزیابی شما از آینده افغانستان و حکومت این کشور چیست؟

بستگی دارد به اینکه طالبان با تمام اقوام و شهروندان طالبان چه تعاملی را پیش می گیرد. یک وقت خدای ناخواسته به سمت اصطحکاک می رود که قطعا منافع ملی افغانستان در به وجود آوردن اصطکاک نیست و در خیر و صلاح کوتاه مدت و بلند مدت مردم افغانستان قرار ندارد. بهترین راه این است که مشکلات سیاسی در یک فرآیند دیالوگ و گفت و گوی سیاسی منصفانه  مبتنی بر منافع ملی افغانستان حل شود تا جلوی مداخله کشورهای دیگر در امور داخلی افغانستان هم گرفته شود.

99 درصد از مردم افغانستان مسلمان هستند

کار شورای علما در افغانستان چیست؟

به لطف پروردگار 99 درصد از مردم افغانستان مسلمان هستند. دشمنان مردم افغانستان در گذشته تلاش کرده اند که منازعه شیعه و سنی در این کشور به وجود بیاورند که اتفاقا در افغانستان جواب نداده است. در افغانستان دو شورای علما وجود دارد. یکی شورای علمای سراسری اعم از تسنن و تشیع است که به عنوان یک نهاد دینی وجود دارد و علمای دین هستند. دیگری هم شورای علمای شیعه افغانستان است.