جماران: تعلیم و تربیت از پرسشگری آغاز می شود و پرسش کردن شروع تفکر و آگاهی است پایه و اساس هر اکتشافی یک پرسش اساسی و بنیادی است و پرسشگری از مهارتهای موثری است که به کیفیت فرایند یادگیری و یاددهی می انجامد.

جناب آقای رئیسی رئیس جمهور محترم در آغاز بازگشائی مدارس بنابریک سنت حسنه دیرین (24 ساله) "پرسش مهر" که بنیان آن توسط حجت الاسلام  سید محمدخاتمی درآموزش وپرورش ازسال 1376 ودرطرح بنمار و با هدف نهادینه نمودن پرسشگری درنظام تعلیم وتربیت دانش آموزان طراحی وهرساله اجرا می شود  با طرح دوسوال  "ایران قوی چه ویژگی هایی دارد ونقش دانش آموزان درشکل گیری ایران قوی چیست " ازدانش آموزان ومعلمان خواستند که به این سوالات پاسخ گویند .

گرچه طی این سالها تا حدودی پرسش مهر از اهداف اولیه خود فاصله گرفته و نتایج آن به درستی اطلاع رسانی نشده اما جای خوشحالی است که راه معلم اول سقراط حکیم مبتنی براینکه تعلیم وتربیت باید با پرسشگری آغاز شود همچنان مورد توجه دست اندرکاران کشوراست امید می رود نتایج آن هم مورد توجه و عمل قرار گیرد .

 اینجانب به عنوان یک معلم کوچک ازخانواده بزرگ معلمان که مخاطب ایشان هستم  مناسب دیدم به سئوالات آقا ی رئیس جمهور پاسخ دهم امیدوارم مورد توجه ایشان ودست اندرکاران آموزش و پرورش قرار گیرد .

پرسش مهر اول: ایران قوی چه ویژگی های دارد؟

مولفه های قدرت و اقتدار در نظام های سیاسی دنیا درقرون گذشته بیشتر تک مولفه ای و معطوف به قدرت نظامی بوده است اما به مرورزمان مولفه های دیگری همچون قدرت اقتصادی ، قدرت سیاسی همچون میزان مشروعیت و مقبولیت وقدرت دیپلماسی ، قدرت اجتماعی همچون جمعیت ، جغرافیا ، اندازه سرزمین ، موقعیت استراتژیک وقدرت فرهنگی ورسانه ای اضافه شده است و حتی امروزه همه اذعان دارند که اقتدار در بعد نظامی کافی نیست اگر کشوری بخواهد تنها به توان نظامی اتکا کند نمی تواند ثبات داخلی وبرتری خارجی خودرا حفظ کند نمونه بارز آن اتحادجماهیر شوروی سابق است که با وجود داشتن سلاح های متعدد نتوانست ازفروپاشی خود جلوگیری نماید. یا اگر کشوری دربعد نظامی اقتدارداشته باشد اما درتامین نیازهای معیشتی مردم خودناتوان باشد  نمی تواند قدرتمند باقی بماندویا قدرت نظامی داشته باشیم اما درنظام بین الملل ویادرتعامل با همسایگان قوی نباشیم ویا دربعد فرهنگی مردم میل به مهاجرب داشته باشند وتعلق خاطر انها به کشور کم شود وبیگانه پرست شوند قطعا کشور قوی نخواهدبود وحتی ممکن است به فروپاشی اجتماعی منجر گردد.

اما اقای رئیس جمهور من به عنوان یک معلم می خواهم متفاوت وشفاف به موضوع ایران قوی پاسخ دهم بنظر من ایران قوی ایرانی است که ازاقتدار علمی ودانایی وآگاهی برخوردار باشد ایران قوی ایرانی است که معلمان قوی ، دانش آموزان دانا ، مدارس توانا وآموزش وپرورش  کارآمد واثربخش داشته باشد اجازه می خواهم ازکلام مولا امام علی ( ع ) درشرح نهچ البلاغه ابن ابی الحدید کمک بگیرم که فرمود : العلم سلطان من وجده صال ومن لم یجده صیل علیه. دانش سلطنت وقدرت است هرکه آن را بیابد با آن یورش برد و پیروز شود وهرکه آن را نیابد براو یورش ومغلوب گردد.دریادداشت قبلی نمونه کشورهایی که با آموزش وپرورش قوی توانستند کشورهایی قوی داشته باشند همچون سنگاپور ، ژاپن ، کره جنوبی ، کانادا و.. بیان  داشتم .

الان هم برای شما توضیح خواهم داد آن هنگام که آموزش وپرورش وتعلیم وترییت فرزندان ایران بزرگ دراولویت اول کشورقرارگیرد راه برای ایران قوی هموار می گردد وقتی که درجامعه ما دانایان برصدر نشینند ، عالمان ومعلمان واندیشه ورزان مورد تکریم وتوجه قرارگرفته وجاهلان ،نادانان وچاپلوسان تحقیر شوند ، آزادی اندیشه وپرسش وپرسشگری محترم وبلکه تشویق گرددمنابع مالی و سرمایه های ملی واساسی کشور برای آموزش و پرورش این فرزندان هزینه وبلکه سرمایه گذاری گردد رضایت مردم ازآموزش وپرورش روز به روز افزون تر گردد. نظام تعلیم وتربیت قوی وکارامد وکشورعزیز ایران قوی خواهد شد.

2. اینک این پرسش مطرح می شود که آیا آموزش وپورش ما از مولفه های لازم برای تحقق ایران قوی برخورداراست ؟ منزلت  ومعیشت معلمان ، میزان برخورداری آموزش وپرورش ازسرانه ملی ، وضعیت علم ودانایی درکشور ، جایگاه آموزش وپرورش درایران وجهان چگونه است،؟ ایا اقای رئیس جمهور می دانند که میانگین حقوق معلمان باافزایش 25 % امسال حدود 7 میلیون تومان وسهم آموزش وپرورش از بودجه کل کشور حدود 13 % است ؟ ایا اقا ی رئیس جمهور میدانند که رتبه مدارس ایران براساس آخرین رتبه بندی مدارس جهان  از میان 76 کشور رتبه 51 می باشد واین درشرایطی است که رتبه اول تاپنجم مدارس جهان دراختیار پنج کشور آسیایی ( سنگاپور،هنگ کنگ ،کره جنوبی ، ژاپن و تایلند ) هم قاره ماست . ایااقای رئیس جمهور می دانند که تعدادی ازمعلمان به جرم انتقاد ازوضع موجود آموزش وپرورش امروز درزندان های طویل المدت محبوس هستند ایا جای معلم ازاداندیش ومنتقددرزندان است یا باید بدلیل اینکه مدافع آموزش وپرورش قوی بودند باید مورد تقدیر وتفقد قرارگیرند ؟ چه خوب است برای حفظ اقتدار ومنزلت معلمان خواستار آزادی بدون قید وشرط آنان شوید وامیدرا با کمترین هزینه به جامعه معلمان برگردانید.

3.از نظر ما معلمان، آموزش و پرورش قوی مستلزم برخورداری از چند امر مهم است :

الف: معلمان دانا وتوانا . فرایند جذبنگهداشت وارتقاء معلمان را بایدمتحول تا با اصلاحات اساسی ، اموزش وپرورش را ازمعلمان دانا وتوانا برخوردارنمود وازاعمال سلیقه های غیرحرفه ای وغیرتخصصی وگزینش های عقیدتی سلیقه ای نجات داد وراه حل آن احیاء دانشگاه فرهنگیان با رویکرد تربیت معلمان حرفه ای نه صرفا" دانشگاهی ومحول نمودن نقش بیشتر به سایردانشگاههای سرامد مرتبط برای جذب وتربیت معلمان توانمند است که متاسفانه طی سالهای اخیر از چرخه تربیت وتامین نیروی انسانی متخصص برای آموزش وپرورش حذف گردیدند.

ب: توجه به معیشت معلمان و بقول شما حل یکبار برای همیشه مشکلات مادی وشغلی فرهنگیان .

شرایط فعلی وضعیت معلمان موجب سرشکستگی است که مثلا اجرای یک طرح رتبه بندی که هم به منزلت معلمان مرتبط است وهم به معیشت انان ، بیش از 18 سال درپیچ وخم های مدیریتی بلاتکلیف مانده این درشرایطی است که دولت قبلی سال گذشته تصمیم گرفت که شرایط شغلی اساتید دانشگاهها واساتید دانشگاههای علوم پزشکی را همسان سازی نماید و علیرغم بارمالی واجرایی فراوان این طرح درمدت کمتر از سه ماه تصویب وبه اجراگذاشته شود وبااجرای این طرح حقوق اساتید دانشگاهها فقط درسال 140085 %افزایش داشته است !

پس اگر برای دولت مسائل معلمان در اولویت باشد اجرای هربرنامه با هرمیزان باراجرایی ومالی قابل انجام استپس جناب اقای رئیسی یک گام عملی برای شما برای تحقق ایران قوی اجرای بدون تاخیر رتبه بندی معلمان سراسر کشور است وجنابعالی که از "اصحاب مامی توانیم" هستید این گوی واین میدان بسم الله .

ج:  مدارس توانمند : جناب اقای رئیسی اقتدار آموزش وپرورش به توانمندی مدارس برمی گردد مدرسه ها محور تحول وتغییر وکارآمدی هستند  مدرسه قوی زمینه ساز ایران قوی است باید سیاست مدرسه محوری به صورت همه جانبه مورد توجه وحمایت قرارگیرد ازجمله : قوانین با رویکرد واگذاری کامل اختیاران  به مدارس اصلاح گردد،‌ سرانه مالی مدارس به صورت واقعی تعریف ودراختیار انان گذاشته شود وبه وضع فلاکت بار اداره ناتوان مدارس که حتی درتامین نیازهای حیاتی وضروری مدرسه یعنی خرید ملزومات اداری واموزشی پایان داده شودایکاش فرصت می کردید به صورت سرزده به یکی ازمدارس دولتی حتی درشهرتهران حضور می یافتید تا به عمق نارسائی ها پی ببرید ،اختیارات معلمان ،مربیان ، دانش آموزان ؛ اولیاء مدارس ودرراس آنان مدیران مدارس باید افزایش یابد تا مدارس بتوانند نقش آموزشی وپرورشی خود را به شایستگی ادا نمایند امروز صدای آموزش وپرورش ازسرگشادش ( حوزه ستادی ) شنیده می شود وحال آنکه صدای حقیقی معلمان، مربیان  ودانش آموزان درمدارس خاموش مانده است .

د:  تربیت دانش آموزان :  ازدیگر راه اقتدار تعلیم وتربیت ، اهتمام به امورتربیتی دانش آموزان است مسائل تربیتی روح وروان دانش آموزان را جلا وشاداب وانگیزه انان رابرای تحصیل وپیشرفت وتعالی هموارمی سازد .

مدرسه محیط زندگی است دانش آموزان باید دراین محیط از مهارت های زندگی دردنیای جدید بهره مند گردند انان باید راه تعامل ، گفتگو وهم اندیشی ، پرسشگری ، خودانتقادی ، احترام به حقوق دیگران ، حقوق شهروندی ، حفظ محیط زیست ، مسائل اقتصادی ، حفظ هویت ملی ودینی و... را بیاموزند تربیت دانش آموزان باید دراولویت برنامه های مدارس وآموزش وپرورش قرارگیرد .تامین مربیان ومشاوران توانمند ومکفی درمدارس ، تجهیز مدارس به منابع وامکانات مناسب ورزشی ، فرهنگی ، تفریحی ،بهداشتی وکتابخوانی ، تامین زیرساخت وتجهیزات فناوری اطلاعات وارتباطات اعم از سخت افزاری ونرم افزاری ازراههای تقویت اقتدار تعلیم وتربیت دانش آموزان است واین اقدامات همگی سرمایه گذاری برای آینده بهترنوجوانان وجوانان وزمینه ساز ایران قوی خواهدبود.

با اطمینان اعلام می کنم که در هرزمینه کوتاهی شود در آینده نه چندان دور با دهها برابر هزینه قابل جبران نخواهد بود کما اینکه اگر توصیه گذشتگان برای اهتمام به تربیت دانش آموزان عمل می شد امروزه شاهد این همه ناهنجاری های اخلاقی و تربیتی در جامعه بزرگ ایران نبودیم و فردا بسیار دیر است.

پرسش مهر دوم: معلمان چگونه می توانند درشکل گیری ایران قوی مشارکت نمایند؟

اما مامعلمان ودانش آموزان چگونه می توانیم درشکل گیری ایران قوی مشارکت داشته باشیم :

الف: سازمان نظام صنفی معلمان: درحال حاضر معلمان در فرایند تصمیم سازی آموزش و پرورش هیچ نقشی ندارند گرچه گروهها و انجمن های صنفی محدود وبعضاء با انگیزه های متفاوتبه نمایندگی ازمعلمان تلاش هایی را انجام می دهند که جای تقدیر دارد اما این مشارکت ها نظام مند نیست وبالطبع اثربخشی آن بسیارمحدود است . معلمان بیش از بیست سال خواهان تشکیل نهادی صنفی به نام "سازمان نظام حرفه ای معلمان" هستند وتمایل دارند مشابه سایر اصناف ومشاغل حرفه ای مثل پزشکان ، مهندسان ، پرستاران و.. درامور صنفی وحرفه ای خود به صورت جامع وتخصصی حضور فعال داشته باشند یکی از راههای مشارکت موثر برای اعتلای تعلیم وتربیت و ایران قوی تشکیل فوری سازمان صنفی معلمان با حضور بیش ازیک میلیون ودویست هزار معلم ازسراسرکشوراست که همه مقدمات قانونی واجتماعی آن فراهم گردیده اما همچنان درنظام اداری معیوب توسط آنانیکه ازمشارکت معلمان هراس دارند متوقف مانده می باشد.

ب: آموزش ضمن خدمت: مامعلمان علاقه مند و متعهد هستیم که درارتقاء علمی واخلاقی دانش آموزان وآموزش و پرورش که زمینه ساز اقتدارعلمی درکشور هست بیش از گذشته مشارکت نماییم ودرتولید وعلم ودانایی وسربلندی ایرانی توانا ودانا تلاش موثر انجام دهیم

اما آقای رئیس جمهور شما میدانید درکنار این همه مشکلات معیشتی سالهاست بدلیل فقدان منابع مالی کافی همه آموزش های ضمن خدمت معلمان به تعطیلی کشیده شده ومتاسفانه هیچ فرصتی برای علم آموزی و بالابردن سطح دانش ومهارت معلمان درآموزش وپرورش وجودندارد وحتی امکان ادامه تحصیل ازمعلمان سلب گردیده است جنابعالی به خوبی میدانید این امورازپیش نیازها وازالزامات کارتعلیم وتربیت است چگونه معلمان بدون کلاس آموزشی واموزش مستمر می توانند روزآمد وبه نیازهای دانش آموزان وجامعه پاسخ دهند ازجنابعالی می خواهیم که امرضمن خدمت معلمان را دستور دهید دربرنامه مستمر ودائمی آموزش وپرورش قراردهند درچنین شرایطی است که معلمان درتولید علم ودانایی کشور سهیم خواهند شد.

آقای رئیس جمهور ایران قوی نیازمند آموزش و پرورش قوی و آموزش و پرورش توانا و موفق نیازمند دو اقدام عاجل است :

1- مقتدر ترین فرد در میان اعضاء کابینه شما ، داناترین فرد ازلحاظ تخصصی وعلمی درجامعه تعلیم وتربیت وتواناترین فردازمیان مدیران باتجربه کشور را برای وزارت آموزش وپرورش انتخاب نمایید

2- دستور فرمایید بودجه و اعتبار آموزش و پرورش در سال 1400 دوبرابر شود که مشکل معلمان به قول شما یکبار برای همیشه حل و فصل گردد آنگاه این حدیث معنا پیدا خواهد نمود که العلم سلطان من وجد صال ومن لم یجده صیل علیه. والسلام

*عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان