عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با تأکید بر پیامد همراهی عالمان وابسته با دستگاه های ظلم، گفت: اگر نماز، روزه و سایر پایبندی های شرعی در جامعه ضعیف شد و کسی از مذهب یا دین فاصله گرفت، اول علما، روحانیون و ما طلبه ها باید به خودمان مراجعه کنیم که به واقعا به مسئولیت های خودمان عمل کرده ایم یا نکرده ایم. مسئولیت های ما هم فقط صرف مسجد و سخنرانی نیست؛ اینها هست اما قبل از آن عمل و رفتار ما و سینه سپر کردن برای حقوق مردم است.

به گزارش خبرنگار جماران، آیت الله سیدضیاء مرتضوی در هفتمین شب از عزاداری مجازی حسینیه جماران با موضوع « نکوهشنامه عالمان وابسته و گمراهان عالم نما»، گفت: محمد بن مسلم ظهری از برادران اهل سنت و کارگزاری از کارگزاران بنی امیه بود ولی این امر مانع ارتباط نزدیک او با امام سجاد(ع) نشد و حتی برخی از بنی امیه به خاطر این نوع رابطه به او طعنه می زدند. امام سجاد(ع) در جایگاه هدایت و ارشاد بندگان خدا، ناامید از هدایت این عالم وابسته به دستگاه بنی امیه هم نبود و طی نامه ای تلاش کرده که موقعیت خطیر او را یادآوری کند. این نامه را ابن شعبه حرانی در تحف العقول نقل کرده است.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: امام سجاد(ع) می فرماید «به وضع خودت بنگر که دیگری توجه به حال تو نخواهد داشت». خود انسان باید به گذشته و آینده خودش توجه کند و ببیند در سود یا زیان است. امام به ظهری می فرماید مبادا جزو عالمانی باشی که متاع دنیا را می چسبند به این امید که در سالخوردگی خداوند آنها را می بخشد. خداوند می بخشد، اما نباید انسان به وضع خود مغرور شود، تنها به امید اینکه در آینده مورد بخشش قرار می گیرد. بعد نصیحت فرمودند که خوشا به حال کسی که از آینده خودش نگران باشد.

وی تأکید کرد: یک نوجوان یا جوان راحت بیدار می شود اما وقتی که رذایل اخلاقی درون انسان ریشه دواند و بیرون هم تعلق خاطر و موقعیت هایی که از هر طرف انسان را احاطه کرد و بست، رها شدن کار آسانی نیست. امام سجاد(ع) به محمد بن مسلم توجه می دهد که به چه خاطر بنی امیه دور تو را گرفته اند و به تو موقعیت داده اند؟ چون می دانند تو ابزاری هستی که می توانند به خوبی وسیله ای برای دستیابی به اهداف خودشان قرار بدهند. از نبود و فقدان دیگران است که به سراغ تو آمده اند؛ همه حاضر نشده اند دم به تله بنی امیه بدهند.

مرتضوی افزود: حضرت سجاد(ع) در ادامه این نامه می فرمایند که علمای شایسته ای صحنه را خالی کردند و تو مغلوب جهالت و نادانی خودت شدی و عقلت را کنار زدی. جامعه ای که دچار ناآگاهی شده و حکومت بنی امیه ای که جهل و نادانی بر آن غلبه پیدا کرده و دنیاطلبی خاستگاه نیاز به تو و بالا بردن تو است. واقعا نگاه کن که آیا می خواهند مشکلات هدایتی و تربیتی جامعه را با تو رفع کنند یا دنیاطلبی و جهالت آنها اقتضا کرده است. چون علمای دیگری که شایسته بودند به این کار تن ندادند و یا آنها را از میان بردند و دست مردم را از آنها کوتاه کردند.

وی گفت: راه رهایی محمد بن مسلم و هر کسی که وابسته به قدرت های ناشایسته و ناصالح هست، این است که از همه موقعیت، علایق، وابستگی ها، جایگاه و خدماتی که به او می دهند چشم پوشی کند تا ملحق به صالحین شود. خودت را آماده کن که از این به بعد به جای تعریف تو را نکوهش کنند تا ملحق شوی به انسان های شایسته ای که رفتند. امام به محمد بن مسلم فرمود اگر دنیا چنین بلایی بر سر تو می آورد، چه توقعی از یک جوان می رود که آگاهی لازم را ندارد؟!

این استاد حوزه علمیه قم یادآور شد: خداوند حضرت امام را رحمت کند، در یکی از سخنرانی های نجف فرمودند که من در عمرم خدمتی به دین نکردم و امیدوارم با مرگم بتوانم خدمتی به دین بکنم. این اوج تواضع و نادیده گرفتن خدمات نسبت به شخص خودشان است. انسان این شجاعت را دارد یا دچار خودبینی است؟ حاضری به جامعه اعلام کنی من تا حالا کوتاهی کرده ام، غافل بوده ام و به کارهای شخصی خودم مشغول بوده ام و بعد از اینها می خواهم جبران کنم؟ اگر این شجاعت را داشته باشی، این مردم نجیب تو را می بخشند.

اگر نماز، روزه و سایر پایبندی های شرعی در جامعه ضعیف شد و کسی از مذهب یا دین فاصله گرفت، اول علما، روحانیون و ما طلبه ها باید به خودمان مراجعه کنیم

وی افزود: امام سجاد(ع) به محمد بن مسلم فرمود که من می ترسم تو از کسانی باشی که نماز را از بین می برند و دنبال شهوات خودشان می روند. مگر می شود علما نماز را از بین ببرند؟ ممکن است ایمان برخی افراد قوی نباشد و به رفتار من طلبه نگاه کنند و حتی نماز، روزه، حج، زکات و سایر واجبات را هم کنار بگذارند و بگویند اگر دین چیزی است که اینها مبلغ آن هستند، ما نخواستیم. آن وقت من از مصادیق این کلام می شوم و آن وقت معلوم است که فردای قیامت چه سرنوشتی دارم و در همین دنیا هم به چه گمراهی و بدبختی خواهم افتاد.

مرتضوی تأکید کرد: اگر نماز، روزه و سایر پایبندی های شرعی در جامعه ضعیف شد و کسی از مذهب یا دین فاصله گرفت، اول علما، روحانیون و ما طلبه ها باید به خودمان مراجعه کنیم که به واقعا به مسئولیت های خودمان عمل کرده ایم یا نکرده ایم. مسئولیت های ما هم فقط صرف مسجد و سخنرانی نیست؛ اینها هست اما قبل از آن عمل و رفتار ما و سینه سپر کردن برای حقوق مردم است.

وی ادامه داد: وقتی عالمان وابسته و عالم نما با دستگاه های ظلم و ستم و رفتارهایی که تضییع کننده حقوق مادی و معنوی مردم است همراهی کنند، خیلی پیامد دارد. کسی که به خاطر رفتارهای ما نماز و روزه را ترک کرد، ممکن است سراغ برخی محرمات هم برود. مثل اینکه اگر کسانی گرفتار دزدی و اختلاس بشوند، در پایین دست جامعه هم قبح این مسأله از بین می رود و می گویند اگر اشکال داشت آنها انجام نمی دادند. از گناه این بیچاره ها کم نمی شود اما کسانی که با رفتار خودشان قبح این گناهان را می ریزند مسئول نیستند؟!

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی یادآور شد: امیرالمؤمنین(ع) به خلیفه سوم فرمود اگر یک کارگزاری از کارگزاران تو در شرق یا غرب عالم حقی را ضایع کند، گناه آن مشترک بین تو و او است. برای اینکه تو کنترل نکردی و جریان را جوری هدایت کردی و پیش بردی که او خیالش راحت بود که هر کاری خواست انجام بدهد. یکی از زیان های بزرگ عالمان وابسته، محروم ساختن عالمان شایسته از جایگاه حقیقی خود و امکانات تعلیم و تربیت و کنار زدن صاحبان اصلی هدایت و رهبری جامعه است.

وی اظهار داشت: آرزوی امام صادق(ع) این بود که منصور دوانقی به او اجازه بدهد از مدینه بیرون برود و در طایف جایی را به خودش و شاگردانش اختصاص بدهد که آنجا کار تعلیم و تربیت انجام بدهد. منصور اجازه نمی داد و امام هم می فرمود من ضمانت می دهم که کاری به کار او نداشته باشم و کار سیاسی نکنم. اگر در گوشه مسجد مدینه فرصتی برای امام صادق(ع) فراهم می کردند که چنین آرزویی نمی کرد. اگر منبر او را سانسور نمی کردند و منبری هم در اختیار او می گذاشتند که بتواند حرف خودش را بزند که چنین آرزویی نمی کرد ولی وقتی عالمان ناشایست بر سر کار بیایند طبیعی است که در خانه امام صادق(ع) بسته شود.

مرتضوی افزود: هرکس بخواهد موفق باشد، حتی اگر دنیای خودش را در چشم مردم هم بخواهد، باید بداند مردم می دانند که چه کسی ظلم ستیز، در کنار محرومان و توده مردم هست. به هر حال، حتی اگر رسانه ها هم مسکوت بگذارند، اینها شناخته می شوند و ان شاء الله در کار خودشان موفق خواهند بود.

وی تصریح کرد: ما روحانیون و غیر روحانیون یک نوع ظاهربینی داریم که گاهی مسائل مهمتر و اساسی تر از چشم ما دور می شود. طبق نقل علامه مجلسی، یک وقت ابوحنیفه خدمت امام صادق(ع) آمد تا حدیثی از امام صادق(ع) بشوند. امام صادق(ع) با عصا به دیدار او آمد. ابوحنیفه پرسید چه شده که عصا دست گرفته اید؟ حضرت فرمود من نیاز به عصا ندارم ولی این عصای پیامبر(ص) است و به قصد تبرک جستن آن را به دست گرفته ام.

در جامعه خودمان بگردیم و ببینیم چه قدر حقیقت ها و انسان های صالحی که باید بالا برده شوند را زیر دست و پا له می کنیم و چه قدر افراد را به فراموشی می اندازیم؟

این استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: ابوحنیفه خواست آن عصا را ببوسد و امام صادق(ع) مانع شد و فرمود من که از گوشت و پوست و خون پیامبر(ص) هستم را رها کرده ای و به امامت قبول نداری، حالا می خواهی عصای پیامبر(ص) را ببوسی؟! این تکریم یک تکه چوب و رها کردن خود امام صادق(ع) همان عبارت امام سجاد(ع) است که فرمود اینها چوب های منبر پیامبر(ص) را تکریم و تعظیم می کنند اما زیر پای خودشان بچه های پیامبر(ص) را له می کنند.

وی گفت: در جامعه خودمان بگردیم و ببینیم چه قدر حقیقت ها و انسان های صالحی که باید بالا برده شوند را زیر دست و پا له می کنیم و چه قدر افراد را به فراموشی می اندازیم؟ چه گوشه هایی از عکس ها را قیچی می کنیم؟ چه بخش هایی از تاریخ را می بُریم؟ به کدام یک از کتاب های مدرسه چیزهایی اضافه و چیزهایی از آن حدف می کنیم؟ چگونه رسانه ها را مدیریت می کنیم که چه بسا افرادی که آن اندازه شایستگی ندارند بالا می آیند و افراد شایسته، امتحان پس داده و دلسوز کنار زده می شوند.

وی افزود: عکس، شعار، متن سخنرانی و گفته ها را پلاکارد می کنیم و دست خط چاپ می کنیم، ولی راه و رسم را خواسته و ناخواسته نادیده می گیریم و فراموش می کنیم. امیدوارم این توفیق را داشته باشیم که مسئولان، بزرگان و نخبگان ما طرفدار حق باشند و با ناحق مقابله و تلاش کنند کسانی که ناحق هستند را با صلح، نصیحت، پند و ارشاد به مسیر حق بیاورند. همان گونه که امام سجاد(ع) حتی نسبت به محمد بن مسلم ظهری زبان پند و موعظه را پیش گرفتند.