نمایندگان مجلس شورای اسلامی ‌در جلسه علنی روز چهارشنبه، درخواست عده‌ای از نمایندگان به منظور بررسی طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام رسان‌های اجتماعی را براساس اصل ۸۵ قانون اساسی بررسی کرده و در نهایت با ۱۲۱ رای با این درخواست موافقت کردند. این موافقت بدین معناست که این طرح باید کمیسیون اصل 85 و نه در صحن علنی بررسی شود. هرچند به گفته برخی از نمایندگان در این کمیسیون امکان دعوت از نماینده دولت و کسب و کارهای اینترنتی وجود دارد!

به گزارش مردم سالاری آنلاین، بر اساس اصل ۸۵ قانون اساسی سمت نمایندگی قائم به شخص است و قابل واگذاری به دیگری نیست. مجلس نمی‌تواند اختیار قانونگذاری را به شخص یا هیاتی واگذار کند ولی در موارد ضروری می‌تواند اختیار وضع بعضی از قوانین را با رعایت اصل هفتاد و دوم به کمیسیون‌های داخلی خود تفویض کند، در این صورت این قوانین در مدتی که مجلس تعیین می‌نماید به صورت آزمایشی اجرا می‌شود و تصویب نهایی آنها با مجلس خواهد بود.

طی هفته‌های اخیر بسیاری از کارشناسان نسبت به تبعات و پیامدهای تصویب این طرح بویژه در زمینه محدود کردن فضای کسب و کار هشدار داده بودند. اما در نهایت بررسی این طرح در کمیسیون مشترک با ۱۲۱ رای موافق به تصویب نمایندگان رسید.

طرح صیانت در میان کاربران فضای مجازی نگرانی‌های عمیقی را از کاهش آزادی و دسترسی به شبکه جهانی اطلاعات ایجاد کرده و موجی از انتقادات را دامن زده است که البته صرفا این مردم نیستند که درباره این طرح دارای شبهات زیادی هستند و آن را خلاف آزادی دسترسی به اطلاعات می‌دانند بلکه بسیاری از سیاسیون و کارشناسان ارتباطات این اقدام را، هم عجولانه می‌دانند و هم خطایی راهبردی از سوی نمایندگان در مقطع کنونی که مردم در فشار اقتصادی و سوءمدیریت‌ها در نقطه جوش قرار دارند. 

از روزی که این طرح اعلام شده موج گسترده‌ای از اعتراضات مردم در فضای مجازی بویژه توییتر با هشتگ #صیانت نباید اجرا شود یا #طرح_خیانت و عبارات مشابه راه افتاده که دست مایه اصلی همه آنها مخالفت با طرحی است که به اعتقاد اکثریت کاربران هدف آن محدودسازی دسترسی و اقدامی ‌برای مقابله با نفوذ شبکه‌های اجتماعی خارجی از جمله توییتر و فیسبوک و اینستاگرام و تلگرام و واتساپ است که کابران زیادی در کشور دارند. 

البته برخی هم معتقدند هدف این اقدام این است که با ایجاد محدودیتهای گسترده، فضا برای پروژه‌های شکست خورده‌ای نظیر سروش، ایتا و سایر شبکه‌های اجتماعی که میلیاردها تومان برای آنها صرف شد و حمایت‌های گسترده سایبری و تبلیغاتی از آنها صورت گرفت، ولی نتواستند اعتماد کاربران را جلب کنند، فراهم شود!

مخالفان چه می‌گویند؟

با وجود اینکه نمایندگان زیادی طرح اولیه را امضا کرده و به بررسی این طرح در کمیسیون اصل 85 رای موافق دادند این نظر را دارند که این طرح به خوبی بررسی نشده و کامل نیست و اجرای آن می‌تواند کسب و کارهای زیادی را به خطر بیاندازد و باعث اعتراضات گسترده در بین کاربران شود.

در همین راستا عبدالکریم جمیری، نماینده بوشهر در مجلس شورای اسلامی، در صفحه شخصی خود در توئیتر، نوشت: «به عنوان فردی که جزو امضاکنندگان طرح اولیه بودم، در جلسه علنی گذشته به بررسی اصل ۸۵ طرح ‎صیانت رای مخالف دادم. به دلیل اینکه تجربه خوبی از تصویب قوانین به این صورت در ادوار مختلف مجلس نداریم و طرح با اشکالات و نواقص متعدد و عجولانه به صحن آورده شد؛ امیدوارم هیات رییسه با ارجاع طرح به کمیسیون ویژه ای متشکل از نمایندگان متخصص امر و با مشارکت جدی دولت و نخبگان؛ طرحی را نهایی کنند که نگرانی‌ها و دغدغه‌های مردم و فعالان این حوزه را مرتفع کند و آسیبی را متوجه معیشت مردم در این شرایط دشوار اقتصادی نکند.»

جلال رشیدی کوچی هم که اسمش در لیست امضا کنندگان این طرح قرار دارد در توییتی نوشته است: «دومین خطای راهبردی مجلس یازدهم، بعد از عدم تصویب #شفافیت امروز تصویب طرح #صیانت از فضای مجازی آن هم در شرایط امروز جامعه و در پنهان کاری و عدم شفافیت تمام! کار غلط را هر چقدر درست انجام دهید، غلط تر می‌شود.»

مصطفی کواکبیان، دبیرکل حزب مردم سالاری و نماینده پیشین مجلس در نقد طرح صیانت در توییتر نوشته است: «به عنوان مسئول كمیته فضای مجازی كمیسیون امنیت ملی مجلس دهم از طراحان طرح به‌اصطلاح #صیانت_از_حقوق_كاربران در مجلس حداقلی، می‌خواهم با طرح‌های غیرشفاف و ضدمنافع ملی و قانون اساسی و شعارهای جناب رئیسی و اشتغالزایی و ... خودشان را در مقابل ملت قرار نداده و بر آتش خشم آنان بنزین نریزند.»

محمود صادقی نماینده پیشین مجلس در توئیتر نوشته: تلگرام را فیلتر کردند خودشان بیشتر از دیگران از آن استفاده میکنند. در توئیتر فیلترشده به چند زبان حساب دارند. در اینستاگرام آمریکایی فالوئر میلیونی دارند.

پروانه سلحشوری یکی از دیگر از نمایندگان مجلس قبل نیز در توئیتر نوشته: ایران و خوزستان همچنان ملتهب است.کرونا جان می گیرد. روسیه هم که مورد اعتماد است به قول خودشان فریبمان می دهد و واکسن تحویل نمی دهد. شاید ظریف راست می گفت ما خودمان این سبک از زندگی را برگزیده ایم. حالا هم صیانت از خودشان.

پدرام سلطانی، نایب رئیس پیشین اتاق بازرگانی تهران در توئیتر با انتشار عکسی از ساخت دیوار مرزی توسط ترکیه در مرز با ایران نوشته است:ترکیه دیوار مرزی می کشد و مجلس انقلابی با دیوار مجازی آن را مستحکم میکند. بزرگترین زندان دنیا در حال ساخته شدن است.

در این میان عباس عبدی در توئیتر درباره طرح صیانت از حقوق کاربران نوشت: این طرح را برای ناامیدکردن مردم و ما و شما در دست تصویب دارند. بهترین راه برای ما ناامید کردن آنها از چنین اقداماتی است.بدون تردید موفق می شویم اگر بخواهیم.

با وجود انتقادات بسیار زیاد از طرح صیانت علی خضریان، یکی از نماینده‌هایی که به شدت با این طرح موافق است نگرانی‌های شکل گرفته پیرامون این طرح را صرفا در راستای افزایش فیلترینگ دانسته و به نوعی از عدم آگاهی منتقدان صحبت کرده و در توییتر نوشته است: «عموم انتقادات و نگرانی اجتماعی که در حوزه طرح حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی صورت می‌گیرد، پیرامون مسدودسازی یا فیلترینگ است؛ اما وقتی به متن و محتوا رجوع می‌شود، کسی مصادیق مسدودسازی را نمی‌تواند نشان دهد؛ قاعده‌مند کردن فضای مجازی الزاما محدودسازی نیست.»

بدبینی کاربران فضای مجازی به طرح صیانت 

برخی از کاربران فضای مجازی این اقدام مجلس یازدهم را آرایش نظامی‌و سیاسی در مقابل خود می‌دانند و در این باره گفتند: «اینترنت جامعه را به فساد نکشیده‌، این فساد شماست که اینترنت، آن را به تصویر کشیده است!#صیانت» یکی دیگر از کاربران نوشت: «كاش طرح #صیانت از فقر داشتیم، كاش طرح #صیانت از روابط بین المللی داشتیم، كاش طرح #صیانت از بازار داشتیم، كاش طرح #صیانت از ارزش پول ملی داشتیم، كاش طرح #صیانت از پاسپورت ایرانی داشتیم، ولی در عوض طرح #صیانت_از_حقوق_کاربران داریم، محدود سازی اینترنت= درجا زدن اقتصاد و GDP ایران». نقدها و نگرانی‌های زیادی در فضای مجازی نسبت به طرح صیانت مطرح شده است که همه آنها قابل توجه هستند.

هر چند که در طرح صیانت به گفته طراحان و موافقان آن بحث فیلترینگ مطرح نیست اما موضوع مهمتر دیگری وجود دارد و آن هم این است که در این طرح از کمپانی‌های ارائه دهنده این خدمات یعنی فیسبوک، تلگرام، گوگل و ... خواسته خواهد شد در ایران دفتر نمایندگی دایر کنند درحالیکه ایران تحریم است و شرایط اقتصادی و سیاسی ثابتی در تعامل با شرکتهای بین المللی ندارد و از طرفی در تنش شدید با آمریکا است و از آنجایی که این شرکت‌ها بیشتر آمریکایی هستند امکان حضور آنها در ایران وجود ندارد و این موضوعی است که خود نمایندگان هم به آن آگاهی دارند! در نتیجه مجازات عدم حضور در ایران را کاهش پهنای باند قرار داده اند. به این ترتیب بدون فیلتر کردن با کاهش پهنای باند دسترسی کاربران را به شدن محدود می‌کنند!