جماران: نیمه ماه مبارک رمضان سالروز تولد امام مجتبی(ع) است. وی تا هفت سالگی در کنار جد بزرگوار و مادر و پدرش زیست و پس از رحلت مادر گرامی اش نزدیک به 37 سال از عمرش در کنار پدر زندگی کرد و سپس به امامت رسید که حدود ده سال به طول انجامید.

دومین امام معصوم شیعیان حسن بن علی(ع) فرزند علی بن ابیطالب و دخت گرامی پیامبر خدا(ص)، فاطمه زهرا(س) است. ایشان به زکیّ، مجتبی، سبط و سیّد ملقب گردیده است.

نیمه ماه مبارک رمضان سالروز تولد امام مجتبی(ع) است. وی تا هفت سالگی در کنار جد بزرگوار و مادر و پدرش زیست و پس از رحلت مادر گرامی‌اش نزدیک به 37 سال از عمرش در کنار پدر زندگی کرد و سپس به امامت رسید که حدود ده سال به طول انجامید.

پیامبر خدا(ص)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را جوانان اهل بهشت نامیده است و آن دو را چه قیام کننده باشند و یا نباشند، امام برای امّت اسلامی خوانده است: الحسن و الحسین امامان قاما أو قعدا (علل الشرایع، ج 1، ص 211)

امام خمینی در کتاب شریف آداب الصلوة، در مقام بیان علم فعلی خداوند که مقام ولایت کبری است می‌فرماید:

و حَمَله آن چهار نفر از اولیاء کمّل است در أمم سالفه: نوح و ابراهیم و موسی و عیسی علی بیننا و آله و علیهم السلام و چهار نفر از کمّل است در این امّت: رسول ختمی، و امیرالمؤمنین و الحسن والحسین علیهم السلام (آداب الصلوه، ص 273)

از آنجا که در تاریخ نقل شده است، هیچ فقیر و مسکینی از در خانه حضرت ناامید بر نمی گشت و حضرت خود نیز سراغ مستمندان و بیچارگان می‌رفت و به خرابه‌نشینان سرمی‌زد و حتی با آنان بر سر یک سفره می‌نشست و دعوت آنان را اجابت می‌کرد، به کریم اهل بیت(ع) شهرت یافته است.

امام حسن(ع) از نظر ظاهری و خلق و خوی بسیار شبیه پیامبر(ص) بود (بحار الانوار، ج 51، ص 161) در تاریخ اسلام نقل شده است امام مجتبی(ع) بیست بار پیاده به حج مشرف شد. ایشان بسیار حلیم و بردبار و در عین حال بسیار شجاع و با شهامت بود. نمونه‌های اخلاق آن حضرت در برخورد با مخالفان و آنان‌که گاه حتّی حضرت را سرزنش می‌کردند، بخوبی قابل مشاهده است. آنگاه که پس از شهادت امیرمؤمنان علی(ع)، امام مجتبی به امامت و خلافت رسید، معاویه سر به مخالفت برداشت و بعد از بیعت مردم با حضرت، چندین نامه بین امام و معاویه رد و بدل شد ولی او نپذیرفت و اعلام جنگ داد.

امام خمینی درباره حکومت حقه امام علی و سایر ائمه می‌فرماید:

ما الآن معتقدیم که حضرت امیر در یک‌‎ ‎‌برهه از زمان به حکومت رسید، حضرت امام حسن هم یک مدت بسیار بسیار کمی به‌‎ ‎‌حکومت رسید، باقی ائمه حکومت نداشتند. آنکه خدای تبارک و تعالی جعل کرد و‌‎ ‎‌دنبالش هم برای ائمۀ هدی جعل شده است، حکومت است؛ لکن نگذاشتند که این‌‎ ‎‌حکومت ثمر پیدا بکند. (صحیفه امام، ج 20، ص 114)

امام حسن(ع) در ادامه راه پدر بزرگوارش، بعد از اعلان جنگ معاویه، با او به نبرد پرداخت و لکن با سیاست‌بازی‌های معاویه، یاران خود را از دست داد و عده‌ای از افراد بی‌وفا و دین به دنیا فروخته، موجب تضعیف یاران امام(ع) شدند و حضرت در نهایت به صلح با معاویه تن داد.

امام خمینی(ره) در این باره می‌فرماید:

آن صلح تحمیلی که در عصر امام حسن واقع شد، آن حکمیّت تحمیلی که در زمان امیرالمؤمنین واقع شد، هر دویش به دست اشخاص حیله‌گر درست شد. (همان، ص 119)

لکن امام خمینی معتقد است صلح حضرت با همه تلخی‌هایی که داشت، ثمربخش و مثبت بود و معاویه را رسوا کرد و به همان اندازه که قیام امام حسین(ع) در رسوا ساختن بنی امیه و یزید مؤثر بود، صلح امام حسن(ع) در رسوایی معاویه نقش داشت. (ر.ک: همان، ج 2، ص 371)

بنابر مشهور امام حسن(ع) در 28 صفر سال 50 هجری با توطئه و تحریک معاویه به دست همسر خود به شهادت رسید و با شهادت خویش مردم مدینه را عزادار کرد و در تشییع جنازه آن حضرت با جلوگیری از دفن آن حضرت در کنار قبر جدّ بزرگوارش که به آن وصیت کرده بود، در قبرستان بقیع دفن گردید.