دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی به پرسش هایی درباره روزه ماه مبارک رمضان پاسخ گفت.
متن پرسش ها و پاسخ ها به این شرح است:
س: وظیفه کارگر یا کارمند که مشاغل سخت دارند برای روزه گرفتن چیست؟
اگر روزه مانع کاری باشد که امرار معاش متوقف بر آن است، مثلاً موجب ضعف شود به گونه ای که امکان ادامه کار نباشد یا به حدی موجب تشنگی شود که قابل تحمل نباشد، پس اگر تغییر کار یا ترک آن در ماه مبارک رمضان ممکن باشد و بتواند زندگی را با مالی دیگر هرچند با قرض ادامه دهد، روزه بر او واجب است.
ولی اگر این امر میسور نباشد باید روزه بگیرد، ولی هنگام ضعف شدید می تواند با نوشیدن آب یا خوردن غذا بنا بر احتیاط واجب (فقط) به مقدار ضرورت ضعف خود را برطرف کند و خوردن بیش از آن مقدار اشکال دارد، و به احتیاط واجب باید بقیه روز را امساک کند، و باید بعد از ماه مبارک رمضان آن را قضا نماید و کفاره بر او واجب نیست.
س: حکم روزه گرفتن برای خانمی که باردار است چیست؟
زنى که زایمان او نزدیک است (ماه های هشتم و نهم) و روزه براى خودش یا جنینش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست ولی باید بعداً آن را قضا کند و براى هر روز یک مُد طعام (٧۵٠ گرم نان یا ماکارونی یا آرد) بابت کفاره به فقیر دهد.
و اما زنى که در ماه های آخر بارداری نباشد (از ماه اول تا آخر ماه هفتم) اگر روزه برای او یا جنینش ضرر داشته باشد یا اینکه سبب قرار گرفتن وی در مشقّتی که عادتاً قابل تحمل نیست گردد روزه بر او واجب نیست و باید قضا نماید و کفاره ندارد.
س: بیماران چه تکلیفی در ماه مبارک رمضان دارند؟
روزه بیمار در صورتى که ضرر داشته باشد (چه موجب شود بیمارى زیاد شود، یا مدت درمان را طولانى کند، یا درد را تشدید نماید) صحیح نیست، البته در همه آنها باید ضرر به مقداری باشد که معمولاً قابل تحمل نیست، و فرقى نیست بین اینکه یقین به ضرر داشته باشد یا گمان به آن، بلکه حتى اگر احتمال ضرر بدهد (البته این احتمال باید به نحوى باشد که موجب ترس شود و این ترس ِ ضرر بر اساس موجبات عقلایى باشد مانند تشخیص پزشک یا تجربه یا غیر آن)، وبیمار باید بعد از بهبودی آن روز را قضا کند و کفاره بر او واجب نیست، اما اگر بیمارى تا ماه رمضان سال بعد ادامه داشت قضا از او ساقط مى گردد وباید براى هر یک روز ۷۵۰ گرم نان یا ماکارونی یا گندم و امثال آن را به یک فقیر فدیه بدهد.
و همچنین روزه از انسان سالمى که ترس بروز بیمارى را داشته باشد، صحیح نیست چه رسد به اینکه یقین به بروز بیمارى داشته باشد.
و اما بیمارى که روزه براى او ضرر ندارد، باید روزه بگیرد و روزه اش صحیح است.
س: آیا کسی که درس مهمی دارد و نیاز به مطالعه زیاد دارد، یا کسی که امتحان آخر سال دارد می تواند روزه نگیرد؟
ادامه تحصیل عذر موجهى براى روزه خوارى نیست ولى اگر فرض بر این باشد که ترک تحصیل براى او موجب حرج وسختى است به حدى که معمولاً تحمل نمى شود و امکان تحصیل با روزه نمى باشد، مى تواند پس از قصد روزه در صورتى که ناچار به خوردن یا آشامیدن شود به مقدار ضرورت میل کند، ولى سیر نخورد وننوشد، وبعد از ان قضا نماید وکفاره بر او واجب نیست.
و همچنین مى تواند قبل از اذان ظهر به مقدار مسافت شرعی (۲۲ کیلومتر) از شهر خارج شود و آنجا روزه را بخورد ـ چون مسافر است ـ و بازگردد و روزه آن روز ساقط است و فقط قضا دارد.
س: آیا بخاطر ضعف و گرسنگی میشود روزه خود را افطار کرد؟
ضعف به تنهایى مجوّز روزه خوارى نیست هرچند شدید باشد، مگر اینکه موجب مشقّت (سختی زیاد که عادتاً قابل تحمّل نیست) باشد که در این صورت خوردن یا آشامیدن (فقط) به مقدار ضرورت جایز است، و به احتیاط واجب بقیه روز را امساک نماید و باید بعد از ماه مبارک رمضان قضا نماید و کفاره بر او واجب نیست.
*جماران
