جماران: بانوی بزرگوار خانم خدیجه ثقفی(رضوان الله علیها) پس از اذان صبح روز اول فروردین سال 1388 در نود و شش سالگی سفر آخرت خود را آغاز کرد. او شصت سال از عمر طولانی توأم با صبوری خود را با امام خمینی(س) سپری کرد، یعنی از سال 1308 تا سال 1368ش. شصت سالی که دهه های گوناگونی را در خود جای داده است، دهه تحصیل و تحقیق حضرت امام که با تحصیل، خانه داری، فرزند داری و همسرداری خانم همراه است، دهه تدریس و تألیف حضرت امام، دهه مبارزات و مجاهدات و دهه آخر که دوران رهبری انقلاب اسلامی و تأسیس نظام جمهوری اسلامی ایران است و در تمامی این دوره ها این بانوی بزرگ، همدم و همراه امام خمینی بوده است.

او در دهه های نخست زندگی مشترک با حضرت امام، ضمن تحصیل از خدمت امام، محیط خانه و خانواده را چنان نیکو مدیریت می‌کرد که تمامی اوقات امام به تحصیل، تدریس و تألیف سپری می‌شد، و در ادامه آن هنگامی که مبارزات اسلام خواهانه و آزادی طلبانه ضد استبدادی و ضد استعماری حضرت امام آغاز گردید و حبس و حصر و تبعید ظالمانه ایشان را در پی داشت، وی به واقع «همسر امام» بود و این تعبیر و توصیف از ایشان به اینکه «کُفو کامل» آن عالم ربانی و مجاهد بزرگ بوده، تعبیری منصفانه و دور از هرگونه مبالغه میباشد. با همه این توصیفات کمتر کسی از انبوه علاقمندان و مشتاقان میلیونی امام خمینی، از شخصیت و کمالات علمی و اخلاقی «بانوی انقلاب» خبر داشت و او که نقطه ثقل آرامش و متانت در زندگی حضرت امام بوده، در سایه آن خورشید درخشان همواره در محاق بوده است.

تنها پنج سال پس از وفات وی، برای اولین بار در سال 1393 همایشی به منظور بزرگداشت این بانوی بزرگوار که حق عظیمی بر امام و انقلاب داشت برگزار گردید و قدمهایی برای معرفی ایشان به جامعه و آیندگان برداشته شد.

درباره بانو خدیجه ثقفی در محورهای متعددی باید سخن گفت،

 1ـ شناخت و معرفی خانواده و تربیت اصیل و مذهبی خانم.

 2ـ تحصیلات و برخورداری از آگاهی های ارزشمند و روز آمد.

 3ـ شخصیت مذهبی و متدین خانم و اهتمام ایشان به انجام فرائض و مستحبات.

 4ـ زهد و ساده زیستی اختیاری.

 5ـ سیاست پرهیز از سیاسی بودن!

 6ـ زمان شناسی و ضد ظلم و حکومت ظالم پهلوی بودن.

 7ـ صداقت و صلابت داشتن.

 8ـ حفاظت از حریم و شأن و جایگاه امام خمینی در طول زندگی مشترک و نیز دوران پس از رحلت ایشان.

بانو ثقفی که ایمان و آگاهی و صداقت و صمیمیت را درشخصیت خود گرد آورده بود، با اینکه در خانواده ای مرفه و به ویژه در کنار مادربزرگ بسیار مرفه خود بزرگ شده بود، در زندگی مشترک با امام خمینی، به همراه ایشان «زهد» اختیاری را برگزید و پانزده سال اول زندگی مشترکشان در خانه های استیجاری خیلی معمولی گذشت، اما ادامه این زهد و ساده زیستی در دوران اقامت سیزده ساله در نجف اشرف واقع شد که این بانوی با ایمان در کنار همسر عالم و مجاهد خود با ترکیبی از زهد و استقامت، محور و گرمابخش کانون خانه و خانواده امام خمینی بوده است. یکی از نوادگان امام ، خانم را چنین توصیف می‌کند:

«خدا همه چیز را برای امام تمام کرده بود و چیزهای خوبی بهش داده بود و همسر خوب هم داده بود، زندگی اش را خوب اداره میکرد ... شوهرداری خوب، بچه داری خوب، میهمان داری خوب، با مردم معاشرت سالم، اهل معاشرت بودند، دوستان خوب داشتند ...  اهل عبادت بودند، نمازهایشان همیشه در اول وقت بود. زیارتها را مقید بودند... زیارت جامعه را حتماً میخواندند، قرآن برای گذشتگان و مرحومین می‌خواندند ... بسیار تمیز و بسیار شیک و خوش سلیقه بودند، در زیباشناسی ید طولایی داشتند.» (قدس ایران، ص 178،-177)

نوه ای دیگر، خانم را چنین توصیف کرده است:

«در عین کمال خانمی و شخصیت و اشرافیت، به شدت متواضع و مخلص بودند.»(همان، ص 162)

دختر ارشد ایشان، سرکار خانم صدیقه مصطفوی ـ درباره مادر می‌گوید:

«از خصوصیات منحصر به فرد خانم، داشتن دو ویژگی خاص ـ که معمولاً جمع پذیر نیستند ـ بود که عبارتند از: تواضع و فروتنی زیاد، همراه با خانمی و وقار و اشرافیت. وقتی در کسی این دو صفت همزمان باشد، بسیار شخصیت مطلوب و دل نشینی خواهد داشت. از خصوصیات دیگر ایشان ثبات اخلاقی بود... یکی دیگر از خصوصیات ویژه خانم، صبوری و استقامت در برابر سختی هاست.»(بانوی انقلاب در آینه خاطرات، ص 103)

او درباره عشق و علاقه خانم و امام می‌گوید:

«خانم می‌گفتند من این زندگی ساده را به خاطر علاقه آقا به خودم قبول کردم و جذب آن شدم... آقا گفتند من شما را برای خانمی در خانه میخواهم... آقا احترام زیادی برای خانم قائل بودند.»(همان، ص 105-104)

دختر دیگر امام، سرکارخانم فریده مصطفوی در این رابطه می‌گوید:

«امام در تمام این چندین سال با محبت بی حد و حصر به خانم و بروز دادن و اظهار کردن آن، خانم را پابند کرده بودند... امام از آنهایی بودند که خیلی محبتشان را به خانم اظهار می‌کردند.»(همان، ص 120)

او در ادامه می‌گوید:

«خانم زن بسیار خوب و شایسته و قابل احترامی بودند و همه خصوصیاتی که یک خانم با شخصیت باید داشته باشد، ایشان دارا بودند... خانم تا کلاس هشتم درس خوانده بود، زبان فرانسه را هم یک خانمی بوده که می آمده و به خانم یاد میداده و خانم کلمات فرانسه را حفظ کرده بودند. خانم اهل شعر و ادب بود و ذوق خوبی در این مسائل داشت.» (همان، ص 138-137)

دختر دیگر امام، سرکارخانم زهرا مصطفوی با بیان احترام ویژه حضرت امام به خانم، درباره عشق و علاقه خانم به امام می‌گوید:

«علاقه مادر به امام یک علاقه حقیقی و عمیق بود، به گونه ای که سعی میکردند زمینه راحتی امام را فراهم کنند.»(همان، ص 145)

این بانوی بزرگوار و شخصیت ارزشمند یکی از نعمتهای بزرگ الهی به امام خمینی بوده که بی ادعا و آرام، زندگی پرحادثه و سراسر تلاطم آن بزرگ مرد را همراهی کرد و ظرفیت و تحمل تحسین برانگیزی از خود نشان داد، او به حق تکیه گاهی برای حضرت امام بود که مایه آرامش و سکینه روحی و فکری ایشان میشد و به حق همسر و یاور سفر طولانی و دشوار ایشان بود و صفات و خصوصیات ارزشمندشان برای دیگران، به ویژه بانوان درس آموز میباشد.

از خداوند متعال می خواهیم این زوج را قرین رحمت خود فرموده و در بهشت لقای خود، آنان را همنشین انبیاء و اولیاء و معصومین قرار دهد.