✍️رئیس جمهور آمریکا پس از ورود به کاخ سفید همانطور که در تبلیغات انتخاباتی وعده داده بود نسبت به اصلاح بخشی از فرامین ترامپ در حوزه بین الملل اقدام کرد که با استقبال جهانی همراه است. اما بایدن در خصوص موضوع ایران با توجه به عقبه ی بسیار پیچیده و متراکم مطالبات ادعایی صحیح یا نادرست طرفین با روندی بسیار دشوار روبرو است.
✍️بایدن چند گام ابتدایی بازگشت به شرایط بین المللی از جمله برجام شامل اعلام رسمی انصراف از درخواست مکانیزم ماشه ، لغو محدودیت تردد دیپلمات های ایرانی ، خروج نام انصارالله یمن از لیست گروه های تروریستی و .... را به آرامی و البته با احتیاط برداشته است، ضمن اینکه از کشورهای عضو ۱+۵ برای ایجاد زمینه بازگشت به گفتگوهای جمعی با ایران رسما درخواست میانجیگری دارد. هر چند هنوز در خصوص الزام به لغو تمام تحریم های یکجانبه هسته ای مندرج در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ که شرط قطعی برجام است مردد یا قادر به تصمیم گیری قاطع و روشن نیست.
✍️دبیر کل سازمان ملل، مدیرکل آژانس بین المللی اتمی، اتحادیه اروپایی به اتفاق روسیه، چین و حتی برخی کشورهای دیگر از تصمیم به بازگشت طرفین بر تعهدات برجام استقبال و مکرر دعوت به خویشتنداری و پرهیز از تصمیمات و اقدامات عجولانه طرفین در پیچیده سازی شرایط می کنند.
✍️رئیس جمهور و وزیر امور خارجه کشورمان بنابر فرمان صریح رهبری مبنی بر اعلام بی اعتمادی کامل به آمریکا و آمادگی لازم برای بازگشت فوری به تعهدات مانده ی برجامی را بلافاصله پس از اطمینان از لغو تمام تحریم های هسته ای یکجانبه آمریکا اعلام کردند، لذا شاید ارائه مکانیسم بازگشت همزمان ایران و آمریکا به تعهدات برجامی توسط کشور معتمد ایران مثل روسیه و چین به خروج از شرایط تک گویی طرفین و کوتاه سازی زمان بازگشت قابل راستی آزمایی توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد ایران و ایران در مورد لغو تحریم ها بیانجامد.
✍️براساس قانون اقدام راهبردی لغو تحریم های مصوب مجلس شورای اسلامی در صورت استمرار تحریم های یکجانبه هسته ای آمریکا علیه کشورمان دولت موظف است در پنجم اسفند عدم اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی پادمان را رسما به آژانس اعلام و مورد عمل قرار دهد. بنابر مصوبه ی مذکور مجلس براین باور است که برای لغو تحریم های یکجانبه آمریکا می تواند از رویکرد تهدید جهان به خروج از روند شفاف سازی اطلاعات هسته ای کشورمان استفاده کند.
✍️بهرحال شاید در این روزهای سرنوشت ساز همچنان نیازمند پاسخ به سوالات متعدد مهم و جدی باشیم، مانند اینکه علی رغم اصرار هفت ساله ی مقام معظم رهبری مبنی بر ناکارآمدی و غیر اثربخشی برجام، آیا سایر کشورها علی الخصوص ۱+۵ می توانند به جدیت و پایبندی بلند مدت ایران به برجام و پرهیز از ظرفیت سازی نظامی اتمی باور داشته باشند؟
✍️شاید سوال مهم دیگر این باشد که با فرض قطعیت فتوای شرعی مقام معظم رهبری که در حرمت و ممنوعیت تولید، انباشت و کاربرد سلاح کشتار جمعی (اتمی) به صراحت فرمودند، آیا این حکم الی الابد همچنان نافذ و قابل استناد خواهد بود؟ رهبران و مردم سایر کشورها با استناد به کدام ادله باید به احکام فردی رهبری و حتی قوانین قابل تغییر ایران اعتماد کنند؟ شاید جهان ارسال پیام تبریک دکتر خرازی رئیس شورای راهبردی روابط خارجی دفتر رهبری را در دوران وزارت خارجه خطاب به دولت و ملت پاکستان به مناسبت انفجار اولین بمب اتمی اسلامی را فراموش نکرده باشند، چنانکه رهبران نظامی ، سیاسی و حتی مذهبی کشورمان بطور مستمر بر اعلام اتکا قطعی بر قدرت نظامی در بسط و گسترش امنیت، منافع و مصالح ایران اصرار دارند.
✍️ایران با برجام حتی در شدیدترین تحریم اقتصادی موفق شد علاوه بر بستن پرونده اتهامات تسلیحات اتمی و تحقیقات پنهان، افزایش سطح کمی و کیفی بخش تحقیقات، تولید و نصب نسل های جدید سانتریفیوژها، افزایش سطح کمی و کیفی غنی سازی و لغو محدودیت معاملات تسلیحاتی و ... دست یابد، روندی که با لغو تحریم آمریکا قطعا سکوی پرش غیر قابل تصور خواهد بود. لذا شاید سوال مهم دیگر این باشد که آیا ایران هم طرح عملی برای بازگرداندن آمریکا با لغو فوری تمام تحریم ها به برجام دارد؟
✍️مسئولین کشورمان باید به وضوح توضیح دهند با ادامه روند موجود و پیچیده تر شدن شرایط فی مابین ایران و ۱+۵ که به حفظ تمامی تحریم های یکجانبه اقتصادی آمریکا و با بازگشت احتمالی تحریم های شورای امنیت سازمان ملل منجر خواهد بود قرار است به چه دستاورد راهبردی و موثر هم وزنی در حوزه سیاست، اقتصاد و علم و صنعت برسیم؟ دکتر عراقچی مقام ارشد مذاکره با ۱+۵ اظهار کرد: تیم جو بایدن رئیس جمهور ایالات متحده برای بازگشت به برجام و کنار گذاشتن تحریم‌ها به طرح واحدی نرسیده است، اما توضیح نداد که ما برای بازگرداندن آمریکا به برجام که مستلزم لغو تحریم است چه طرحی داریم. ۳اسفند۹۹