برخی رسانه ها برای جلب مخاطب به نقل هر شایعه ای دامن می زنند. آن را بازگو می کنند. مخاطب هم گاهی «دلش می خواهد» که آن را باور کند. روزهای آغازین انقلاب امام خمینی نیز آماج شایعات واقع می شدند.
جماران: شایعه امروزه یکی از بزرگترین دشمنان رسانه هاست. سرمایه رسانه اعتماد مخاطب است. اما گروهی با ایجاد شایعه این سرمایه را از بین می برند.
البته برخی رسانه ها هم برای جلب مخاطب به نقل هر شایعه ای دامن می زنند. آن را بازگو می کنند. مخاطب هم گاهی «دلش می خواهد» که آن را باور کند.
روزهای آغازین انقلاب امام خمینی نیز آماج شایعات واقع می شدند. ایشان در یک سخنرانی دردمندانه در ۳۰ مهرماه ۱۳۵۸ نسبت به یک شایعه حساسیت نشان می دهند. شایعه چنین بوده که «آیت الله نجفی مرعشی به دیدار امام رفته بودند ولی موفق به دیدار نشده بودند و به تعبیری ایشان را "راه نداده بودند"».
حضرت امام با نقل این شایعه و گله از انتشار دهندگان آن راهکاری را برای عبور از این «سم اجتماعی» ارائه می دهند. ایشان می فرمایند:«من نصیحت می کنم به این آقایان، من عرض می کنم به این آقایان که یا تحت تأثیر اشخاص و گفته های اشخاص واقع نشوند؛ یا اِعمال غرض نکنند. بعضی از اشخاص غرضمندند؛ لکن بعضیها اینطور نیست؛ فقط کنار نشسته اند، هرکس هرچه می گوید باورشان می آید، و آن وقت هم منتشر می کنند. خوب، این خلاف انسانیت است، خلاف اسلامیت است که انسان هرچه شنید فوراً پخشش کند»[صحیفه امام /ج۱۰/ص۳۰۳]
خلاصه این سخن چنین است:
۱- اگر غرض ندارید، یعنی عمدا و به نیتی ( خوب یا بد) شایعه را انتشار نمی دهید: تا جاییکه امکان دارد شایعه را باور نکنید.
۲- اما اگر نتوانستید و باور کردید [ چون باور کردن چیزی نیست که در اختیار شما باشد]، هرگز آن را نشر ندهید و آن را نقل نکنید.
۳- نقل شایعه با اخلاق [ انسانیت] و دین[اسلامیت] مغایرت دارد.
البته روشن است که این سخن حکیمانه تنها به راه های شخصی در مقابله با شایعه اشاره دارد و می توان در «افق جمعی» راه های دیگری مثل «ایجاد رسانه های شناسنامه دار و مستقل» را پیشنهاد داد اما « حتی در کنار راه های جمعی هم به راهکار های فردی احتیاج است.»
بیایید در عمل هم مانند «امام» باشیم.
