توافق جامع اقدام مشترک، از همان روز اول در سال ۲۰۱۵ یک صف بندی را در منطقه شکل داد که در آن دشمنان ایران، آشکارا خود را نشان دادند؛ آنها بعد از یک دوره طلایی با ترامپ، حالا با آمدن بایدن یک بار دیگر دور هم جمع شده‌اند؛ هدف نابودی برجام!
این کشورها که برای سالیانی طولانی از تنش و بحران در روابط بین‌المللی ایران نان خورده و بویژه در دوران ترامپ به آرامش رسیده بودند، با ترکیب تیم بایدن دچار هراس شده اند؛ به این تصور که در دوران جو بایدن اختلافات ریشه دار میان ایران و آمریکا بر طرف خواهد شد و بار دیگر دموکرات‌ها سخت گیری ها علیه پایتخت‌های منطقه مانند ریاض، ابوظبی، آنکارا و حتی تل آویو را همانند دوران باراک اوباما از سر خواهند گرفت.
به گزارش ایرنا این در حالی است که پیش‌داوری درباره آینده روابط تهران و واشنگتن در دوره بایدن و دستیابی به یک توافق گسترده‌تر به دلیل موانع بسیاری، از جمله بی اعتمادی مزمن میان دو کشور، کار دشواری است و همین موضوع نشان می دهد، دشمنان ایران با اینکه آگاه به این موانع هستند، با این حال حتی به کمترین کاهش سطح تنش در منطقه به نفع ایران رضایت نمی دهند؛ از همین رو پیش بینی اینکه منطقه در ۴ سال آینده با تشدید وضعیت امنیتی از طریق تقویت دوباره گروه های تروریستی بویژه داعش روبه رو شود، کار دشواری نیست.
اسرائیل
رژیم صهیونیستی در میان دشمنان ایران شاخص ترین هاست. این رژیم از روزی که رسانه های آمریکایی شکست ترامپ را اعلام کردند، در شوک فرو رفته است.
واکنش و تبریک‌های سرد مقام‌های صهیونیستی به بایدن، نشانگر شروع دوره ای سرد در روابط سنتی آمریکا و اسرائیل است، اگرچه در نهایت بعید است واشنگتن این مولود نامشروع منطقه را رها کند.
با این حال، اسرائیلی‌ها که نگران ترین بازیگر منطقه در قبال احتمال بازگشت بایدن به برجام هستند و شاید احتمال داده اند، اختلافات ایران و آمریکا در سطوح بیشتری در دوره بایدن حل و فصل شود، از طرق مختلف مخالفت خود را با تیم جدید کاخ سفید اعلام کرده‌اند، تا جایی که هفته گذشته شبکه ۱۲ تلویزیون اسرائیل،‌ در قالبی هشدارگونه از قول مقام های ارشد صهیونیستی به بایدن، لب کلام را گفت: “اگر به برجام برگردید، دیگر حرفی برای گفتن با شما نداریم.
به نظر می‌رسد در دوره حکومت بایدن بر آمریکا، تحرکات و تحریکات اسرائیل در منطقه افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته باشد. اسرائیلی‌ها عطش زیادی برای راه اندازی یک جنگ علیه ایران در منطقه دارند، اما قصد ندارند خود مستقیم وارد این جنگ شوند، بنابراین دنبال تحریک آمریکایی ها برای ورود به جنگ علیه ایران هستند. آنها در تحریک ترامپ برای ورود به جنگ با ایران ناکام ماندند و اکنون نیز بسیار بعید به نظر می رسد که بایدن دمکرات هم به این تحریکات پاسخ مثبتی بدهد.
عربستان
سعودی‌ها بیشتر از همه آشفته هستند؛ از یک سو تمام سرمایه گذاری های خود را در دوران بایدن برباد رفته می‌بینند و از دیگر سو از سابقه نسبتا بد کار با دموکرات ها به هراس افتاده اند؛ بخصوص در ارتباط با حقوق بشر و جنگ در یمن !
ریاض که در طول دوره ۴ ساله ترامپ باج هنگفتی برای تقابل با ایران، به آمریکا داد و تصور هم نمی‌کرد که عمر ریاست ترامپ در کاخ سفید به ۴ سال خلاصه شود، حالا نگران احیای برجام است. کاهش تنش میان آمریکا و ایران، حتی در حد بازگشت به پیش از خروج ترامپ از برجام، به معنای آن است که تمام هزینه های انجام شده از سوی سعودی ها، اسرائیلی ها و اماراتی ها ، دود شده است.
حمایت عربستان از عادی سازی روابط امارات و بحرین با تل آویو که با چراغ سبز ریاض انجام شد، از دیگر افتضاحاتی است که در کنار امتیازات گسترده مالی به ترامپ، بر دوش این کشور سنگینی می کند.
نگرانی های عربستان، زمانی بیشتر جلوه گر شده است که تیم هواخواه سعودی ها و اسرائیلی‌ها در آمریکا در حال از هم پاشیدن است.
دموکرات ها بعد از جنجال حمله هواداران ترامپ به کنگره بطور جدی در مسیر حذف تندروها و نئوکان‌ها از هرم قدرت در آمریکا قرار گرفته‌اند و به نظر نمی‌رسد تا حذف کامل این جریان از تلاش‌هایشان دست بردارند و این نگرانی‌های بن سلمان را در شبه جزیره دو چندان کرده است.
حکام سعودی به محض قطعی شدن شکست ترامپ ابتدا برای بایدن شرط و شروط گذاشتند، از جمله اینکه درصورت هرگونه مذاکرات جدید با ایران، آنها نیز باید حضور داشته باشند. آنها در روزهای اول اعلام پیروزی بایدن این خواسته خود را با لحن تهدید آمیز بیان کردند و بایدن هم یکجا آشکارا همین خواسته سعودی ها را تکرار کرد و مورد تایید قرار داد. با این همه، لحن ملایم بایدن هم نتوانست نگرانی ها را از ریاض دور کند.
سعودی‌ها حالا برای جلوگیری از هدر رفت سرمایه گذاری هایشان بخصوص در خرید سلاح از آمریکا و قراردادهای میلیاردی با شرکت‌های آمریکایی در حوزه‌های فناوری و ... گام های خود را از طریق شرکت های لابی گر آمریکایی، برای نزدیک شدن به دولت جدید در آمریکا بر می دارند، کاهش اعدام ها ، تکرار چند‌باره حمایت از طرح دو دولتی برای حل مساله فلسطین، قول همکاری های نفتی به دولت جدید و فعال کردن جریان لابی در واشنگتن، از جمله این گام هاست و شاید به زودی شاهد پالس‌هایی برای پایان جنگ در یمن هم باشیم، اگرچه صاف کردن جاده روابط با بایدن برای بن سلمان چندان ساده و بی هزینه نیست.
سعودی‌ها قطعا تلاش خواهند کرد با پول، بایدن را نیز بخرند و او را برای تشدید سطح تنش ها با ایران تشویق کنند تا از این طریق، مجال پرداختن به سایر موضوعات، به خصوص جنگ یمن و حقوق بشر از بایدن و تیم او گرفته شود.
نئوکان‌ها
کشورهای دیگری درمنطقه نیز هستند که شاید به میزان کمتر اما مانند سعودی ها و اسرائیلی ها نگران هستند، حتی آنها که به ظاهر با ایران ابراز دوستی می کنند و در تمام سال های پرتنش منطقه، از این وضعیت ارتزاق کرده اند، اما با این حال، مسئله اصلی این است که سر مار دشمنان برجام در آمریکا قرار دارد که به شدت نگران بازگشت بایدن به این توافق است.
تام کاتن سناتور ضد ایرانی و جمهوری خواه که از روی کار آمدن تیم اوباما در دوره بایدن به شدت ناراحت و آشفته است، حتی احتمال تعیین «رابرت مالی» به عنوان نماینده ویژه دولت بایدن در امور ایران را برنتابید و در اظهارات روز جمعه اش به صراحت گفت: « رابرت همدل با ایران و دشمن اسرائیل » است.
نکته جالب اینکه، به رغم آنکه بایدن تلاش کرد موضوع برجام و آینده روابط با ایران را از اولویت‌های اول کاری‌اش خارج کند، اما اکثر تیم او در کمیته‌های سنا برای رای اعتماد، تحت فشار جمهوری‌خواهان مجبور به پاسخگویی در ارتباط با مسائل مربوط به ایران و برجام بودند و این نشان می‌دهد به رغم ژست ظاهری بایدن در قبال ایران، غوغایی در سنا برپاست.
نئوکان‌ها و در راس آنها شخصیت کینه ورزی چون مایک پمپئو به حدی در مسیر بایدن مین گذاری کرده اند که کار تیم او برای بازگشت به برجام، اگر هم جدی و واقعی باشد، به شدت سخت و دشوار شده است و این امتیاز ویژه ای است که ترامپ به متحدان منطقه ای خود بویژه سعودی و اسرائیل داده است.
پالس‌های عملی به بایدن
اکنون به نظر می‌رسد، منطقه آبستن یک دوره جدید امنیتی خواهد بود و دولت های ناسازگار و بی‌قرار منطقه در برابر احتمال بازگشت بایدن به برجام و تغییرات احتمالی پیش رو، بیکار نخواهند نشست؛ به طوری که انفجارهای انتحاری در بغداد در روز پنجشنبه، یک پیام بود از سوی کانون فتاوای تکفیر و خشونت به بایدن که در صورت بازگشت به برجام با بی ثباتی در منطقه روبه‌رو خواهد شد.
بازگشت دوباره تروریست‌ها به کف خیابان های بغداد که می‌تواند یک جنگ داخلی دیگر را در عراق سبب شود و حتی باعث کشیده شدن دامنه این آتش به سایر نقاط شود، در حالی است که بغداد بعد از شکست نظامی داعش در سال ۲۰۱۷ به این سو شاهد کمترین حملات تروریستی بود و به نظر می‌رسید که دیگر دوره انتحاری‌ها و بمبگذاران در عراق تمام شده است.
حمله تروریستی روز پنجشنبه در بغداد حاصل فرایند سیاست هایی است که به شکل یک روند از ابتدای دولت ترامپ جریان داشته است. به طوری که تیم جنگ سالار و ضد مقاومت دونالد ترامپ همه کاری کرد تا نیروهای مقاومت منطقه را در این چند ساله تضعیف کند، از ترور فرماندهان ضد تروریسم منطقه و جهان (سرداران شهید قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس) تا آشوب های خیابانی در بغداد و شهرهای مرکزی و جنوبی عراق و همچنین تحریم فرماندهان الحشدالشعبی مانند فالح فیاض و ابوفدک (المحمداوی) و علاوه بر اینها پیگیری سیاست تقابل میان دولت و الحشدالشعبی از یک سو و رودررو قرار دادن مردم با الحشدالشعبی ، همگی با هدف دادن تنفس مصنوعی به داعش و احیای این تشکیلات در آستانه مرگ بود.
تیم ترامپ تا توانست در مسیر بایدن در خاورمیانه مین گذاری کرده است و عملیات انتحاری در میدان طیران بغداد پیش درآمدی است در این مسیر و پیامی بود برای بایدن، به این معنا که در خاورمیانه کارش به این سادگی ها جلو نخواهد رفت و بار دیگر مخالفان برجام در منطقه، متفق و یک صدا برای زمین زدن این توافق دور هم جمع شده اند.