فریده فرهی، با اشاره به ۱۷ فرمان اجرایی جو بایدن و اینکه بایدن در قبال برجام چگونه عمل خواهد کرد، اظهار کرد: برای بایدن، دلایل اصلی سهولت اجرای سریع این فرمان‌ها و اولویت چند موضوع – جلوگیری از گسترش بیشتر کووید۱۹، کاهش اثر اقتصادی منفی این ویروس بر اقشار آسیب‌پذیر و رد کلی سیاست‌های ترامپ در ارتباط با قوانین مهاجرت و محیط‌زیست – است.

 وی اضافه کرد: البته، علاوه بر این، اعلام بازگشت به سازمان بهداشت جهانی و توافق اقلیمی پاریس حامل پیغامی هم هست که دولت بایدن، برخلاف دولت ترامپ، آماده مشارکت سازنده در حل مسائل جهان است.

این استاد روابط بین الملل ادامه داد: طبق گزارش‌ها، رییس‌جمهور جدید آمریکا قرار است اول فوریه اقدامات خود را در ارتباط با روابط بین‌الملل و امنیت ملی اعلام کند. اینکه آیا تا آن موقع بازگشت به برجام نیز اعلام خواهد شد یا خیر، بستگی به توافق ایران و آمریکا در ارتباط با روند بازگشت خواهد داشت.

فرهی خاطرنشان کرد: باید در نظر داشت که روند بازگشت آمریکا به توافق‌های بین‌المللی مانند توافق اقلیمی پاریس منوط به اقدام‌های متقابل از طرف کشورهای دیگر نیست. در صورتی که در مورد برجام، با بازگشت آمریکا، ایران نیز باید به تعهدات برجامی خود بازگردد. بنابراین، به احتمال زیاد، قبل از اعلام رسمی بازگشت، چگونگی ترتیب این دو بازگشت مورد گفت‌ و گو خواهد بود.

وی در پاسخ به سوالی در خصوص  حضور وزیر امور خارجه و مدیر اطلاعات ملی آمریکا در کمیته روابط خارجی مجلس سنا و طرح برخی مسائل و اتهام زنیها در این نشستها و اینکه آیا این اظهارات عقب نشینی از مواضع انتخاباتی درباره ایران است، ‌گفت: به رغم اتهام‌زنی‌های معمول، دو مقام پیشنهادی هنوز بر بازگشت متقابل به تعهدات برجام تاکید داشتند. آنتونی بلینکن از برجام دفاع کرده و به صراحت از استفاده سکوی برجام برای توافقی طولانی‌تر و قوی‌تر صحبت کرد.

 این استاد دانشگاه هاوایی با بیان اینکه بعید است که توافق قوی‌تری در کوتاه‌مدت اتفاق بیفتد، گفت: در هر صورت، بلینکن حمایت و عزم دولت بایدن را در الحاق به سکوی برجام اعلام کرد. البته آوریل هینز قول مشاوره با کنگره را قبل از بازگشت به برجام داد و اذعان کرد که ممکن است توافق در روند بازگشت متقابل زمان‌بر باشد ولی او هم تردیدی در بازگشت از خود نشان نداد.

فرهی در پاسخ به این سوال که مهمترین دستور کار دولت جدید در قبال ایران چه خواهد بود و آیا ممکن است دولت جدید سیاست فشار حداکثری را ادامه دهد، گفت: شکی نیست که از دیدگاه بایدن، جلوگیری از ساخت سلاح اتمی از طریق برجام، یعنی راه دولت اوباما، مسیر بهتری از سیاست فشار حداکثری ترامپ بوده است.

 وی اظهار کرد: مسئله کنونی، یافتن راه بازگشت متقابل، احتمالا از مسیر گام به گام و مورد رضایت متقابل، بعد از چند سال سیاست مخرب فشار حداکثری است.

 این استاد روابط بین الملل در خصوص طرح مسائل غیرمرتبط با برجام از سوی برخی محافل و رویکرد دولت جدید آمریکا در خصوص برجام و اصلاح آن گفت: به نظر من، در شرایط فعلی اگر  اصلاحی در کار باشد، محدود به عدم اجرای گام‌های عملی خواهد بود و نه در اصلاح مفاد برجام.

فرهی ادامه داد: واقعیت این است که چگونگی بازگشت آمریکا به برجام در ایالات متحده مورد بحث است. به طور مثال، برخی معتقدند آمریکا اصلا نباید در بازگشت به برجام عجله کند ولی چه سریع و چه کند، در هر صورت واضح است که بازگشت آمریکا بدون گفت‌وگو و نهایتا توافق با ایران امکان‌پذیر نیست چون همانطور که قبلا گفتم، ایران هم باید برنامه هسته‌ای خود را در یک مدت زمان مورد قبول طرفین به شرایط و محدودیت‌های برجام برگرداند.

وی یادآورشد: در ضمن، چون به احتمال زیاد، نه ایران و نه آمریکا حاضر نخواهند شد که طرف اول اجرای کامل تعهدات برجامی خود باشند، فعلا اینطور که به نظر می‌رسد دستور کار توافق دو کشور در مورد چگونگی و سرعت حرکت‌های گام به گام خواهد بود.

فرهی در پاسخ به این سوال که‌ آیا طرح مباحث موشکی و مسائل منطقه ای مانعی در احیای برجام نیست، ‌گفت: اگر مطرح شوند بله، ولی نقل قول آنتونی بلینکن در جلسه کمیته روابط خارجی مجلس سنا نشان از آن دارد که در ارتباط با بازگشت به برجام، این دو موضوع فعلا مطرح نخواهند شد.

استاد دانشگاه هاوایی در پاسخ به سوالی دیگر در خصوص رویکرد اسرائیل و عربستان درباره برجام و اینکه‌آمریکا چگونه این دو متحد خود را راضی خواهد کرد، گفت: رضایت‌ اسرائیل و عربستان سعودی از جنس رضایت‌شان از برجام خواهد بود. این کشورها در شرایطی نیستند که خواسته‌هایشان در اجرای برجام لحاظ شود.

 این کارشناس مسائل بین الملل  تصریح کرد: خواسته عربستان و اسرائیل عدم بازگشت آمریکا به برجام است و تا جایی که در توان‌شان است، سعی خواهند کرد که در این راه  سنگ اندازی کنند.

*ایرنا