آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: سئول، نه تنها پایتخت کره ی جنوبی که نام خیابانی معروف و شناخته شده در تهران است اما این بار سئول، یک طرف ماجرای نفتکش توقیف شده در خلیج فارس است؛ دلیل: اقدام به ایجاد آلودگی محیط زیستی، موضوعی که توسط مالک این نفتکش رد شده است!
> دو هفته قبل...
عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی درباره بدهی کره‌جنوبی به کشورمان ـ 2 هفته قبل ـ گفته بود در کره‌جنوبی 7 میلیارد دلار سپرده داریم که نه اجازه انتقال می‌دهند و نه سودی به آن تعلق می‌گیرد؛ تازه هزینه هم از ما می‌گیرند، سپرده‌ای که حالا از سوی طرف کره ای، 9.2 میلیارد دلار اعلام شده است!
بر اساس اعلام بانک‌های کره جنوبی، حدود ۱۰ تریلیون وون (۹.۲میلیارد دلار) وجوه ایرانی در بانک‌های کره جنوبی تحت تحریم‌های ایالات متحده بر سر برنامه هسته‌ای تهران، مسدود شده است. خبرگزاری یونهاپ گزارش کرد از شهریور سال ۱۳۹۸، حدود سه تریلیون وون پول ایرانی در یک بانک کره جنوبی مسدود شده است این پول توسط شعبه سئول بانک ملت ایران واریز شده است.این گزارش می‌افزاید: علاوه بر این سه تریلیون وون، حدود ۷ میلیارد دلار پول نفت ایران در دو بانک کره جنوبی به نام‌های بانک صنعتی کره و ووری بانک مسدود شده است.
> کره ی جنوبی هشدار تابستان99 ایران را جدی نگرفت!
در این میان در شرایطی که بارها سعی شده بود به واسطه این پول بلوکه بخشی از سفارشات پزشکی از جمله واکسن کرونا خریداری شود، بازهم این کشور شروع به سنگ‌اندازی کرد. تابستان امسال و پس از ارسال محموله دارویی و پزشکی 500 هزار دلاری کره‌جنوبی به کشورمان بود که سیدعباس موسوی، سخنگوی وقت وزارت امور خارجه در واکنش به این اتفاق گفته بود: به اندازه کافی از کره‌جنوبی وعده شنیده‌ایم؛ بنابراین فقط منتظر اقدامات ملموس و برجسته هستیم. وی با تاکید بر اینکه کسی در ایران منتظر محموله نیم میلیون یا ۲ میلیون دلاری نیست، اظهار داشته بود: امیدواریم مقامات کره‌ای حجم منابع مالی مردم ایران در این کشور و عدم هیچ منع قانونی برای تجارت با ایران را به یاد داشته باشند. در چنین شرایطی و با گذشت بیش از 2 سال (آبان 97) که سئول با بهانه تحریم‌های آمریکا از پرداخت بدهی‌هایش به تهران استنکاف ورزید و وعده‌های گوناگونی در این زمینه رد و بدل شد، روزنامه وطن امروز در گزارشی با تیتر قابل تامل:«دزد گرفتیم» تاکید می‌کند:«احتمالا باز پس‌گیری حقوق ایران باید در زمین دیگری پیگیری شود. توقیف در برابر بلوکه کردن، راهبردی است که امکان بازپس‌گیری حقوق ملت ایران را بالا خواهد برد.»
> نفتکش در برابر اموال بلوکه شده ی ایران؟!
روزنامه وطن امروز در ادامه ی گزارش خود خاطرنشان کرده است:« هشدار عملی و میدانی ایران به کره‌جنوبی در شرایطی بود که پیش از این نیز کشورمان در واکنش به توقیف نفتکش ایرانی در جبل‌الطارق توسط نیروهای انگلیسی، مقابله به مثل مشابهی در آب‌های خلیج‌فارس کرده بود. تیرماه سال گذشته بود که نیروهای انگلیسی با توقیف نفتکش «گریس1» به بهانه مظنون بودن نسبت به صادرات نفت به سوریه، وارد یک نزاع آبی با کشورمان شدند. مدتی پس از آن سپاه پاسداران با توقیف یک نفتکش انگلیسی در آب‌های خلیج‌فارس باعث شد در نهایت انگلیسی‌ها نفتکش ایرانی را آزاد کنند. حال با تجربه مقابله عملی سال گذشته ایران در مقابل دزدی دریایی انگلیسی و مانور اقتداری که در جریان ۳ بار اعزام نفتکش‌های حامل سوخت به سمت ونزوئلا انجام داده است، توقیف نفتکش کره‌جنوبی بیش از هر زمان دیگری می‌تواند نشان از عزم جدی برای وادار کردن کره‌جنوبی به پرداخت بدهی‌هایش به کشورمان باشد، به گونه‌ای که در صورت مقاومت کره‌جنوبی در برابر پرداخت بدهی 7میلیارد دلاری‌اش به ایران، امتیاز حضور امن و آسوده در آب‌های خلیج‌فارس، ارتباط با کشورهای عربی و صادرات به آنها را در معرض مخاطرات جدی خواهد دید. در یک مورد از خیز کره‌جنوبی برای حضور فعال در آب‌های منطقه، پنجشنبه هفته گذشته خبری مبنی بر امضای قراردادی میان این کشور و عراق برای احداث ۵ پروژه زیربنایی در چارچوب پروژه بندر بزرگ فاو منتشر شده بود. با تمام این اوصاف توقیف نفتکش ‌Hankuk chemi توسط سپاه پاسداران را می‌توان خط و نشانی جدی برای وادار کردن کره‌جنوبی به پرداخت بدهی‌هایش به کشورمان دانست.»
پیشتر و از سوی حسن روحانی بر این نکته تاکید شده بود که اگر ما نتوانیم نفت بفروشیم قطعاً دیگر کشورها نیز نخواهند توانست و اگر ما در خلیج فارس امنیت نداشته باشیم؛ هیچ کشوری امنیت
نخواهد داشت که با در کنار هم قرار دادن همه ی موضوعات به این موضوع مهم پی خواهیم برد که ایران با در اختیار داشتن تنگه هرمز، قطعاً پیروز بسیاری از رویارویی‌های استراتژیکِ نظامی و دیپلماسی از نوع همین موضوع اخیر یعنی وادار کردن کره‌ای‌ها به آزاد کردن اموال بلوکه شده ی ایران، خواهد بود.
> اقدام ایران موثر بوده است؟
از لحظه ی توقیف نفتکش کره ای، واکنش‌ها که عمدتاً چالشی و تهدید آمیز بوده است اندک اندک به فضای آرام‌تری وارد شده و گفتمان‌ها از تهدید به دیپلماسی تغییر جهت داده است!
پیشتر و به نوشته خبرگزاری «یونهاپ»، وزارت دفاع کره‌جنوبی در بیانیه‌ای اعلام کرده بود در پی توقیف این شناور نفتکش، یک واحد مبارزه با دزدان دریایی به آب‌های مجاور تنگه هرمز اعزام کرده است. وزارت دفاع کره‌جنوبی افزود: در حال رایزنی با «نیروهای دریایی چندملیتی» حاضر در آب‌های مجاور منطقه هستند.
هفتم مرداد 98 نیز در پی درخواست ایالات متحده ی آمریکا چند کشور از جمله استرالیا و کره ی جنوبی پذیرفته بودند تا به ائتلافی با مرکزیت آمریکا بپیوندند و حتی اعلام کرده بودند؛ به‌زودی ناو جنگی«چئونگ هائه» را به تنگه هرمز اعزام می‌کنند موضوعی که روی کاغذ باقی ماند و صورت واقعی به خود نگرفت.
با عبور از ساعات پر تنش اولیه که سرشار از تهدید و «شاخ و شانه» کشیدن بود، خبرهای جدید حکایت از برقراری جو آرامش و ادامه ی رایزنی‌های تهران ـ سئول دارد:
= توافق ایران و کره‌جنوبی برای پیگیری دیپلماتیک آزادسازی نفتکش کره‌ای.
= توقیف، بنا به حکم قضائی بوده که آلودگی نفتی در خلیج فارس داشته و در دنیا مرسوم است.
= اگر کسی گروگانگیر باشد دولت کره است.
= رایزنی تهران و سئول برای خرید واکسن کرونا توسط پول‌های بلوکه شده ایران
= هیئت دیپلماتیک کره جنوبی به ایران سفر می‌کند...
این‌ها تیترهایی است که بعدِ چالش‌ها در ساعات اولیه نشان می‌دهد اقدام ایران موثر واقع شده و طرف کره‌ای این بار در برابر عزم جدی جمهوری اسلامی ایران چاره‌ای جز کوتاه آمدن ندارد!
> تب تندی که زود به عرق نشست!
کره‌ای‌ها که در ساعات اولیه از توقف اقدامات و توسل به نیروهای نظامی خبر داده بودند با تغییر لحن(!) حالا از گفتگو و تلاش برای حل اموال بلوکه شده ی جمهوری اسلامی سخن به میان آورده اند؛ یک مقام وزارت امور خارجه کره جنوبی اعلام کرد که کشورش و جمهوری اسلامی ایران توافق کردند که برای دستیابی به یک راه‌حل دیپلماتیک برای رفع توقیف نفتکش کره‌ای در تنگه هرمز تلاش کنند. این توافق به دنبال دیدار «سعید بادامچی شبستری» سفیر جمهوری اسلامی ایران در کره جنوبی با «کوه کیونگ سوک» مدیرکل امور آفریقا و خاورمیانه وزارت خارجه کره جنوبی شکل گرفته است. یک مقام وزارت خارجه کره جنوبی گفته است که دو طرف در مورد حل مسئله درک مشترکی دارند و معتقد هستند موضوع باید به صورت دیپلماتیک حل شود. این مقام که خواست نامش فاش نشود گفت:«این همان چیزی است که ما در این دیدار با سفیر ایران توافق کردیم.»
در همین راستا سخنگوی وزارت امور خارجه کره جنوبی گفته است: «هیئتی به ریاست مدیرکل منطقه در اولین زمان ممکن در تلاش برای حل و فصل موضوع توقیف نفتکش از طریق مذاکره به ایران اعزام می‌شود.» در همین حال علی ربیعی سخنگوی دولت به این موضوع و مواضع کره‌ای‌ها واکنش قابل تاملی نشان داده می‌گوید: «اگر کسی گروگانگیر باشد دولت کره است.» سخنگوی دولت در پاسخ به این سوال که توقیف نفتکش کره‌ای مرتبط با بلوکه شدن پول‌های ایران در این کشور است، گفت: «توقیف، بنا به حکم قضائی بوده که آلودگی نفتی در خلیج فارس داشته و در دنیا مرسوم است.»
خبر دیگر اما از دیگر اخبار شادی آفرین‌تر است زیرا شنیده شده؛ رایزنی تهران و سئول برای خرید واکسن کرونا توسط پول‌های بلوکه شده ایران ادامه خواهد داشت. آن طور که یک مقام وزارت امور خارجه کره جنوبی گفته، رایزنی این کشور با ایران برای خرید واکسن کرونا توسط پول‌های بلوکه شده ایران در حال پیگیری است.
> گویا همچنان«حق گرفتنی است!»
اگرچه مقامات جمهوری اسلامی ایران توقیف نفتکش کره‌ای را بر اساس قوانین بین‌المللی دانسته‌اند اما به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی ایران پس از صبری دو ساله بالاخره متوجه شد مقامات سئول که کشور متبوع شان از همپیمانان آمریکا است به زبانی جز «زور» واکنش نشان نمی‌دهند، زبانی که به خودی خود مقدمات آن در خلیج فارس فراهم شد و با تخلفات زیست محیطی یک نفتکش، ایران توانست مقامات کره ی جنوبی را متقاعد کند در آزاد کردن اموال بانکی ایران ـ 9.2 میلیارد دلار ـ اگر تعلل کنند آن گاه ممکن است سرمایه‌گذاری چندمیلیارد دلاری آنان در جنوب عراق نیز به مخاطره بیافتد، مسئله‌ای که برای سئول هرگز خوشایند نخواهد بود!