✍️مقام معظم رهبری ، روسای جمهور ، دولت و مجلس طی چهل سال گذشته بعنوان یکی از نقاط آسیب پدیری که ناکارامدی اقتصاد ایران مکرر بر الزام شبکه بانکی به پرهیز از شرکت داری تاکید کردند . مهمی که هر بار با پیچیدگی روابط مالکیت متقابل و البته افزایش شرکت ها منجر شده است.
✍️اخیرا یکی از نمایندگان مجلس با اشاره به وضعیت اسفبار بازار خودرو تاکید کرد که مثلا ایران خودرو با حدود ۱۰۵ شرکت تابعه یا به عبارتی حدود ۱۰۰۰ عضو هیات مدیره برخوردار از حقوق و امتیازات خاص چگونه می تواند به تولید ، افزایش کارامدی و کاهش هزینه بیاندیشد؟
✍️هزار توی شرکت های ذینفع واحد ، مدل بسیار پر مفسده و هزینه سازی است که اتفاقا به محبوبترین شکل فعالیت موسسات ایرانی تبدیل شده است و هیچ موسسه ی اقتصادی و حتی اجتماعی و فرهنگی تا مذهبی در کشورمان نیست که بتواند مدعی عدم آلودگی به این معضل خانمانسوز باشد.
✍️موسسات با توجیه ایجاد زیر مجموعه های تخصصی پشتیبان به ایجاد شرکت های اقماری اقدام می کنند ، ضمنا بدلیل لزوم ماهیت مستقل حقوقی شرکت های مذکور مالکیت از مجرای خرید سهام یا انتصاب هیات مدیره وابسته عملی می گردد به این معنا که شرکت های اقماری از حیث شکلی مستقل اما به واسطه سهام و هیات مدیره موظف منصوب ذیل موسسه اصلی تعریف می شوند.
✍️موسسات اصلی که در مواقعی موسسات با ماهیت و بودجه عمومی محسوب می شوند به مرور و در اقدامی غیر قانونی تمام یا بخش اعظم فعالیت های داده و ستانده خود را با رعایت ظاهر قوانین صرفا با واگذاری امور با قیمت های مورد علاقه به شرکت های وابسته انجام می دهند.
✍️امروزه تمامی شرکت های اقماری در اقدامی متقابل و برنامه ریزی شده عملا به سهامداران اصلی موسسه تبدیل و در چرخه معیوب اما منطبق با ظواهر قوانین به مجموعه هزار توی تاریک اقتصادی غیر قابل دسترس و ارزیابی رسیده اند . شرایطی تو در تویی که هر گونه فعالیت بخش خصوصی در اقتصاد ملی را ناممکن ساخته است.
✍️امروزه حتی با بررسی اجمالی فهرست ابر موسساتی که به شستا ، ستاد اجرایی فرمان امام (س) ، بنیاد مستضعفان ، شبکه بانکی ، موسسات مالی و اعتباری ، صندوق های بازنشستگی ، قرار گاه های سازندگی و اقتصادی نظامی ، آستان های مقدس ، مراکز حوزوی و دانشگاهی.  هلدینگ های و شرکت های عظیم تولیدی و صنعتی مانند خودرو سازها ، فولاد ، دام و طیور ، پتروشیمی و ... به واقعیت ویرانگر و بسیار مفسده ساز حاکمیت غیر قابل نفوذ هزار توی شرکت های ذینفع واحد به عنوان بخش مهمی از ماندگاری فساد ساختاری اقتصاد ایران پی خواهیم برد.
✍️همانطور که قبلا به بازی خطرناک و سرمایه سوز بازار بورس کشورمان اشاره کردم در اینجا نیز باید بر نقش قیمت سازی متقابل بازار بورس توسط شرکت های بسیار پر تعداد با ماهیت کاملا غیر شفاف ذینفع واحد که از منافع و سهام متقابل برخوردار هستند اشاره کرد . زنجیره سیاه شرکت هایی که در مواقع لزوم با موج آفرینی گردش سرمایه و قیمت در بازار بورس و بازار مبادله کالا و خدمات را مدیریت می کنند.
✍️شاید سوال درست این باشد که آیا می توان به سالم سازی اقتصاد تحت حاکمیت و مالکیت هزار توی شرکت های در هم تنیده ذینفع واحد که تماما در خدمت میزبانی هزار فامیل تعریف می شوند امیدوار بود؟ و شاید سوال درست دوم این باشد که چه راهکاری برای حرکت به سمت سالم سازی اقتصاد مبتلا به فساد ساختاری و سازمان یافته ایران می شناسیم؟
✍️اگر حاکمیت و مالکیت غیر رسمی قدرت بی رقیب شرکت های هزار توی تاریک هزار فامیل بر اقتصاد ایران را دیده و بپذیریم قادر به درک اهمیت ورود عاملی قدرتمند و مستقل از حاکمیت هزار توی هزار فامیل خواهیم شد ، عاملی که حتی به تنهایی البته به آهستگی و پیوستگی قادر به شفاف سازی روابط و مبادلات باشد.
✍️آغاز مبارزه جدی با پولشویی با اتکا بر نظارت پذیری متاثر از قواعد و الزامات اقتصاد بین الملل شاید اولین و تنها راه گریز از تاریکخانه ی هزار توی حاکمیت و مالکیت روابط در هم تنیده و هزاران شرکت ذینفع واحد باشد . شرکت هایی که با شیوه های معمول و اراده مبتنی بر توانمندی ناچیز ساختارهای نظارت داخلی هرگز قابل کشف و برخورد نبوده و نخواهند بود.
✍️اما مرحوم قیصر امین پور شاید در وصف حال و روز اقتصاد کشورمان چنین زیبا سروده است.
گاهی گمان نمیکنی ولی خوب می شود
گاهی نمی شود که نمی شود که نمی شود
و مشیری هم چه زیبا سروده ای دارد که می توان به هزار توی شرکت های دینفع واحد اشاره داد.
زور و بازو چارهء این گرگ نیست
صاحبِ اندیشه داند چاره چیست
این که انسان است این سان دردمند
گرگ ها فرمانروایی می کنند
و آن ستمکاران که با هم محرم اند
گرگ هاشان آشنایان هم اند
و اما در خاتمه به رسم قیصر عزیز امیدمان را داریم و فراموش نمی کنیم.
گاهی هزار دوره دعا بی اجابت است
گاهی نگفته قرعه به نام تو میشود ۱۹خرداد۹۹