جی پلاس: بی تردید غیبت حضرت مهدی اسرار نهفته فراوانی دارد؛ بلکه خود از اسرار نهفته الهی است؛ چنانکه امام صادق(ع) در پاسخ شخصی که از سبب غیبت حضرت مهدی(عج) سوال کرد، فرمود:

«ان هذا الامر، امر من امرالله و سرّ من سرّ الله و غیب من غیب الله؛ و متی علمنا انه تعالی حکیم، صدقنا بان افعاله کلها حکمة، و ان کان وجهها غیر منکشف لنا»؛ مساله غیبت امری الهی و سرّی از اسرار خداوند و غیبی از غیب های اوست و چون ما می دانیم که حق تعالی حکیم است، معتقدیم که کارهای او حکیمانه است، هر چند وجه و اسرار حکمت آن برای کسی مکشوف و ظاهر نباشد.»(1)

از این کلام نورانی به دست می آید که غیبت حضرت مهدی(عج) اسرار نهفته فراوانی دارد و دسترسی کامل به آن برای کسی میسور نیست و تنها جلوه ای از آن اسرار مطرح شده است.(2)

در آثار عرفانی امام خمینی درباره فلسفه غیبت به نکته عمیقی اشاره شده است: 

«قضیه غیبت حضرت صاحب، قضیه مهمی است که به ما مسائلی می فهماند؛ من جمله اینکه برای یک همچو کار بزرگی که در تمام دنیا عدالت به معنای واقعی اجرا بشود، در تمام بشر نبوده کسی الا مهدی موعود ـ سلام الله علیه - که خدای تبارک و تعالی او را ذخیره کرده است برای بشر. هر یک از انبیا که آمدند برای اجرای عدالت آمدند... لکن موفق نشدند... اینکه این بزرگوار را طول عمر داده خدای تبارک و تعالی برای یک همچو معنایی، ما از آن می فهمیم که در بشر کسی نبوده است دیگر، قابل یک همچو معنایی نبوده است و بعد از انبیا که آنها هم بودند، لکن موفق نشدند، کسی بعد از انبیا و اولیای بزرگ، پدران حضرت موعود، کسی نبوده است که بعد از این، اگر مهدی موعود هم مثل سایر اولیا به جوار رحمت حق می رفتند دیگر در بشر کسی نبوده است که این اجرای عدالت را بکند، نمی توانسته، و این یک موجودی است که ذخیره شده است.»(3)

در کلمات امام بر این مساله که حضرت مهدی آخرین ذخیره الهی برای نجات بشر است، تاکید فراوانی شده است. در برخی از آموزه های دینی نیز از آن حضرت به ذخیره الهی یاد شده به عنوان نمونه، فرازی از زیارت حضرت صاحب الامر، خطاب به آن حضرت گفته شده است: 

«ذخرک الله لنصرة الدین و اعزاز المومنین»؛(4) خداوند تو را برای عزت مومنان و یاری دین ذخیره کرده است.

بنابراین ظرف غیبت گنجینه ای است که عصاره عالم خلقت در آن ذخیره شده است. یکی از عارفان پارسی گوی، در مقام بیان عظمت وجودی حضرت مهدی  اینکه غیبت این ذخیره الهی تا چه زمانی ادامه می یابد، سخن عمیقی دارد:

چنانکه به مظهریت اسم «الرحمن» خاتم انبیا رحمة للعالمین گشت، خاتم اولیا نیز مظهر رحمت عام که رحمت رحمانی است گشت و سعادت دو جهانی در مشایعت آن حضرت منحصر شود و اصول بر یک اساس قرار گیرد و اختلاف کثرات به حکم ظهور احکام وحدت از ما بین بر خیزد و آنچه شیخ سعدالدین حموی فرمود: «لن یخرج المهدی حتی یسمع من شراک نعله اسرار التوحید» به منصه ظهور جلوه کند.(5)

با توجه به اینکه حضرت مهدی مظاهر توحید را در سراسر عالم احیا می کند و شرایطی را به وجود می آورد که همه چیز منادی توحید شود، بنابراین تا زمانی که زمینه برای این هدف بزرگ فراهم نشود او همچنان از دیده ها پنهان خواهد بود و زمانی که زمینه ظهور فراهم شد او خلیل وار و محمدگونه، از کعبه ندای توحید سر می دهد و برای تجلی کامل توحید بر همه عالم از فرا سوی غیبت بیرون خواهد آمد. از این رو در آثار عرفانی امام خمینی از او به منادی توحید در آخر الزمان یاد شده است: 

«ابراهیم خلیل در اول زمان و حبیب خدا و فرزند عزیزش، مهدی موعود -روحی فداه - در آخر زمان، از کعبه ندای توحید سر دادند و می دهند... مهدی منتظر در لسان ادیان و به اتفاق مسلمین از کعبه ندا سر می دهد و بشریت را به توحید می خواند.»(6)

با توجه به آنچه درباره زمینه های لازم برای ظهور گذشت، عمق سخنان بلند امام خمینی معلوم خواهد شد:

«امید آن است که مسلمانان و مستضعفان جهان به پا خیزند و داد خود را از مستکبران بگیرند و مقدمات فرج آل محمد -صلی الله علیه و آله - را فراهم نمایند.»(7)

«ما با خواست خدا... با صدور انقلابمان، که در حقیقت صدور اسلام راستین و بیان احکام محمدی - صلی الله علیه و آله - است؛ به سیطره و سلطه و ظلم جهانخواران خاتمه می دهیم و به یاری خدا راه را برای ظهور منجی مصلح و(8) کل و امامت مطلق حق امام زمان - ارواحنا فداه - هموار می کنیم.»(9)

«ان شاءالله اسلام را به آنطور که هست در این مملکت پیاده کنیم و مسلمین جهان نیز اسلام را در ممالک خودشان پیاده کند... و [این] مقدمه باشد برای ظهور ولی عصر، ارواحنا فداه.»(10)

بنا بر این ممکن است یکی از اسرار غیبت مهدی موجود(عج) نبودن استعداد فکری و رشد عقلانی لازم برای پذیرش آگاهانه و با معرفت برنامه های آن حضرت باشد.

امام خمینی معتقدند که در سایه اسلام و عمل به احکام و دستورهای اسلام، چنین زمینه ای برای بشر عموما و جهان اسلام خصوصا فراهم می شود. در چنین شرایطی است که بذر فطرت توحیدی که در نهاد همه انسان ها نهفته است، شکوفه می زند و به بار می نشیند و بشر با تمام وجود احساس می کند که باید توحید را از گوش به آغوش بکشد و اعتقاد تقلیدی و تعبدی خود را به مرتبه ایمان عقلانی و قلبی برساند و از دل و جان به ندای آخرین فریادگر توحید، سفیر هدایت و وارث نبوت و ولایت لبیک بگوید.

1. نص النصوص فی شرح الفصوص؛ ص 254.

2. کمال الدین و تمام النعمه، ج 2، ص 231؛ کتاب الغیبه، ص 199.

3. صحیفه امام؛ ج 12، ص 480-481.

4. مفاتیح الجنان؛ زیارت صاحب الزمان(عج).

5. مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز؛ ص 317.

6. صحیفه امام؛ ج 18، ص 87.

7. همان؛ ص 462.

8.«و» اضافه است.

9.صحیفه امام؛ ج 20، ص 345.

10. همان؛ ج 15، ص 262.

برشی از کتاب سیمای اهل بیت علیهم السلام در عرفان امام خمینی؛ ص 233-236؛  چاپ اول (1387)؛ ناشر: چاپ و نشر عروج.