اساتید و صاحبنظران داخلی و خارجی با تاکید بر لزوم الحاق ایران به کنوانسیون FATF تصریح می‌کنند عضویت در FATF سیاست منزوی کردن ایران را دشوارتر می‌کند.
در همین ارتباط، رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران تاکید دارد: عقل حکم می‌کند در شرایط سخت، ما از درگیری‌های جناحی خارج شویم و آنچه را که به نفع مردم و کشور است، بپذیریم، آیا مخالفان FATF تبعات و مسئولیت مخالفت خود را می‌پذیرند؟
حسین عباسی نژاد افزود: من کارشناس دولت نیستم، به عنوان یک اقتصاددان سخن می‌گویم و می‌دانم که منافع ملی ما باید تامین شود، اینکه یک شخص، حزب یا گروهی تضعیف می‌شود، مساله من نیست، من به عنوان اقتصاددان باید واقعیت را به جامعه بگویم و آن این است که اگر ما عضو FATF نشویم، شرایط اقتصادی کشور بسیار دشوار و مشکلات افزایش می‌یابد.
وی اظهار داشت: اینکه عضو FATF شویم و تعهداتی که آنها از ما می‌خواهند را اجرا کنیم، نمی‌تواند باعث حل مشکلات اقتصادی ما شود، اما به طور قطع می‌توان گفت اگر عضو FATF نشویم مشکلات اقتصادی ما افزایش می‌یابد و شرایط بدتر از وضعیت فعلی خواهد شد.
استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران افزود: ممکن است در شرایط عادی که تحت فشار تحریم نبودیم نپیوستن به FATF، چندان به اقتصاد ما ضربه‌ای وارد نمی‌کرد اما نه در شرایطی که همه توجهشان به این است که ایران تحریم است و نباید با آنها معامله و مراوده مالی داشته باشیم. بنابراین اگر به FATF نپیوندیم، قطعا مشکلات ما افزایش می‌یابد.
*مسدود شدن راه باریکه تبادلات بین‌المللی با نپذیرفتن FATF
دبیر ستاد توسعه فناوری نانو هم با اشاره به تاثیرات پذیرفتن یا نپذیرفتن لوایح FATF و با بیان اینکه من در این زمینه متخصص نیستم، گفت: ولی براساس اظهار نظرهایی که ازسوی شرکت‌های دانش‌بنیان فعال ارائه شده است، گفته می‌شود که اگر FATF رد شود، ما در بن بست قرار می‌گیریم.
دکتر سرکار با بیان اینکه افرادی که در حوزه کسب و کارهای دانش بنیان فعال هستند، در این زمینه نگرانی‌هایی دارند، افزود: ما نیز وقتی با آنها صحبت می‌کنیم، اعلام می‌کنند که علی‌رغم وجود تنگناها درحال فعالیت هستند و نگران‌هایی دارند و می‌گویند راه باریکه‌هایی برای تبادلات مالی پیدا کرده‌اند، اما با نپذیرفتن FATF در بن‌بست کامل قرار خواهند گرفت.
سرکار با بیان اینکه درحال حاضر برخی از شرکت‌های دانش‌بنیان روزنه‌هایی برای تبادلات مالی خود یافته‌اند، افزود: در مذاکراتی که با شرکت‌های دانش‌بنیان داشتیم، در زمینه سرنوشت FATF نگرانی‌هایی داشتند و اعلام کردند که در صورت نپذیرفتن FATF کلیه روزنه‌های تبادلات مالی آنها بسته خواهد شد. قطعا همه شرکت‌های دانش‌بنیانی که طی سالیان گذشته تشکیل شده‌اند و توانسته‌اند روزنه‌ای در بیرون پیدا کنند، اگر نتوانند صادر کنند، در داخل خفه خواهند شد؛ چرا که بازار 80 میلیونی ایران بازار بزرگی برای محصولات "های‌تک" و پیشرفته نیست؛ از این رو اگر این شرکت‌ها نتوانند وارد عرصه‌های جهانی شوند، در درون خفه خواهند شد.
دبیر ستاد توسعه فناوری نانو ادامه داد: بازار داخل برای یک محصول خاص پیشرفته ظرف مدتی اشباع می‌شود که هم‌اکنون نمونه‌هایی از این محصولات را داریم. شرکتی که دستگاه پیشرفته آزمایشگاهی ساخته است، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی به اندازه کافی از این دستگاه خریداری کرده‌اند و درحالی که در گذشته سالانه 20 نمونه از این دستگاه به فروش می‌رسانده است، درحال حاضر سالی دو محصول در داخل نمی‌تواند به فروش برساند.
وی دلیل این امر را اشباع‌شدن بازارهای داخلی دانست و تصریح کرد: چنین شرکت‌هایی باید وارد عرصه‌های بین‌المللی شوند؛ در غیر این صورت این شرکت‌ها ورشکسته می‌شوند که علاوه بر بیکاری نیروهای متخصص، انتشار پیام ناامیدکننده برای دیگرانی که در این مسیر حرکت می‌کنند را در پی خواهد داشت و انتهای این مسیر کوچه بن‌بست است.
*پیوستن به FATF توجه به خواست مردم است
یک عضو شورای مرکزی فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی هم پیوستن به FATF را توجه به خواست مردم دانست و گفت: اگر این انفاق رخ ندهد تبدیل به بهانه جدیدی برای دوچندان کردن فشارهای اقتصادی علیه کشور و مردم خواهد شد.
ابوالفضل سروش با اشاره به پایان مهلت گروه اقدام ویژه مالی (FATF) به ایران برای تعیین تکلیف دو لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم(CFT) و الحاق به کنوانسیون مبارزه با جرائم سازمان یافته فراملی(پالرمو) گفت: در طول سه سال گذشته به شدت فضای سیاسی کشور تحت تاثیر پیوستن به FATF قرار گرفت، نزدیک به 24 ماه مجلس درگیر بررسی لوایح چهارگانه بود و بعد از آن بیش از یک سال است که مجمع تشخیص مشغول بررسی لوایح پالرمو و CFT است؛ این یعنی مسئولان سیاستگذار کشور خواسته و ناخواسته بیشتر از سه سال را صرف چانه زنی بر سر این بحث کرده‌اند.
وی با بیان اینکه «هنوز چانه زنی به راه روشنی نرسیده است» گفت: مخالفان کم‌شمار پیوستن ایران به این کنوانسیون بین‌المللی قدرتمندتر از موافقان در دولت و مجلس ظاهر شده‌اند و همین بحث را نسبت به قبل پیچیده‌تر کرده است.
سروش توضیح داد: موافقان نسبت به بایکوت اقتصاد ایران و از دست دادن حداقل تبادلات اقتصادی با کشورهای دوست و همراه یعنی روسیه و چین هشدار می‌دهند و بر عضویت ایران در FATF تاکید دارند در مقابل مخالفان معتقدند پیوستن به این کنوانسیون تاثیری در بی‌اثر شدن شدت جنگ اقتصادی آمریکا علیه نظام جمهوری اسلامی ندارد، به اعتقاد آن‌ها شفاف سازی تبادلات اقتصادی و مالی ایران نزد این کنوانسیون کمکی به بهبود اوضاع اقتصادی کشور نمی‌کند.
وی افزود: واقعیت این است با پیوستن ایران به FATF قرار نیست معجزه‌ای رخ دهد بلکه عاملی برای ممانعت از بدتر شدن شرایط اقتصادی کشور است چرا که اگر فرصت راستی آزمایی ایران در عرصه بین‌المللی از بین رود بهانه‌ای برای متحدان سیاسی ایران و حتی کشورهای حاشیه خلیج فارس برای تشدید فشارهای اقتصادی خواهد شد و این به معنای منزوی شدن کشور ایران در بُعد اقتصادی است.
نماینده تهران با بیان اینکه «انزوای اقتصادی ایران برای برخی مهم نیست»، افزود: دولت تدبیر و امید با شعار تعامل سازنده با دنیا و پایان دادن به تحریم‌ها بر سر کار آمد و رئیس‌جمهور با این شعار از مردم رای گرفت بنابراین باید موضوع تعامل با دنیا به عنوان خواست مردم مورد توجه قرار گیرد؛ در روزهایی که تحریم‌های اقتصادی آمریکا نفس اقتصاد ایران را بریده و با دوچندان کردن مشکلات معیشتی سفره‌های مردم کوچکتر از گذشته شده است، توجه به این خواست مردم حداقل کنش مورد انتظار ازسوی سیاستمداران و مسئولان نظام است.
سروش در پایان با تاکید بر اینکه «پیوستن به FATF پایان تحریم‌های آمریکا نیست» در عین حال گفت که قطعا رویگردانی ایران از این نهاد مالی بین‌المللی مردم و کشور را تحت فشار مضاعف قرار خواهد داد و رد این کنوانسیون ازسوی ایران تبدیل به بهانه جدیدی برای دوچندان کردن فشارهای اقتصادی علیه کشور و مردم می‌شود.
*عضویت در FATF سیاست منزوی کردن ایران را دشوارتر می‌کند
در همین ارتباط، استاد اقتصاد دانشگاه کارلتون کانادا عدم عضویت در FATF را به منزله نادیده انگاشتن هنجارهای بین‌المللی ازسوی ایران دانست و گفت: پذیرش FATF ازسوی ایران می‌تواند حمایت اروپا از ایران در مقابل تحریم‌ها را تقویت کند و ازسوی دیگر عضویت در آن سیاست منزوی کردن ایران را دشوارتر می‌کند.
دان رولاندز در مورد سازمان FATF گفت: FATF واقعاً یک نهاد تنظیم‌کننده استاندارد است که از طریق کمک متقابل و تعامل و بررسی با اعضا برای جلوگیری از پولشویی، تامین مالی تروریسم و گسترش فعالیت‌های غیرصلح‌آمیز هسته‌ای عمل می‌کند. این سازمان ظرفیت تحقیق و یا مجازات خاص خود را ندارد. اما این به آن معنا نیست که کشورها (عضو یا غیر عضو) نمی‌توانند مجازات یا مجازات‌هایی را برای عدم رعایت اصول این سازمان تحمیل کنند.
وی درباره مزایای عضویت در FATF گفت: دو مزیت وجود دارد؛ اول، برای کشورهایی که به طور جدی سعی در کنترل جریان‌های غیرقانونی مالی دارند، حضور در FATF زمینه‌ای برای بحث و بررسی چگونگی بهترین راه جلوگیری و یا کاهش چنین فعالیت‌هایی را فراهم می‌کند و در هماهنگی با سایر کشورها در مورد این سیاست‌ها می‌توان اقدام کرد. دوم، عضویت در این سازمان نشان‌دهنده پیروی از هنجارهای بین‌المللی در مورد یک مشکل جدی است.
این استاد دانشگاه کارلتون کانادا گفت: ایران کشوری بزرگ و توانمند است، بنابراین عدم عضویت و عدم پایبندی ایران به FATF به عنوان یک تصمیم آگاهانه برای نادیده گرفتن هنجارهای بین‌المللی تلقی می‌شود.
استاد اقتصاد دانشگاه کارلتون کانادا در پاسخ به این سوال که آیا درست است که برخی معتقدند اگر ایران به FATF نپیوندد، چین و روسیه قادر به همکاری با ایران نخواهند بود؟ گفت: من شک دارم که این درست باشد. FATF هیچگونه تعهد یا حقی را در رابطه با مجازات‌های مالی به دولت‌ها تحمیل نمی‌کند و هیچ‌گونه ظرفیتی برای ارائه توصیه‌هایی در مورد مسائل سیستم غیرمالی ندارد.
وی افزود: درست است که برخی از سیستم‌های مالی آنها ممکن است از تعامل با ایران منصرف شوند و یا اینکه به خاطر این کار مجازات شوند، اما این امر می‌تواند بدون پیوستن ایران و یا پیوستن ایران به FATF نیز رخ دهد. پیوستن ایران به FATF و رعایت کامل آن ممکن است اعمال تحریم‌های مالی علیه چین و روسیه را کمی سخت‌تر کند، اما عضویت ایران در FATF به احتمال زیاد مانعی غیرقابل عبور برای تحریم‌های مالی توسط ایالات متحده نیست.
دان رولاندز گفت: عدم پذیرش FATF می‌تواند به عنوان بی‌علاقگی در زمینه جلوگیری از پولشویی و تامین مالی تروریسم توسط ایران قضاوت شود که این خیلی بد است.
وی هم چنین در پاسخ به این سوال که برخی در ایران بر این باورند که پیروی از این کنوانسیون اطلاعات مربوط به افراد و موسسات مالی را در اختیار برخی کشورهای خارجی قرار می‌دهد و آیا این اتفاق تاکنون میان اعضای FATF افتاده است، گفت: من از آن آگاه نیستم، گزارش‌های ارزیابی مشترک که عمومی هستند، اطلاعات خاصی در این مورد ارائه نداده‌اند و عدم وجود ظرفیت تحقیقاتی جدی، چنین بررسی‌ها و گزارشگری کشورها بدون همکاری دولت‌ها را محدود می‌کند.
استاد اقتصاد دانشگاه کارلتون کانادا تاکید کرد: دولت‌های خارجی از ظرفیت‌های مالی خود و سایر توانایی‌های جمع‌آوری اطلاعات برای کشف آنچه در مورد موسسات مالی و افراد می‌تواند وجود داشته باشد استفاده می‌کنند، روندی که بعید است در FATF بسیار بهبود یابد.
وی افزود: با این حال اگر من در دولتی باشم که احساس کنم لازم است فعالیت‌های مالی خاصی را از چشم عموم حفظ کنم، جزئیات تعهدات گزارش‌دهی به FATF را با دقت بررسی می‌کنم.
رولاندز گفت: همانگونه که پذیرش عضویت در FATF نمی‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند، بعید است که بتواند مشکلات ایران را حل کند. FATF می‌تواند به ارائه کمک‌های فنی به کشورهایی که واقعاً علاقمند به مقابله با پولشویی و تامین مالی تروریسم هستند، بپردازد. البته عدم رعایت اصول این سازمان می‌تواند در توجیه استفاده از تحریم و مجازات علیه یک کشور به کار آید. حتی اگر این سازمان هم وجود نداشته باشد کشور متخلف می‌تواند مجازات شود.
وی ادامه داد: آنچه عضویت در FATF می‌تواند انجام دهد این است که به دولت ایران برای از بین بردن نقاط ضعف خود کمک می‌کند و می‌تواند یک روش مفید برای تعامل با روشی معنی‌دار و همکاری با دیگر کشورها و سیستم بین‌المللی باشد. این‌ها ممکن است در درازمدت بسیار مفید باشد و می‌تواند به عنوان نشانه‌ای از رفتار خوب بین‌المللی مورداستفاده قرار گیرد.
رولاندز تاکید کرد: ارزش واقعی حضور در FATF برای این است که بهترین شیوه‌های تنظیم مالی را بیاموزد و به منزله ارائه پیام به دیگران در مورد تمایل دولت برای همکاری‌های بین‌المللی است. FATF نمی‌تواند توانایی یک کشور را در سیاست خارجی خود تا حد زیادی متقاعد یا محدود کند، اما می‌تواند یک سرمایه‌گذاری مفید برای ایجاد چارچوبی برای تطبیق اراده خود با سیستم بین‌المللی باشد.