تقابل محرم آئینی و معناگرا گفتم: آقاجون فرماندهی نیروی انتظامی مجددا بر لزوم رعایت شئونات اسلامی و پرهیز دستجات و هیئت ها در استفاده از تصاویر ، اشکال ، ابزار آلودگی صوتی و اقداماتی مانند قمه زنی تاکید و فرمودند با متخلفین برخورد خواهند شد.
گفت: مراسم عزاداری اباعبدالله الحسین علیه السلام توسط گروه های مختلف اجتماعی به اشکال و با اهداف مختلف و حتی متقابل از دیرباز تا امروز جاری و برقرار بوده است.
*تلاش برای جذب ، اصلاح و همسان سازی آداب برگزاری مراسم توسط هیئت های متمایل به اعمال سنتی و آئینی به الگو گیری از سبک و سیاق هیئت های معناگرا و محتوا محور همچنان راه بجایی نبرده است.
گفتم: هیئت های متکی بر آداب و رسوم آئینی به دلیل اتکا بر وجه بیرونی تا نمایشی ناچار از طی هر راهی برای دستیابی به شور ، هیجان و مخاطب بیشتر هستند، لذا گرایش به بکارگیری ادوات و اشکال شور آفرینی فنی تا انسانی به نظر اجتناب ناپذیر میرسد.
گفت: متقابلا هیئت های معناگرا و محتوا محور غالبا در مساجد و حول محور روحانیون شکل گرفته و متکی بر وعظ و خطابه هستند، مراسم معناگرا فارغ از آئین گرایی حتی عامل شور آفرین انسانی مانند مداحان را نیز در حاشیه کلیت مراسم قابل تعریف می دانند.
گفتم: هیئت های معناگرا طبیعتا با اتکا بر روحانیون مساجد یا میهمان به طرح مباحث عالمانه متمایل به مباحث اخلاقی تا سیاسی یا اجتماعی تا حاکمیتی پرداخته و غالبا از مسئولیت انسانها در مسیر ظلم ستیزی و عدالتخواهی و حق طلبی می گویند.
گفت: چنانکه هیئت های متمایل به مراسم آئینی با تجهیز گسترده شکلی متمایل به اشعار عارفانه تا عاشقانه و تاکید بر رفتار مبتنی بر مرام ، گذشت ، جوانمردی و پهلوانی حرکت می کنند بی آنکه خود را نیازمند یا ملزم به ورود در عرصه مباحث سیاسی ، اجتماعی ، حکومتی و حتی اخلاقی بدانند.
*هیئت های آئینی و شور آفرین حول هیجان ابزاری تا مداحان و میان داران خبره شکل گرفته و به ندرت میزبان روحانیون و علما هستند.
گفتم: برخی هیئت های متکی بر اجرای مراسم و آداب آئینی هم قبل از شور نوحه خوانی از وعظ و خطاب روحانی و غیر روحانی استفاده می کنند؟
گفت: روحانیون و واعظین هیئت های متمایل به آداب آئینی غالبا به وصف محرم و عاشورا از منظر مظلومیت و زجرهای تحمیلی بر کاروان اباعبدالله (ع) و متقابلا شقاوت اشقیا توجه می دهند.
*واعظین هیئت های مذکور طبیعتا به شرایط مخاطب حتی به ناچار در سطح توصیف و تشریح صحنه های نبرد نابرابر و البته تاکید بر نمادهای گذشت جوانمردانه و .... تکیه می کنند که هرگز همسو و از جنس مباحث عالمانه و محققانه مباحث روحانیون هیئت های معناگرا و محتوا محور نیست.
*عالمان هیئت های معناگرا بر مفاهیم دینی تا اجتماعی یا سیاسی تا حکومتی تکیه کرده و معانی مانند ظلم و ظلم ستیزی تا استکبار و عدالتخواهی را با نمونه های تاریخی تا جاری و امروزی به تفسیر می کشند.
گفتم: هیئت های معناگرا اصولا عاشورای حسینی را روی دیگر صلح امام حسن می دانند و هر دو را در تلاش برای احیای اسلام محمدی و زدودن پیرایه هایی که در دوران خلفا و حاکمیت ظلم و دروغ اموی به نام اسلام بر مردم عرضه و تحمیل گردید تعبیر و به توضیح اسلام ناب علوی می پردازند.
گفت: اما هیئت های خالی از روحانیون و نگاه علمای دینی برای افزایش جذب و حفظ مخاطب طبیعتا ناچار از تشدید جذابیت های نمادهای آئینی هستند، حتی مسلمانی را شرط پذیرش و مقبولیت اثرگذاری و اثرپذیری از محرم و مراسم عاشورایی نمی دانند که حتی تاکید دارند غیر مسلمانی حاضرین یا متولیان برپایی مراسم می تواند نشان از خلوص و مقبولیت تلقی و اعلام گردد.
گفتم: فرماندهی نیروی انتظامی اخیر اعلام کرد که محموله اقلام عزاداری منقش به اشکال شیطان پرستی بر اقلام و البسه آماده عرضه به هیئت های عزاداری کشف و ضبط گردید.
گفت: آقاجون در مراسم به رنگ آئین رضا شاه می تواند در حین دین ستیزی و کشف حجاب به برپایی تکیه دولت و برپایی بزرگترین اجرای تعزیه اقدام کند، می تواند پابرهنه در پیشانی دسته عزاداری حرکت و دیگران را به سینه زنی و غیره ترغیب کند، عزاداری مبتنی بر آداب آئینی می تواند شاهد بزرگترین دسته تهران به مسئولیت شعبان بی مخ برپا و حرکت کند.
*اما مراسم محرم دین محور و معناگرا مراسمی است که هر روز با نماز آغاز و در آخرین روز به با شکوه ترین اقامه نماز خاتمه می یابد، اصولا اهل هیئت های معناگرا عاشورای سیدالشهدا(ع) را برای اقامه نماز می شناسند، نمازی که حتی در کشاکش نبرد ظهر عاشورا و زیر باران تیر اشقیا نمی توان مورد چشم پوشی قرار داد.
|