گفتم: آقاجون حضور سران ۲۸ کشور اروپایی در نشست فوری و دو روزه صوفیه برای انتخاب راهکارهای عبور کم هزینه از تبعات خروج آمریکا از برجام در نوع خود جالب و حائز اهمیت است.
گفت: اتحادیه اروپایی با مرکزیت انگلیس ، آلمان و فرانسه از روابط راهبردی و بسیار عمیقی با آمریکا برخوردار است لذا برای ادامه برجام بدون آمریکا قطعا مسیری دشوار در پیش رو دارند مسیری که به شدت نیازمند مساعدت ایران و اراده و حضور جدی روسیه و چین است.
گفتم: چرا خروج آمریکا به تنهایی می توانست اعلام پایان برجام و بازگشت به شرایط تحریمی مبتنی بر قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل باشد؟
گفت: آمریکا علاوه بر سهم ۲۰%  اقتصاد جهانی از اقتصادی قدرتمند و موثر (تولید تکنولوژی ، سیستم مالی ، بیمه ، آی تی و ...) برحوردار است در حالیکه چین با سهم ۱۴% از اقتصاد جهانی متکی بر تولید کالاهای مصرفی است همانطور که سهم ۲۰% اتحادیه اروپایی همچنان فاقد شاخص های قدرت اقتصاد آمریکایی است امثال روسیه نیز با سهم زیر ۲% عملا فاقد اثرگذاری اقتصادی است.
- البته اقتصاد بخشی از معادله قدرت بوده و آمریکا هم در برخورد با تصمیمات سایر بازیگران مانند اروپا ، روسیه ، چین و ایران ناچار از توجه به سایر ملاحظات خواهد بود.
گفتم: اگر بنابر ادعای برخی جریانات داخلی برجام بدون آمریکا ممکن نیست چرا ایران طی یک دهه (۸۲ - ۹۲) با اطلاع از مخالفت صریح آمریکا موضوع مذاکره در سه دوره را پیگیر شد؟
گفت: دور اول و دوم مذاکره با سه کشور اروپایی بانی دومین قطعنامه آژانس در مورد ایران بود لذا از طریق جلب نظر سه کشور دستیابی به نظر مثبت آژانس ممکن بود اما ادامه مذاکره با سه کشور که با حضور روسیه و چین به پنج کشور افزایش یافت بدلیل ارجاع پرونده به شورای امنیت سازمان ملل بدون حضور مستقیم و اخذ رای مثبت آمریکا عبث و بی نتیجه بود.
گفتم: چرا روسیه و چین بعنوان دو عضو دائمی شورای امنیت و ۱+۵ برای رفع چالش جدید آمریکایی در صحنه نیستند؟ آیا اصولا دو کشور از تمایل یا توان مقابله با اعمال تحریم آمریکایی برخوردارند؟
گفت: روسیه و چین عملا از توان لازم برای مقابله با تحریم های اعمالی آمریکا علیه کشورشان برخوردار نبودند اما در عرصه سیاسی - امنیتی مانند شورای امنیت می توانند مانع از تصویب خواست آمریکا علیه ایران باشند امکانی که در روند گذشته قطعنامه ای شدن پرونده ایران استفاده نکردند.
گفتم: اتحادیه اروپا (۲۸ کشور) برای مقابله با تحریم آمریکا چه راهکارهای خواهد داشت؟
گفت: اولا آمریکا برای اعمال فشار به ایران مایل به عبور از اروپا نیست. ثانیا اروپا طی تمام سال های قبل از تحریم شورای امنیت سازمان ملل با عبور قانونی از تحریم های یک جانبه آمریکا از همکاری با ایران برخوردار بودند بهمین دلیل امضاء موافقتنامه توسعه میدان نفتی کرنج با کنسرسیوم بین المللی پرگس انگلیس نخستین گام عملی اروپا برای حفظ برجام بدون آمریکا محسوب می شود.
گفتم: اروپا در مقایسه با آمریکا یا روسیه و چین با حفظ برجام در صدد کسب چه منافعی می تواند باشد؟
گفت: آقاجون برای درک رفتار اروپا در برجام باید گزاره های مهم و متعددی مانند موارد ذیل را شناسایی و مورد توجه قرار داد.
- ایران با سهم حدود ۵/% از اقتصاد جهانی نمی تواند عامل جذابی برای ریسک پذیری اروپا از سوی آمریکا باشد.
- مواضع اروپا در بسیاری از موضوعات سیاسی ، امنیتی و بین المللی متمایز از ایران و همسو با آمریکا است.
- وابستگی اروپا به نفت ایران نسبت به گذشته در کمترین سطح قرار داشته و بعنوان عامل ایجاد وابستگی و ریسک در تعامل دوجانبه قطعا فاقد موضوعیت است.
- روسیه و چین بر خلاف آمریکا همچنان غیر و بعنوان تهدید بالقوه اروپا تعریف می شوند.
- بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپایی طی چهار دهه گذشته هرگز رابطه مستمر و قابل اتکایی با ایران نداشته و بارها قطع رابطه را تجربه کرده اند.
- روسیه و چین بیشترین منافع را از تحریم ایران کسب کرده و هرگز با استفاده از حق وتو مایل به حمایت از ایران در برابر صدور قطعنامه های تحریمی مورد نظر آمریکا نشدند.
- اروپا پس از شکست در حفظ آمریکا در صدد اجرای برجام است چنانکه علاوه بر اظهارات مکرر سران سه کشور انگلیس ، آلمان و فرانسه شاهد همسویی نشست سران ۲۸ کشور اروپایی در نشست صوفیه بودیم.
- اروپا می داند بدون موافقت انگلیس و فرانسه بعنوان دو عضو دائمی بازگشت پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل نا ممکن است.
- اروپا نیز قادر است در کنار جریانات قدرت آمریکایی قرار گرفته و خاتمه ترامپ را بعنوان عامل مخل عمل به پیمان جهانی (برجام) نزدیک نماید.
- اروپا با عبور از برجام منهای آمریکا می تواند به روند تحقق اروپای واحد بازگردد.
- ما نیز باید بیندیشیم بدون برجام چه دستاوردهایی علمی ، اقتصادی ، سیاسی ، بین المللی و امنیتی خواهیم داشت؟