از نظر امام خمینی، اولین مقامی که سالک در آن گام می‏نهد، مقام توبه است و آن «عبارت است از رجوع از طبیعت به سوی روحانیت نفس، بعد از آن که به واسطه معاصی و کدورت نافرمانی نور فطرت و روحانیت محجوب به ظلمت طبیعت شده» (شرح چهل حدیث، ص 272)

امام، سلوک علمی را بر سلوک عملی مقدم می شمارد و بیان می دارد انسان پس از آن که دریافت خطاها و اعمالی که انجام داده، سبب فراق وی از محبوب گردیده است، عزم بر توبه می‏ نماید. در واقع تا زمانی که انسان بر نادرستی اعمالش آگاهی پیدا نکند، ممکن نیست که توبه کند. به همین دلیل است که امام، سلوک علمی را بر سلوک عملی مقدم می‏ دارد.( آداب نماز، ص 73.)

امام با استفاده از سخن علی(ع) ارکان توبه را دو چیز می‏داند: «پشیمانی» و «عزم بر عدم عود».( همان 278). درواقع این ها حداقل کارهایی است که سالک باید انجام دهد. بر سالک است که پس از انجام این دو کار، آن چه را که از حقوق مردم ضایع نموده احیا کند و آن چه را که مربوط به پروردگار است «قضا کند یا تأدیه نماید و اگر تمام آن ها را ممکنش نیست قیام به مقدار امکان کند.»(همان)

از نظر امام خمینی ورع در لغت به معنای پرهیزگاری، خویشتن داری و پارسایی و دومین مقام از مقامات سالکین است. سالک باید با سعی و تلاش فراوان، مراقبت نفس نماید و از انجام گناه و لغزش بیمناک باشد.(، شرح چهل حدیث، ص 473). درواقع حفظ و مراقبت نفس دارای مراحلی است که بالاترین آن مقام ورع است. آنچه که باعث می‏شود که سالک بر نفس خویش سخت‏ گیری نماید همانا تعظیم حق است.(همان)

به اعتقاد امام، قوام صبر وابسته به دو چیز است: اول اینکه سالک در باطن، از ناملایماتی که بر وی وارد می‏شود کراهت داشته باشد. و دیگر اینکه سالک از هرگونه شکایت خودداری کند.(شرح جنود عقل و جهل، ص 410)  امام با توجه به حدیثی از پیامبر، برای مقام صبر سه درجه و مرتبه بیان می‌کند:(همان، صص 412-413)

از نظر امام خمینی توکل در لغت، به معنای اظهار عجز و اعتماد بر غیر است(، شرح چهل حدیث، ص 214) و در اصطلاح عبارت است از این که سالک تمام امورش را به پروردگار واگذار کند. سالک در اثر ایمان به توحید فعلی درمی ‏یابد که هیچ مأوا و پناهی غیر از پروردگار وجود ندارد. به همین دلیل است که حالت توکل در قلب وی پدیدار می‏ گردد.(، آداب نمازص 227)

از نظر امام رضا در لغت به معنای خشنودی است و در اصطلاح عبارت است از خشنودی و شادمانیِ سالک از پروردگار و قضا و قدرِ الهی. البته لازمة این خشنودی و رضا، خشنودی از خلق است.(همان، ص 162.)

*جماران