.jpg)
بسم اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِيمِ
::درس بیست و ششم به تاریخ: 19 شهریور 94
::قرار چهل روزه : نماز اول وقت
::قرار روز: یا من له المستند
::هدیه به : حضرت خضر علیه السلام
::تدبر در سوره مبارکه : قدر / بخش دوم
إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ
کدامین شب است؟
در این مورد که شب قدر کدامین شب ماه رمضان است؟ دیدگاه ها متفاوت است ،از دیدگاه «ابن زید» شب قدر، شب اول ماه رمضان است.
در روایت آمده است که این شب، شب «فرقان» است و روز آن، روز برخورد دو گروه حق طلب و حق ستیز. دیدگاه درست این است که شب قدر در ده شب سوم ماه رمضان است. این دیدگاه را «شافعى» نیز برگزیده است.
در روایت از پیامبر آورده اند که: شب قدر را در شب هاى دهه سوم ماه رمضان بجویید. التمسوها فى العشر الاواخر.
از امیرمؤمنان آورده اند که: پیامبر گرامى شب هاى دهه سوم ماه رمضان را به عبادت و نیایش به سحر مى آورد، و خاندانش را نیز به این سبک شایسته راه نموده بود.
و از امام صادق آورده اند که پیامبر در دهه سوم رمضان کمر همت را سخت مى بست و از همسران خود خداحافظى مى کرد و شب ها را تا سپیده دم به عبادت مى گذارند. کان رسول الله اذا دخل العشر الاواخر ... و احیا اللیل و تفرغ للعبادة.
پس از روشن شدن این موضوع که شب قدر در میان شب هاى دهه سوم ماه خداست، اینک در این مورد، که این شب مبارک، کدام یک از این شب هاست؟ میان دانشمندان بحث و گفت گو است:
به باور گروهى از جمله «شافعى»، شب قدر، شب بیست و یکم ماه رمضان است.
«خدرى» از پیامبر آورده است که: شب قدر را در دهه آخر ماه رمضان و در شب هاى طاق بجویید...
از دیدگاه «عبداللّه عمر» شب قدر، شب بیست و سوم ماه خداست.
در روایت است که مردى به حضور پیامبر رسید و گفت: من در خواب دیدم که شب قدر در میان هفت شب آخر ماه رمضان است. آن حضرت فرمود: خواب شما با شب بیست و سوم هماهنگى دارد، از این رو هر کس از شما مى خواهد شبى از شب هاى رمضان را شب زنده دارى کند، شب بیست و سوم را برگزیند.
«معمر» آورده است که: «ایوب» شب بیست و سوم غسل مى کرد و با پوشیدن لباس پاک و پاکیزه، و خوشبو ساختن خویش به عبادت و نیایش و نماز و سجده مى پرداخت.
«عمر» از یاران پیامبر پرسید: شما مى دانید که پیامبر فرمود: شب قدر رادر دهه سوم ماه رمضان بجویید، اینک شما آن را در کدامین شب طاق مى بینید؟ آنان بیشتر از شب طاق سخن گفتند و بر این بودند که یکى از شب هاى طاقِ دهه آخر ماه خدا، شب قدر است.
«ابن عباس» مى گوید: «عمر» به من گفت: تو چرا چیزى نمى گویى؟
من گفتم: در قرآن شریف شماره هفت بسیار به کار رفته است. براى نمونه: در قرآن از آسمان ها به صورت هفتگانه سخن رفته است. همین گونه از زمین، طواف برگرد خانه خدا، رمى جمرات، و نیز مراحل هفتگانه در آفرینش انسان، و بر شمردن رزق و روزى انسان در نعمت هاى هفتگانه و...
«عمر» گفت: آن چه در این مورد بیان شد شناختم، اینک بگو منظور از مراحل هفتگانه در آفرینش انسان و قرارداده شدن رزق انسان در نعمت هاى هفتگانه چیست؟
گفتم: خدا در قرآن در مورد آفرینش انسان و مراحل هفتگانه آن مى فرماید:
و لقد خلقنا الانسان من سلالة من طین ثم جعلناه نطفة فى قرار مکین... و به یقین انسان را از عصاره اى از گل آفریدیم، سپس او را به صورت نطفه اى در جایگاهى استوار قرار دادیم. آن گاه نطفه را به صورت علقه در آوردیم، پس آن علقه را به صورت مضغه گردانیدیم و آن گاه مضغه را استخوان هایى ساختیم، و بعد استخوان ها را با گوشتى پوشانیدیم. آن گاه جنین را در آفرینشى دیگر پدید آوردیم. آفرین بر خدا که بهترین آفرینندگان است.
و در مورد نعمت هاى هفتگانه در رزق و روزى انسان مى فرماید:انّا صببنا الماء صبّاً ثم شققنا الارض شقاً فانبتنا...
ما آب را به صورت بارشى فرو ریختیم؛ آن گاه زمین را آن گونه که باید شکافتیم؛ پس در آن، دانه رویانیدیم. و انگور و سبزى، و زیتون و درخت خرما و باغ هاى انبوه، و میوه و چراگاه پدیدآوردیم...
بنابر این به باور من شب قدر، شب بیست و سوم و یا بیست هفتم است.
«عمر» رو به حاضران کرد و گفت: چگونه شما در برابر پرسش من ناتوان ماندید و این جوان این گونه زیبا پاسخ داد.
آن گاه افزود من نیز با دیدگاه این جوان موافق هستم. سپس دست بر شانه من زد و گفت: تو از نظر سن و سال جوان هستى، امّا از نظر دانش و بینش، دانشمندى به نام مى باشى.
امام باقر در پاسخ کسى که از شب قدر مى پرسید، فرمود: یکى از دو شب بیست و یکم و بیست و سوم است.
راوى پرسید، نمى خواهید تعیین فرمایید؟
فرمود: نمى خواهید هر دو شب را عبادت کنید؟ از امام صادق نیز همین گونه روایت شده است.
در روایت دیگرى فرمود: شب قدر را میان شب نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم ماه رمضان بجویید.
از «ابو بصیر» آورده اند که به امام صادق گفتم! فدایت گردم، آن شبى که امید مى رود شب قدر باشد، کدام شب است؟
فرمود: یکى از دو شب بیست و یکم و بیست و سوّم.
گفتم: اگر نتوانستم هر دو شب را شب زنده دارى کنم، چه کنم؟
فرمود: آنچه توانستى از این دو شب را به نیایش و عبادت بپرداز.
گفتم: گاه ما، هلال ماه را در منطقه اى مى بینم، اما خبر مى رسد که در شهر و منطقه دیگر این گونه نیست و گاه یک روز تفاوت مى کند.
فرمود: تا آن جایى که ممکن است در همه چهار شب خداى را عبادت نما و خواسته هایت را از بارگاه او بخواه...
گفتم: فدایت گردم، شب بیست و سوم به وسیله «جهنى» از پیامبر نیز روایت شده است.
فرمود: آرى، این گونه آمده است.
گفتم: «سلیمان بن خالد» آورده است که: در شب نوزدهم ماه رمضان کسانى که باید در سال آینده براى شرکت در مراسم حج در مکّه موفق شوند، مقدر مى گردد.
فرمود: نه تنها آنان، که همه نیازها، خواسته ها، رزق ها، گرفتارى ها تا شب قدر آینده نوشته مى شود. همه این ها را در شب بیست و یکم و بیست سوم طلب نما، و در هر یک از این شب ها صد رکعت نماز بخوان و اگر توانستى تا سپیده دم دوبار غسل نما.
گفتم اگر نتوانستم چه کنم؟
فرمود به هر صورتى که توانستى و هر عبادتى موفق شدى انجام بده... چراکه در ماه رمضان درهاى آسمان گشوده مى شود و شیطان ها به بند کشیده مى شوند و عملکرد مردم با ایمان پذیرفته مى شود و در زمان پیامبر ماه رمضان «روزى شده» خوانده مى شد.
«زراره» آورده است که: از امام باقر در مورد شب هایى از رمضان که در آن ها غسل مستحب است جویا شدم. فرمود شب نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم.
آن گاه فرمود: شب بیست و سوم به وسیله «جهنى» از پیامبر روایت شده است، چراکه او به پیامبر گفت: خانه من از مدینه دور است، از این رو مرا به شبى که باید شب زنده دارى نمایم، هدایت کن تا به مدینه بیایم. پیامبر شب بیست و سوم را به او نشان داد.
برخى از جمله «عایشه» آورده اند که شب قدر، شب بیست و هفتم ماه رمضان است.
و برخى از جمله «ابن عباس» در روایت آورده اند که پیامبر فرمود: شب بیست و هفتم را دریابید. و در برخى از روایات نیز آورده اند که: فرمود: شب قدر را در شب هاى بیست و یکم، بیست و سوم، بیست هفتم و بیست نهم دریابید.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
ف - پورسلطان
