امام خمینی (س) پس از اطلاع از سقوط پادگان ها و کلانتری ها که باعث شده بود، سلاح های بسیاری به دست مردم بیفتد، طی پیامی فرمان دادند سلاحهایی که مردم و جوانان جمع کرده اند به مساجد محلشان زیر نظر امام جماعت تحویل بدهند و حفاظت محله ها و مراکز مؤسسات را عهده دار شوند.

همزمان با این پیام، کمیته های انقلاب اسلامی شکل گرفت و امام (س) طی فرمانی، آیت الله مهدوی کنی را مامور تشکیل  کمیته  مرکزی انقلاب اسلامی کردند، مسئولیتی که آیت الله دکتر محمد مفتح و حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر ناطق نوری نیز ایشان را در تاسییس کمیته های یاری کردند.

کمیته‌های انقلاب اسلامی، که ابتدا با عنوان کمیته‌ موقت کار خود را آغاز کردند، در اوایل انقلاب و در خلأ نهادهای حکومتی به رتق و فتق تمامی امور می‌پرداختند. از مبارزه با منافقین و تروریست‌های ضدانقلاب گرفته تا حل و فصل اختلافات خانوادگی. این امر به خاطر قرار گرفتن روحانیت در رأس کمیته‌های انقلاب نمود خاصی یافته بود. چنان‌که، علاوه بر ریاست کل کمیته‌ها (که بر عهده آیت‌الله مهدوی‌کنی نهاده شد) فرماندهی کمیته‌های چهارده‌گانه‌ی تهران و شهرستان‌های مختلف را نیز روحانیون بر عهده داشتند.

دیگر خصیصه‌ی مهم و بارز کمیته‌های انقلاب اسلامی مردمی بودن این نهاد بود. چنان‌که، نیروهای انقلابی با دستور حضرت امام برای تشکیل کمیته‌ها در اقصی نقاط کشور حول محور روحانیت در مساجد جمع شده و به تشکیل این نهاد انقلابی اقدام کردند.