باید توجه داشت که معنای صلوات بر پیامبر (صلی الله و علیه و آله) این است که خدایا! رحمتت را بر پیامبر (صلی الله و علیه و آله) و آل او نازل فرما. وقتی رحمت بر پیامبر (صلی الله و علیه و آله) نازل شود، به دیگران هم می رسد چون او مجرای فیض است و اگر قرار است خیری به دیگران برسد نخست باید به عنوان رحمت خاصه بر آن حضرت (صلی الله و علیه و آله) نازل شود و سپس بر دیگران فرود آید.

خدای متعال در تجلیل از پیامبر (صلی الله و علیه و آله) می فرماید: "إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى النَّبِیِّ یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِیمًا (سوره احزاب، آیه 56) وقتی خدا بخواهد بر پیامبر بزرگ (صلی الله و علیه و آله) خود صلوات بفرستد، همه فرشتگان را با خود همراه می کند؛ مانند اینکه وقتی مهمان عزیزی وارد شهری می شود، شخصی که می خواهد از او به بهترین وجه تجلیل کند با همه دوستان و آشنایان به دیدار او می رود.

امام علی (علیه السلام) می فرمایند: دعاها و حاجات خود را به صلوات بر رسول خدا (صلی الله و علیه و آله) محفوف (دربرگرفته و پیچیده) کنید، زیرا صلوات بر آن حضرت (صلی الله و علیه و آله) دعایی مستجاب است و چنین نیست که خداوند یکی از دو حاجت را برآورد و دیگری را رد کند.

پیامبر (صلی الله و علیه و آله) روزی امام علی (علیه السلام) را فرمودند: آیا تو را مژده ندهم؟ امام (علیه السلام) گفتند: پدر و مادرم به فدایت !آری ،که تو هماره به نیکی مژده می دهی. پیامبر (صلی الله و علیه و آله) فرمودند: جبرئیل چند لحظه پیش خبر شگفتی به من رساند. امام (علیه السلام) فرمودند: ای رسول خدا! تو را چه خبری رساند؟ پیامبر (صلی الله و علیه و آله) فرمودند: جبرئیل گفت: اگر مردی از امت من بر من صلوات فرستد و سپس بر اهل بیتم (علیه السلام)، درب های آسمان برای او گشوده می گردد و فرشتگان بر او هفتاد صلوات می فرستند و اگر گنهکاری پرلغزش باشد، گناهان او می ریزد، همان گونه که برگ ها از درختان می ریزد. سپس خداوند بنده را لبیک می گوید و فرشتگان را می فرماید: ای فرشتگان! شما بر او هفتاد صلوات می فرستید و من هفتصد!

امام سجاد (علیه السلام) در صحیفه سجادیه، روش دعا و طلب حاجت را به ما می آموزند. در بسیاری فقرات ادعیه آن حضرت (علیه السلام) صلوات بر پیامبر (صلی الله و علیه و آله) مشاهده می شود و هر چه از خدا می خواهند پیش یا پس از آن صلوات است، چون خدا در پرتو صلوات دعای همراه آن را هم مستجاب می کند.

امام صادق (علیه السلام) نیز می فرمایند: چون پیامبر (صلی الله و علیه و آله) نام آورده شد، بر او صلوات بسیار فرستید، چه، هر که بر پیامبر (صلی الله و علیه و آله) صلواتی فرستد، پروردگار در هزار صف از فرشتگان، هزار صلوات بر او فرستد و از آفریدگان خدا چیزی بر جای نمی ماند، مگر این که به سبب صلوات خدا و فرشتگان، آن چیز نیز بر آن بنده صلوات فرستد و جز نادان فریفته که خدای و پیامبرش (صلی الله و علیه و آله) از او به دورند، کسی از صلوات فرستادن روی برنتابد.

امام رضا (علیه السلام) می فرمایند: کسی که نمی تواند چیزی را کفاره گناهش سازد بر محمد (صلی الله و علیه و آله) و دودمان او (علیه السلام) بسیار صلوات فرستد، چه صلوات گناهان را سخت ویران می سازد.

پیامبر گرامی اسلام (صلی الله و علیه و آله) می فرمایند: هنگامی که پروردگار عرش را آفرید، هفتاد هزار فرشته را فرمود گرد عرش نور بگردید و مرا تسبیح گویید و عرشم را بر دوش کشید. آنان گرد عرش گشتند و تسبیح گفتند و خواستند عرش را بر دوش کشند، لیک نتوانستند. پروردگار آنان را فرمود: گرد عرش را نور طواف کنید و بر محمد (صلی الله و علیه و آله)، نور جلالم و حبیبم، صلوات فرستید و عرشم را بر دوش کشید. آنان گرد عرش جلال پروردگار گشتند و به محمد (صلی الله و علیه و آله) صلوات فرستادند و بر دوش کشیدن عرش پروردگار را توان یافتند. سپس پروردگار را گفتند: خدایا ما را به تسبیح و تقدیس خویش فرمان داده بودی! پروردگار آنان را فرمود: ای فرشتگان! اگر بر حبیب من محمد (صلی الله و علیه و آله)، صلوات فرستید، هر آینه مرا تسبیح، تقدیس و تهلیل کرده اید!

مرحوم علامه طباطبایی (ره) در پاسخ به فردی که از ایشان پرسیده بود صلوات بر اهل بیت پیامبر (صلی الله و علیه و آله) چه فایده ای دارد، با بیانی لطیف گفته بود: نخست اینکه ما با صلوات چیزی از خود اهدا نمی کنیم بلکه به خدا عرض می کنیم و از او می خواهیم که بر پیامبر (صلی الله و علیه و آله) و خاندانش رحمت ویزه بفرستد. دوم اینکه اگرچه این خاندان به صلوات ما احتیاجی ندارند ولی به خدای سبحان نیازمند هستند و فیض الهی باید به صورت دائم بر آنها نازل شود.

ما با این صلوات در واقع خود را به این خاندان نزدیک کرده ایم، برای مثال اگر باغبانی در باغی که همه گل ها و میوه هایش ملک صاحب باغ است، کار می کند و از صاحب باغ حقوق می گیرد روز عید دسته ای از گل های باغ تهیه کند و به حضور باغ ببرد، آیا عمل او موجب نزدیکی به صاحب باغ نمی شود؟ این عمل نشانه ادب باغبان است. صلوات هم ادب ما را ثابت می کند، در غیر این صورت ما از خود چیزی نداریم، بلکه از خدای سبحان مسئلت می کنیم که بر مراتب و درجات این بزرگواران بیفزاید که همین عرض ادب موجب تقرب ما می شود.