عکس: آثار گلوله باران حرم امام رضا(ع) توسط روسها پارسینه: علت و چگونگى توپ بستن حرم مطهر رضوى را بايد در سياست روس و انگليس در ايران جستجو كرد.
برطبق عهدنامه۱۹۰۷ روس و انگليس بيشتر خطه خراسان به اضافه مشهد، جزو منطقه نفوذ روسيه شد و از آن تاريخ به بعد روسيه بيش از پيش سعى مىكرد موقعيت خود را در آن تثبيت كند. انقلاب ملى مشروطيت در سالهاى ۱۳۲۵ و1327 ه . ق و نتايج حاصله از آن بهانه اى به دست روسها داد تا بسيارى از نيروهاى خود را به منظور سركوبى مشروطه خواهان به خراسان گسيل دارند.
از آن كه مشهد يكى از مراكز مليون بود، تعداد گاردهاى كنسولگرى روس در آوريل۱۹۰۹ مطابق با ۱۳۲۷ ه . ق به بيش از ۷۵ قزاق افزايش يافت. در ژوئن همان سال به بهانه وجود اغتشاش هاى تازه تعداد يكصد قزاق ديگر به مشهد اعزام شدند.
در ژوئيه ۱۹۱۱ ميلادى مطابق با ۱۳۲۹ ه . ق مشهد درگير مساله بازگشت محمدعلى شاه قاجار گرديد كه از سلطنت خلع شده بود و به روسيه تبعيد گرديده بود. پرنس دبى جا ژنرال كنسول روس در خراسان تقاضاى اعزام نيروهاى بيشترى كرد. در ژانويه۱۹۱۲ مطابق ۱۳۳۰ ه . ق دو گردان از تفنگداران تركستان و چهار ستون از قزاق ها و واحدهاى توپخانه به قوچان و مشهد اعزام شدند، شورشهايى كه در مشهد ادامه مىيافت بايستى به تحريك چند آژانس نيرومند خارجى بوده باشد .
و در۳۰مارس ۱۹۱۲ مطابق با محرم سال۱۳۳۰ه . ق با بمباران مسجد گوهرشاد و حرم مطهر توسط نيروهاى روس اغتشاش به اوج خود رسيد و عده زيادى از زوار در اثر بمباران كشته شدند و به علت تصرف دو روزه حرم توسط سپاهيان روس خرابى و خسارات زيادى به بار آمد.
گنبد مطهر بر اثر اصابت گلوله هاى توپ شكست و شكاف برداشت و در ۱۸ محل گلوله هاى توپ گنبد مطهر را سوراخ نمود و نيز گلوله ها زيادى هم به خشتهاى طلا اصابت كرد و مشهد دچار غوغاى عجيبى شد.
|