به گزارش فردا، حضرت آیت الله جوادی آملی در ادامه سلسله دروس هفتگی اخلاق خود که پنجشنبه ها بعد از اقامه فریضه عصر و در محل نمازخانه بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء برگزار می شود به تشریح نیروی اندیشه و انگیزه در وجود انسان پرداخت و گفت:انسان يک سلسله نيروهايي دارد که مسئولان و متوليّان انديشه او هستند و يک سلسله نيروهايي دارد که مسئولان و متوليّان انگيزه او هستند اينکه ما عالِم بي‌عمل داريم براي آن است که مسئول ادراک و انديشه غير از مسئول عمل است و اينکه يک عامل بي‌درک هم داريم براي آن است که مسئول عمل غير از مسئول علم است.
وی در ادامه به تبیین تفاوت های عقل نظری و عملی پرداخت و خاطر نشان کرد:در درون ما شأني است به نام عقل نظری که مسئول انديشه است همه علوم حصولي به عهده اوست يعني تصور، تصديق، قضيه، تشکيل قياس اقتراني، قياس استثنايي، استدلال، برهان همه مربوط به اين عقل نظری است که عهده‌دار جزم ، قطع و يقين نظري است و عقل عملي مسئول عزم ، اراده ، نيّت و اخلاص است.
وی کارکرد اخلاق را هدایت عقل نظری و عملی در مسیر صحیح و الهی خواندند و تصریح داشت: اين بيان نوراني امير مؤمنان(سلام الله عليه) که فرمود: «کَمْ مِنْ عَقْلٍ أَسِيرٍتَحْتَ هَوي أَمِيرٍ» در صحنه جهاد نفس اوّلين کاري که دشمن بيرون يعني شيطان و دشمن درون يعني هوس مي‌کند این است که دست و پاي اين عقل عملي را مي‌بندد چون علم فراوان است آنکه مشکل را حل مي‌کند جزم نيست آنکه مشکل را حل مي‌کند عزم ،اراده ، نيّت و اخلاص است.
مفسر بزرگ قرآن عالِم بي‌عمل را مانند کسی دانست که چشم بينا و گوش شنوا دارد ولي دست و پاي او به زنجير است،و تاکید کرد: اگر کسي مار و عقرب را ديد و فرار نکرد نبايد اعتراض کرد مگر نديدي چون چشم فرار نمي‌کند بايد گفت مگر پايت بسته بود, اگر ما عالِم بي‌عمل داشتيم نبايد به او گفت مگر نمي‌دانستي تو که اينها را درس گفتي, بايد گفت چرا آن نيروي عزمت را به کار نگرفتي؟
حضرت آیت الله جوادی آملی با بیان این نکته که اخلاق، فنّ کليدي اين کار است که ما محاسبه کنيم و مراقبه داشته باشيم که دشمن درون و بيرون، مسئول اراده ما را به بند نکشند گفت: گناه, زنجيري است که به گردن عقل عملي آويخته مي‌شود و او را به بند مي‌کشد، فنّ اخلاق اين نيست که ما را عالِم بکند آن کار حوزه و دانشگاه است اما کار مسجد و حسينيه اين است که ما را عاقل کند يعني «ما عُبد به الرحمن واکتسب به الجنان» را زنده کند.
ایشان در فراز دیگری از فرمایشات خود با اشاره به قسمت هایی از دعای کمیل، سبقت در امور معنویی را مورد تاکید قرار داد و تصریح کرد:اينکه در دعاي نوراني کميل هست که خدايا مرا احسن از ديگري، اعلم از ديگري، اقرب از ديگري قرار بده همين است اگر کسي بخواهد به خدا عرض کند خدايا من از همه متواضع‌تر باشم باتقواتر باشد أصدق باشم أحسن باشم اين مشکلي پيش نمي‌آيد انسان اگر ـ خداي ناکرده ـ بخواهد در تکبّر جلو بزند با درگيري روبه‌روست ولي وقتي خواست با تواضع جلو بزند اول فضيلت است.
ایشان اذعان داشت: اگر کسي اين راه را طي کرد گويا عوعو و زوزه ی سگان جهنم را هم‌اکنون مي‌شنود گويا بهشت و اهل بهشت را مي‌بيند اين کار عقل عملي است اين با مفهوم کار ندارد مفهوم براي مسئول انديشه است اخلاق با اين رديف کار دارد.