تقاضای «رحمت» برای چیست؟

در این جا سوالی پیش می­آید که مگر «رحمت حقّ» شامل همه موجودات و فراگیر تمام ماسوا نیست؟  مگر نفرمودند:

« عَذَابِي أُصِيبُ بِهِ مَنْ أَشَاء وَرَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ »«سوره­ی اعراف، آیه­ی156»

«عذاب من به هر کسی بخواهم می­رسد ولی رحمتم شامل همه چیز است».

جواب گفته­اند: رحمت خداوند بر دو قسم است، یکی عام که همه­ی موجودات را فرا می­گیرد و دیگری خاصّ که بستگی به استعدادات و قابلیّت­ها دارد. اوّلی را «رحمت رحمانیّه» می­گویند و شاید این که قرآن کریم فرمود:

« مَّا تَرَى فِي خَلْقِ الرَّحْمَنِ مِن تَفَاوُتٍ»«سوره­ی مُلک، آیه­ی3»«در آفرینش خدا تفاوتی مشاهده نمی­کنی»اشاره به همین معنا باشد.

و رحمت دوم را «رحمت رحیمیّه» می­نامند.

امام صادق عَلَیه السَّلام در تفسیر «بسم الله الرّحمن الرّحیم» در ابتدای قرآن مجید فرمودند:

«الرّحمن اسم خاصّ لصفة عامّة. و الرّحیم اسم عامّ لصفة خاصّة».یعنی«کلمه­ی رحمن» اسم خاصّی است که به غیر خداوند گفته نمی­شود زیر معنای آن، رحمتی است تا بینهایت که همه­ی ما سوا را فرا می­گیرد.امّا «رحیم»، اسم عام است که غیر خدا را نیز می­توان «رحیم» گفت. چون معنای آن صفتی است خاصّ که منظور از آن، چیزی شبیه دوستی و مهر و توجّه مخصوص است که هم به خدا می­توان نسبت داد و هم به خلق.

آری! آن چه در این فراز زیارت درخواست می­شود همان «رحمت رحیمیّه» و توجّه مخصوص الهی است که البته حد و مرز و نهایتی برای آن تصوّر نمی­شود. نه فیض از ناحیه­ی حق محدود و پایان­پذیر است و نه قابلیّت در انسان به جایی می­رسد که گنجایش کسب فیض بیشتر را نداشته باشد.

از این رو «رحمت» از خدای مهربان، درخواست می­گردد و هر چه تکرار شود باز جا و زمینه برای مراتب و مرحله­های بعدی موجود و استعداد هست.

منبع :ترجمه و شرح زیارت عاشورا، تلخیص کتاب شفاء الصدور فی زیارة العاشور، نوشته مرحوم آیت الله حاج میرزا ابوالفضل مجتهد تهرانی (پدربزرگ همسر مرحومه امام خمینی)، به کوشش: مرحوم حجت الاسلام حسن ثقفی تهرانی (برادر خانم امام خمینی)، چاپ دوم سال 1386، انتشارات هاد، صفحه 410 تا صفحه 411

* استفاده بدون ذکر نشانی : http://www.hankh.ir/?p=31520 ممنوع است *