| دیدگاه امام علی (ع) در باره كارگزاران ، كارمندان و منشيان در عهد نامه مالك اشتر فراز 72 تا 78 و 87 تا 94 عهدنامۀ مالك اشتر:
«سپس در امور كارمندانت بينديش و پس از آزمايش به كارشان بگمار و با ميل شخصي و بدون مشورت با ديگران آنان را به كارهاي مختلف وادار نكن زيرا نوعي ستمگري و خيانت است.
كارگزاران دولتي را از ميان مردمي با تجربه و باحيا، از خاندان‌هاي پاكيزه و با تقوي كه در مسلماني سابقه درخشاني دارند انتخاب كن زيرا اخلاق آنان گرامي‌تر و آبرويشان محفوظ‌تر و طمع‌ورزيشان كمتر و آينده‌نگري آنان بيشتر است.
سپس روزي فراوان بر آنان ارزاني دار كه با گرفتن حقوق كافي در اصلاح خود بيشتر مي‌كوشند و با بي‌نيازي دست به اموال بيت‌المال نمي‌زنند و اتمام حجتي است بر آنان اگر فرمانت را نپذيرند يا در امانت خيانت كنند.
سپس رفتار كارگزاران را بررسي كن و جاسوساني راستگو و وفا پيشه بر آنان بگمار كه مراقبت و بازرسي پنهاني تو از كار آنان، سبب امانت‌داري و مهرباني با رعيت خواهد بود و از همكاران نزديكت سخت مراقبت كن و اگر يكي از آنان دست به خيانت زد و گزارش جاسوسان تو هم آن خيانت را تأييد كرد به همين مقدار گواهي قناعت كرده او را با تازيانه كيفر كن و آنچه از اموال كه در اختيار دارد از او باز پس گير، سپس او را خوار دار و خيانتكار بشمار و طوق بدنامي به گردنش بيفكن .....
سپس در امور نويسندگان و منشيان به درستي بينديش و كارهايت را به بهترين آنان واگذار و نامه‌هاي محرمانه كه دربردارندۀ سياست‌ها و اسرار تو است، از ميان نويسندگان به كسي اختصاص ده كه صالح‌تر از ديگران باشد، كسي كه گرامي داشتن او را به سركشي و تجاوز نكشاند تا در حضور ديگران با تو مخالفت كند و در رساندن نامه كارگزارانت به تو يا رساندن پاسخ‌هاي تو به آنان كوتاهي نكند و در آنچه براي تو مي‌ستاند يا از طرف تو به آنان تحويل مي‌دهد فراموشكار نباشد و در تنظيم هيچ قراردادي سستي نورزد و در بر هم زدن قراردادي كه به زيان توست كوتاهي نكند و منزلت و قدر خويش را بشناسد، همانا آن كه از شناخت قدر خويش عاجز باشد در شناخت قدر ديگران جاهل‌تر است. مبادا در گزينش نويسندگان و منشيان بر تيز‌هوشي و اطمينان شخصي و خوش‌باوري خود تكيه نمايي، زيرا افراد زيرك با ظاهرسازي و خوش‌خدمتي نظر زمام‌داران را به خود جلب مي‌نمايند كه در پس اين ظاهرسازي نه خيرخواهي وجود دارد و نه از امانت داري نشاني يافت مي‌شود. لكن آنها را با خدماتي كه براي زمام‌داران شايسته و پيشين انجام داده‌اند بيازماي. به كاتبان و نويسندگاني اعتماد داشته باش كه در ميان مردم آثاري نيكو گذاشته و به امانت‌داري از همه مشهورترند كه چنين انتخاب درستي نشان‌دهندۀ خيرخواهي تو براي خدا و مردمي است كه حاكم آناني. براي هر يك از كارهايت سرپرستي برگزين كه بزرگي كار بر او چيرگي نيابد و فراواني كار او را درمانده نسازد و بدان كه هرگاه در كار نويسندگان و منشيان تو كمبودي وجود داشته باشد كه تو بي‌خبر باشي خطرات آن دامنگير تو خواهد شد.»
(نهج البلاغه ، ترجمه استاد محمد دشتي ، صفحه 577، 579، 581، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، چاپ هفتم سال ۱۳۸۴)
|
