| ديدگاه امام علي (ع) در باره ماليات در عهد نامه مالك اشتر فراز 79 تا 86 عهدنامۀ مالك اشتر:
«ماليات و بيت‌المال را به گونه‌اي وارسي كن كه صلاح ماليات دهندگان باشد، زيرا بهبودي ماليات و ماليات دهندگان عامل اصلاح امور ديگر اقشار جامعه مي‌باشد و تا امور ماليات‌دهندگان اصلاح نشود كار ديگران نيز سامان نخواهد گرفت، زيرا همۀ مردم نان‌خور ماليات و ماليات‌دهندگانند. بايد تلاش تو در آباداني زمين بيشتر از جمع‌آوري ماليات باشد چرا كه ماليات جز با آباداني فراهم نمي‌گردد و آن كسي كه بخواهد ماليات را بدون آباداني مزارع به دست آورد، شهرها را خراب و بندگان خدا را نابود و حكومتش جز اندك مدتي دوام نياورد. پس اگر مردم شكايت كردند از سنگيني ماليات يا آفت‌زدگي يا خشك شدن آب چشمه‌ها يا كمي باران يا خراب شدن زمين در سيلاب‌ها يا خشكسالي، در گرفتن ماليات به ميزاني تخفيف ده تا امورشان سامان گيرد و هرگز تخفيف دادن در ماليات تو را نگران نسازد زيرا آن اندوخته‌اي است كه در آباداني شهرهاي تو و آراستن ولايت‌هاي تو نقش دارد و رعيت تو را مي‌ستايند و تو از گسترش عدالت ميان مردم خشنود خواهي شد و به افزايش قوت آنان تكيه خواهي كرد بدان چه در نزدشان اندوختي و به آنان بخشيدي و با گسترش عدالت در بين مردم و مهرباني با رعيت به آنان اطمينان خواهي داشت، آنگاه اگر در آينده كاري پيش آيد و به عهده‌شان بگذاري با شادماني خواهند پذيرفت، زيرا عمران و آبادي قدرت تحمل مردم را زياد مي‌كند. همانا ويراني زمين به جهت تنگدستي كشاورزان است و تنگدستي كشاورزان به جهت غارت اموال از طرف زمام‌داراني است كه به آيندۀ حكومتشان اعتماد ندارند و از تاريخ گذشتگان عبرت نمي‌گيرند.»
(ترجمه نهج البلاغه ،استاد محمد دشتي ، صفحه579 ، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، چاپ هفتم سال ۱۳۸۴)
|
