گزیده ای از رساله حقوق امام سجاد(ع) در باره حق والدين ، فرزند و برادر
حق مادر
اما حق مادر برتو آنست كه بداني او حمل كرده است ترا نه ماه طوري كه هيچ كس حاضر نيست اين چنين ديگري را حمل كند و به تو شيره جانش را خورانده است قسمي كه هيچ كس ديگر حاضر نيست اين كار را انجام دهد و با تمام وجود ؛ با گوشش ، چشمش ؛ دستش ؛ پايش ؛ مويش ؛ پوست بدنش و جميع اعضا و جوارحش ترا حمايت و مواظبت نموده است و اين كار را از روي شوق و عشق انجام داده و رنج و درد و غم و گرفتاري دوران بارداري را به خاطر تو تحمل نموده است ؛ تا وقتي كه خـداي متعال ترا از عالم رحم به عالم خارج انتقال داد . پس اين مادر بود كه حاضر بود گرسنه بماند و توسير باشي ؛برهنه بماند و تو لباس داشته باشي ؛ تشنه بماند و تو سيراب باشي ؛ در آفتاب بنشيند تا تو در سايه او آرام استراحت كني ؛ ناراحتي را تحمل كند تا تو در نعمت و آسايش به زندگي ادامـه داده و رشد نمائي و در اثر نوازش او به خواب راحت و استراحت لذيذ دست يابي . شكم او خانه تو وآغوش او گهواره تو و سينه او سيراب كننده تو و خود او حافظ و نگهدارنده تو بود ؛ سردي و گرمي دنيا را تحمل مي كرد؛ تا تو در آسايش و ناز و نعمت زندگي كني . پس شكر گزار مادر باش به اندازه اي كه براي تو زحمت كشيده است؛ و نمي تواني از او قدر داني نمائي مگر به عنايت و توفيق خداوند متعال .
حق پدر
اما حق پدرت بر تو آنست كه بداني او اصل و ريشه تست؛ و تو فرع و شاخه او هستي؛ و اگر او نبود تو نبودي ؛ پس هر وقت در خودت چيزي مي بيني كه موجـب پيدا شدن غرور در تو مي گردد ؛ متوجه باش كه پدرت اصل و اساس آن نعمت است و خداوند را به خاطر اين نعمت بزرگ ستايش كن و از او تشكر كن به اندازه نعمتي كـه به تو ارزاني نموده است و قوتي نيست مگر به قوت خداوند متعال .
حق فرزند بر پدر و مادر
حق فرزند تو آنست که بداني او از توست و در اين جهان در نيک و بد خويش وابسته توست و با تو. نسبت به پرورش دادن خوب و راهنمايي کردن او به راه پروردگارش و ياري رساندن به او در اطاعت خداوند هم درباره خودت و هم حق او مسئول هستي و بر اساس اين مسئوليت پاداش مي گيري و کيفر مي بيني پس در کار فرزند هم چون کسي عمل کن که کارش را در اين دنيا به حسن اثر خويش آراسته مي کند و تو به سبب حسن رابطه ميان خود و او و سرپرستي خوبي که از او کرده اي و نتيجه الهي که از او گرفته اي نزد پروردگار خويش معذور باشي و قوتي نيست مگر قوت خداوند متعال.
حق برادر
اما حق برادرت آنست که دست و بازوي قدرت تو و پشت و پناه تو مي باشد و باعث توست که متکي به او هستي و نيرو و توان تو مي باشد که بدان وسيله به دشمن حمله مي بري. پس مبادا از او در راه معصيت خدا به عنوان اسلحه استفاده کني و هم چنين ابزاري در راه ظلم و پايمال کردن حق خدا قرار دهي. کمک و ياري او در مقابل هواي نفس و پشتيباني از وي در مقابل دشمن را ترک مکن با اين همه اگر او مطيع امر پروردگارش بود و دستور را به خوبي پذيرا بود چه بهتر و اگرنه بايد خداوند نزد تو مقدم بر او و عزيزتر از او باشد.
** با تشكر از ارسال كننده جناب آقاي محسن تقي زادگان **
|