تجدّد و نوخواهى، احتياجى است در وجود بشر. امّا اين كه رمز اين كار چيست، چرا بشر در كمال اشتياق چيزى را طلب مى‏كند و همين كه به او رسيد از شدّت و هيجانش كاسته مى‏شود، كم كم به سردى و خستگى و احياناً به تنفّر و انزجار منتهى مى‏شود، مطلبى است كه امشب نمى‏خواهم وارد بحث آن بشوم.

بعضى گمان مى‏كنند كه اين خصيصه، ذاتى بشر است. بشر هميشه مشتاق و آرزومند چيزهايى است كه ندارد. داشتن، مدفن عشق و علاقه و خواستن است. امّا بعضى ديگر نظر دقيق‏ترى دارند. مى‏گويند اگر واقعاً چيزى مطلوب غريزى و ذاتى بشر باشد، ممكن نيست كه وصال او را سرد و افسرده كند. در نهاد و غريزه بشر معشوق و محبوبى كامل‏تر و عالى‏تر است؛ محبوبى كه كمال لا يتناهى است. به دنبال هر محبوبى كه مى‏رود، در حقيقت، نشانى از محبوب اصلى و واقعى خود در او مى‏بيند و به گمان محبوب اصلى به سراغ او مى‏رود، امّا پس از وصال چون خاصيّت آن محبوب اصلى را در او نمى‏بيند و احساس مى‏كند كه اين موجود قادر نيست خلأ وجودى او را پر كند، به سراغ محبوبى ديگر مى‏رود، و همين طور ... مگر آن كه روزى به محبوب اصلى و حقيقى خود نائل گردد؛ آن وقت به كمال واقعى خود كه اتّصال به كمال لا يتناهى است، خواهد رسيد و در بهجت و سعادت كامل غرق مى‏گردد و براى هميشه آرام مى‏گيرد و ديگر خستگى و افسردگى و كسالت در او راه نمى‏يابد (ألا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلوبُ) .

 قرآن كريم درباره بهشت مى‏فرمايد: «لا يَبْغونَ عَنْها حِوَلًا»  يعنى اين تفاوت ميان نعمتهاى آخرت و اين دنيا هست كه در اين دنيا انسان طالب تحوّل و تغيّر است، امّا در آخرت طالب تغيّر و تحوّل و نو شدن و عوض شدن نيست.

به هر حال، مسلّماً انسان در اين دنيا طالب تجدّد و تنوّع است. تجدّد موجب انبساط و شكفتگى خاطر مى‏گردد، خصوصاً اگر آن تجدّد و تنوّع در جهت حيات و تازگى زندگى باشد. تجدّد و تنوّع، كدورت و ملال را از خاطر مى‏زدايد.

         هر زمان نو صورتى و نو جمال             تا ز نو ديدن فرو ميرد ملال‏

 در تشريع نيز اين نكته رعايت شده، در هفته، روزى و در سال، ماهى براى عبادت اختصاص داده شده است؛ يعنى تشريع به بدرقه تكوين رفته است. روز جمعه در هفته، و ماه رمضان در سال، اوقات تجديد حيات معنوى و زدودن خاطر از ملالها و كدورتهاى مادّى است. در حديث است:

لكلّ شى‏ء ربيع و ربيع القرآن شهر رمضان.

هر چيزى بهار و فصل تجديد حياتى دارد؛ بهار و فصل تجديد حيات قرآن در دل اهل ايمان، ماه رمضان است.»

**  مجموعه آثار استاد شهيد مطهري ، جلد سوم ، صفحه 367 و 368 **