خیابانهای مکه شبیه عصر عاشورا شد…
خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ، سرویس صفحات فرهنگی:
امروزه وهابیت به عنوان یک فرقه ضاله به گونه‌ای دست به تخریب اسلام ناب محمدی(ص) زده است که سراسر دنیا با توجه به اعمال و رفتار این گروه افراطی دین اسلام را به عنوان دینی خشک و خشن که هیچ‌گونه انعطاف و مهربانی در آن وجود ندارد تلقی می‌کنند. از این جهت بر تمامی مسمانان جهان است تا با جدا نمودن صفوف خود از این گروه منحرف، ماهیت آن را در جهان افشا نمایند تا بر همگان واضح و روشن شود که وهابیت وصله ناهمگونی است که هرگز به جهان اسلام نخواهد چسبید.
با این رویکرد و در بیست و پنجمین سالگرد کشتار حجاج مظلوم بیت الله الحرام (در ۱۱ مرداد ماه سال ۱۳۶۶) گفتگویی با «حجت‌الاسلام والمسلمین عباس جعفری» دانش آموخته حوزه علمیه قم و دبیر شورای کتاب مجمع جهانی اهل بیت(ع) انجام شده كه برخي قسمتهاي آن را مي آوريم.
...ابنا: به نظر می‌رسد وهابیت منابع مالی بسیار قابل توجهی در اختیار داشته باشد؟
کاملاً درست است، البته این منابع همه از قدرت نفت و ثروت فراوان کشور عربستان است که به اعتراف کشورهاى صنعتى دنیا، وهابیت بر بیش‌ترین و بزرگ‌ترین مخزن‌هاى نفت جهان تسلط دارد...
ابنا: مذهب رسمی کشور عربستان چه مذهبی است؟
مذهب رسمى کشور عربستان، سنّى حنبلى است که بر اساس تعالیم محمد بن عبدالوهّاب اداره مى‌شود و فقط یک اقلیّتى پانزده درصدی در منطقه شرقى، قطیف، احساء، دمام و ظهران شیعه مى‌باشند و خاندان محمدبن‌عبدالوهّاب که به«آل‌الشیخ» معروف شده‌اند، پست‌هاى مهم فتوا، ارشاد، تبلیغات، آموزش مذهبِ وهّابیت و مانند آن را در دست دارند.
ابنا: شیخ محمد بن عبدالوهاب چگونه توانست ریشه‌های حکومت وهابی‌ها را در عربستان شکل دهد؟
قبل از آن‌که به سؤال شما پاسخ دهم لازم است اشاره کوتاهی به زندگی محمد بن عبدالوهّاب و تفکرات وهابیت داشته باشم. محمد بن عبدالوهّاب نجدى تمیمى در سال ۱۱۱۵ هـجری در عُیینه(یکى از مناطق نجد در جزیرة العرب) به دنیا آمد. او مدت‌ها زیر نظر پدر، برادر و استادان خود علوم حدیث، تفسیر قرآن و تاریخ ( به ویژه آثار ابن تیمیه ) را فرا گرفت تا اینکه پدرش در سال ۱۱۵۳ هـجری از دنیا رفت. او مسافرت‌هاى متعددى انجام داد و سرانجام در سال ۱۱۶۰ هـجری رهسپار«درعیه» شد و با محمدبن‌سعود، حاکم منطقه آشنا و آراء و پندارهاى خود مبنى بر دعوت به توحید خالص و سلفى‌گرى را مطرح و او را مجذوب خود کرد و پیمان محکمى با هم امضا نمودند.
ابنا: آیا متن پیمان‌نامه موجود می باشد. مفاد آن را توضیح دهید؟
بله، بر اساس این پیمان تقسیم کارى صورت گرفت، یعنى سمت سازمان‌دهى و رهبرى نیروها و نصب والى و حاکم براى مناطق به عهده محمدبن‌سعود و سِمَت فتوا دادن، قضاوت و نصب قاضى براى مناطق و اجراى حدود، تعزیرات و جمع و نظارت بر توزیع بیت‌المال بر عهده محمدبن‌عبدالوهّاب گذاشته شد. در سایه این پیمان و اتحاد بین محمدبن‌عبدالوهّاب به عنوان امام الدین(العقیدة) و محمدبن‌سعود به عنوان امام السیف(الجیش) با هدف گسترش توحید و مبارزه با بدعت‌ها، حمله به مردم روستاها و شهرها آغاز شد و قریب شصت‌سال این وحدت و همکارى ادامه پیدا کرد.
ابنا: در طول این شصت سال شیخ محمد بن عبدالوهاب چه برنامه‌هایی را دنبال می‌کرد؟ به زمان مرگ او هم اشاره بفرمایید؟
در طول این مدت، محمدبن‌عبدالوهّاب با تمسّک به ظواهر بعضى از آیات و احادیث، تمامى مخالفان خود را کافر و مشرک خطاب مى‌کرد و فتواى قتل آنان و مصادره اموالشان را صادر مى‌نمود. او پس از تألیف کتاب‌هاى متعدد و تربیت شاگردان و طرف‌داران زیاد در سال ۱۲۰۶هـ. درگذشت و در درعیه به خاک سپرده شد.
ابنا: آیا مبانی فکری محمد بن عبدالوهاب و توجیهات او برای کافر قلمداد نمودن مخالفان خود همین توجیهاتی است که وهابی‌ها برای مرتد نمودن دیگران به کار می‌بندند؟
به نکته خوبی اشاره کردید. من در این‌جا برای شما به عمده‌ترین مبانی فکری عبدالوهاب اشاره می‌کنم تا همان‌طور که شما هم فرمودید معلوم شود دستاویز وهابی‌ها برای مشرک خواندن دیگران همان مبانی فکری عبدالوهاب است. یکی از این موارد بحث توحید است که عبدالوهاب معتقد است معناى«لااله الاالله» برائت جستن از هر معبودى غیر از الله و اخلاص کامل به خداى یگانه است و هرکسى که به غیر خداوند متوسل شود مشرک مى‌باشد، چون از غیر خدا طلب کمک و یارى کرده است. در بحث«شفاعت» هم می‌گوید درخواست شفاعت از پیامبر و اولیاى الهى جائز نیست و بدعت است. یا در بحث«قبور» معتقد است ساختن بنا روى قبر و نذر و نیاز و مانند آن شرک و بدعت است. در باب«جنگ و جهاد» هم می‌گوید هرکسى که دعوت به توحید خالص را نپذیرد و با آن مخالفت کند، مال او حلال و خونش هدر است. (چنان که قبلا هم گفتم محمد بن عبد الوهاب بیشتر این افکار و عقائد را از آثار و کتابهای ابن تیمیه آموخته بود). جنگ‌هاى حکّام آل‌سعود و وهّابیان در حمله به مکّه، مدینه، عراق(نجف و کربلا)، یمن و سوریه بر این اساس بوده است. البته علما و دانشمندان شیعه پاسخ‌هاى مناسبى به ادعاهاى وهّابیان داده‌اند.
ابنا: آیا در حال حاضر نقاطی از عربستان هم هستند که از برنامه‌های مذهبی آل‌سعود تبعیت نکرده باشند. منظورم این است که آیا وهابی‌ها بر تمام نقاط عربستان سیطره دارند؟
ببینید پس از آغاز و استمرار دعوت وهّابیان و استقرار حاکمیت آل‌سعود، بیشتر سرزمین‌هاى مردم مسلمان جزیرة العرب مانند شهرهاى مکّه، مدینه، طائف، دمام، نجران، بریده، الکبار، هفوف، جدّه، تبوک، ریاض، قطیف، الأحساء و مناطق دیگر به تصرف و اشغال حاکمان سعودى در آمد و به اجبار آیین وهّابیان رسمیت یافت، ولى تعدادى از مسلمانان مناطق شرقى مانند قطیف، احساء، عسیر و نجران که قبلاً شیعه اثنا عشرى بودند، تسلیم نشدند و هنوز هم مراسم دینى و مذهبى را طبق اعتقاد خود (شیعه)عمل مى‌کنند...
ابنا: آیا در عربستان می‌توان مذهبی به غیر از وهابیت را تبلیغ کرد؟
در کشور عربستان، هرگونه فعالیت مذهبى خارج از آیین وهابیت ممنوع است و بشدت با آن برخورد مى‌شود. البته در میان وهابیان نیز گرایش‌هاى گوناگون تندرو و افراطى، سنّت‌گرا، معتدل و میانه‌رو وجود دارند. در مدینه و مناطق شرقی مانند احسا، قطیف، دمام و… گروههای اندکی از شیعیان علی رغم سختی گیری های آل سعود، پیرو آئین و مذهب حق شیعه اثنا عشری می باشند.
ابنا: وهابیت تا چه اندازه از ابزار رسانه برای ترویج اهداف خود بهره می‌گیرد؟
حکام وهابى آل‌سعود از تمامى امکاناتى که از استخراج بى‌حد و حساب نفت به دست مى آید، در راه تبلیغ حکومت استبدادى سعودى و آیین منحرف وهابیت استفاده مى‌کنند. یکى از مهم‌ترین فعالیت‌هاى مراکز فرهنگى ـ رسانه‌اى(رادیو، تلویزیون و مطبوعات) تلاش در معرفى نظام حکومتى آل‌سعود و آیین وهابیت به عنوان بهترین تشکیلات ادارى و مذهب مورد علاقه مردم و هماهنگ با قرآن و سنّت نبوى است. هرگونه تحقیق و پژوهشى که همگام این برنامه‌ها باشد تهیه و تنظیم و منتشر مى‌گردد و هرگونه تألیف و تحقیقى که موافق با مذاهب دیگر به ویژه مذهب تشیع دوازده امامى باشد به عنوان انحراف از دین اسلام و بدعت و کفر معرفى و مردم را از نزدیک شدن به آن منع مى‌کنند.
ابنا: فرمودید وهابیت از همه ابزار برای ترویج برنامه‌های خود استفاده می‌کند. آیا وهابیت به تأسیس کتابخانه‌های مجهز هم اقدام کرده است؟
اتفاقاً یکی از برنامه‌های جدی وهابیت تأسیس کتابخانه‌های مهم است که من تعدادی از این کتابخانه‌ها که در کشور عربستان وجود دارد را به شما معرفی می‌کنم: کتابخانه دانشگاه «ملک سعود» در شهر ریاض داراى بیش از ۱۱ میلیون جلد کتاب عربى و فارسى، ۳۰۰۰ نشریه ادوارى، ۸۶۰۰ نشریه دولتى و منابع کمیاب خطى فراوان، کتابخانه عمومى«ملک عبدالعزیز» داراى ۲۰۰۰۰۰ جلد کتاب عربى، انگلیسى و مجموعه زیادى از نسخه‌هاى خطى کمیاب و نشریات ادوارى در موضوعات گوناگون، کتابخانه دانشگاه اسلامى«مدینه منوّره» داراى ۳۳۴۰۰۰ جلد کتاب، نشریه، پایان نامه، اسلاید و میکرو فیلم در موضوعات گوناگون، کتابخانه«انجمن اداره عمومى» داراى بیش از ۱۷۷۰۰۰۰ جلد کتاب عربى، انگلیسى و مجلات دوره‌اى و نشریات دولتى، کتابخانه ملى«ملک فیصل» داراى ۳۷۰۰۰ جلد کتاب به زبان عربى، انگلیسى و فرانسه و کتابخانه ملى «ملک فهد» در حال حاضر، بیش از ۳۰ هزار مدرک و سند پیرامون تاریخ عربستان و توسعه کشور سعودى را نگه‌دارى مى‌کند. اینها از جمله کتابخانه‌هایی هستند که برای حفظ و نگه‌داری از آثار وهابیت در عربستان فعالیت دارند.
ابنا: یکی از مهم‌ترین اقدام‌های وهابیت چاپ و نشر کتب ضدشیعی است، در این رابطه هم توضیحاتی بفرمایید؟
بله، بخش مهمى از کتاب‌هاى منتشر شده به زبان‌هاى عربى، انگلیسى، فارسى و اردو در چاپخانه‌ها غیر از کتب قدیمى پیشوایان سلفى‌گرى مانند ابن‌تیمیه، ابن‌القیم، ابن‌کثیر و محمدبن‌عبدالوهّاب، اختصاص به ردّ عقاید مذهب شیعه و دشمنى و ضدیت با آن به‌ویژه پس از انقلاب اسلامى ایران دارد که ناشران با دستور حاکمان وهابی با جدیّت زیادى آنها را چاپ و در داخل عربستان و خارج آن در میان مسلمانان و غیرمسلمانان(بیشتر به صورت اهدایى) توزیع مى‌کنند که از برخى از کتاب‌هاى ضد شیعه، که در عربستان چاپ و در سراسر دنیا توزیع مى‌شود، می‌توان به کتاب‌هایی مانند:الشیعة و تحریف القرآن نوشتة محمد مال الله، کلمات فى کشف الاباطیل والافترائات نوشتة عبدالفتاح ابوغدّه، کشف الأسرار وتبرئة الأئمة الأطهار نوشتة السیدحسین الموسوى(عثمان الخمیس)، الاستاذ فى جامعة الملک سعود بالریاض، لله ثم للتاریخ (عثمان الخمیس). اُصول مذهب الشیعة الإمامیة الاثنى عشریة، عرض و نقد نوشتة الدکتور ناصربن‌عبدالله القفارى در ۳ جلد و کتابهای متعدد دیگر.
ابنا: عمده‌ترین مباحثی که وهابیت در این کتابها به آن می‌پردازند چیست؟
یکى از مسائل مهمى که در بیشتر این کتابها به چشم مى‌خورد و نویسندگان وهابى آن را مطرح مى‌کنند، مسأله اختصاصى دانستن تفسیر اسلام و سنّت نبوى به مرکز وحى(حرمین شریفین) و علما و ساکنان آن است و هرگونه عقیده و فکرى را که خارج از محیط حرمین در سراسر جهان مطرح شود، باطل مى‌دانند. دانشمندان وهابى خود را متولیان و مفسران جهان اسلام مى‌دانند و داعیه رهبرى آن را دارند. آنان با فراخوانى متفکران و دانشمندان جهان اسلام و با در اختیار گذاشتن امکانات(کتابخانه و بودجه) در راه این هدف تلاش مى‌کنند.
ابنا: وهابیت تا چه اندازه به مبانی فکری خود مانند ابن‌تیمیه و محمدبن‌عبدالوهاب پایبند است؟
پایبند بودن وهابیت تا آن جایی است که بخش عمده آثار منتشره آنها درباره جنبش و دعوت سلفى‌گرى و وهابى‌گرى مطابق با آثار ابن‌تیمیه، محمدبن‌عبدالوهّاب و مبارزه با هرگونه نوآورى و مخالفت با افکار پیشوایان سلفى است که براى نمونه مى‌توان به انتشار کتابى با عنوان«حوارٌ هادىٌ مع محمد الغزالى، وقفات مع کتاب السنّة النبویة» چاپ دارالوطنِ الریاض تألیف سلمان‌بن‌فهدالعودة اشاره کرد که در مخالفت با افکار نویسنده پرآوازه معاصر مصرى(الشیخ محمد الغزالى) نوشته شده است. الشیخ محمد الغزالى نویسنده‌اى است که به بحث‌هاى عقلى و علمى پرداخته و طرفدار نوآورى فرهنگى در جهان امروز، مدافع انقلاب اسلامى ایران و امام خمینى(قدس سره) و مخالف وهابیان است.
ابنا: تبلیغ وهابى‌گرى در خارج از عربستان تا چه اندازه به خواسته‌های تفرقه افکنانه دشمنان اسلام کمک می‌کند؟
تبلیغ وهابیت در کشورهاى اسلامى مسأله واقعاً جدى است. غیر از انحرافات اساسى این فرقه که از آراء و پندارهاى پیشوایان سلفى‌گرى(ابن‌تیمیه و محمدبن‌عبدالوهّاب) نشأت گرفته است، از سوى دیگر به عنوان ابزارى در دست استعمارگران و سیاست‌هاى شیطانى امریکا و انگلستان قرار دارد و یکى از عوامل اصلى ایجاد اختلاف و تفرقه میان مسلمانان به‌شمار می‌رود. تفرقه در دنیاى اسلام، خواست استکبار جهانى به سرکردگى امریکا است و در اثر همین اختلاف، دشمنان اسلام و مسلمانان بیش‌ترین بهره‌بردارى را از ذخایر مادى و معنوى کشورهاى اسلامى و از سلطه و نفوذ بر مناطق مسلمان‌نشین کرده‌اند.
ابنا: به نظر می‌رسد وهابیت علاوه بر دشمنی با شیعیان، دشمنی به خصوصی هم با انقلاب اسلامی داشته باشد؟
مطلبی که شما می‌فرمایید کاملاً درست است. دشمنى و خصومت وهابیان با تشیع دوازده امامى و انقلاب اسلامى قابل کتمان نیست. پیش از پیروزى انقلاب اسلامى تاکنون، از سوى دستگاه‌هاى تبلیغاتى و انتشاراتى و مراکز علمى و تبلیغى وهابیت صدها و هزاران جلد کتاب و نشریه در تبلیغ وهابیت و دشمنى با تشیع و اهل‌بیت(ع) چاپ و در کشورهاى ایران(مناطق سنّى‌نشینِ شرق و غرب) پاکستان، عراق، سوریه، لبنان، هند، اردن و افغانستان، مصر، لیبى، الجزایر، مغرب، ترکیه، کشورهاى آسیاى میانه، تاجیکستان و کشورهاى قاره اروپا و امریکا توزیع و تبلیغ شده و مى‌شود.
تربیت مبلغان مذهبى داخلى و خارجى در دانشگاه‌هاى عربستان جایگاه ویژه‌اى دارد. مبلغانى که پس از طى دوره‌‌هاى لازم، آیین و مرام وهابیت را فرا گرفته و براى معرفى وهابی‌گرى و مبارزه با افکار تشیع و ایران اسلامى به سراسر دنیا اعزام مى‌شوند. فعالیت‌هاى تبلیغى وهابیان در مناطق شیعه‌نشین منطقه شرقى عربستان مانند قطیف، احساء، دمام و ظهران نیز کم نیست. در این مناطق تمام مسؤولان ادارى ـ سیاسى و فرهنگى از طرف‌داران حکومت سعودى انتخاب مى‌شوند و حتى معلمانِ مدارس و امامانِ مساجد نیز باید گرایش به آیین وهابیت داشته باشند. شیعیان حق تبلیغ فرهنگ و آداب و رسوم شیعى در عبادات دینى و آموزش آن را ندارند و در صورت مشاهده به سخت‌ترین نوع با آنها برخورد مى‌شود.
ابنا: چه کشورهایی بیشتر تحت تاثیر برنامه‌های تبلیغی وهابیت قرار دارند؟
یکی از کشورها همین کشور پاکستان است. کشور اسلامى پاکستان با چهار ایالت پنجاب، سرحد، سند و بلوچستان در همسایگى شرقى ایران با فرهنگ سنتى ـ اسلامى و حاکمیتى حزبى، همواره مورد طمع و تجاوز استعمارگران خارجى بوده است. این کشور به دو دلیلِ فقر فرهنگى و نفوذ روحانیان متعصّب و مخالف شیعه یکى از عمده‌ترین مراکز تبلیغ وهابیت در بین کشورهاى اسلامى است. گروه‌هاى پاکستانى وهابی مذهب، گاه به صورت حزب سیاسى، با نفوذ در دولت و گاه به صورت گروه‌هاى فرقه‌گراى تروریستى و گاه به صورت فعالیت‌هاى فرهنگى عمل مى‌کنند. از طرف دیگر بخش زیادى از روحانیان طرفدار آیین وهابیت در پاکستان، دروس دینى خود را در کشور عربستان گذرانده و یا با حمایت مالى و سیاسى و فرهنگى سعودیان به مسؤولیت‌ها و منصب‌های مهم دست پیدا کرده‌اند.
ابنا: آیا می توان جریان وهابیت در پاکستان را به سپاه صحابه منسوب دانست؟
بله، گروه سپاه صحابه نمونه کامل یک حزب تفرقه‌گرا و مورد حمایت عربستان در پاکستان است. این حزب در سال ۱۹۸۴میلادی توسط فردى به نام«حق نواز جنگاوی» در شهر جهنگ(ایالت پنجاب) در زمان حکومت ژنرال ضیاءالحق تأسیس و با سرعتى بى‌سابقه در سراسر کشور گسترش یافت. که مراکز فعالیت سپاه صحابه شهرهاى سیالکوت، فیصل‌آباد، جهنگ و مانند آن است که قبلاً محل فعالیت فئودال‌هاى شیعه مذهب بوده و تأسیس سپاه صحابه یکى از ابزارهاى فئودال‌هاى سنّى مذهب در مبارزه با شیعیان است.
ابنا: از نام این گروه افراطی پیدا است خود را منسوب به صحابه اهل سنت می‌دانند؟
درست است. یکى از شعارها و اهداف تأسیس سپاه صحابه، دفاع از احترام به صحابه و مبارزه با افکار شیعیان به بهانه مخالفت با صحابه و انقلاب اسلامى ایران است. تبلیغات گسترده و گمراه کننده آنها و کارهایى مانند آدم ربایى، سرقت مسلحانه، ترور، کشتار جمعى، بمب‌گذارى و اعمال وحشیانه دیگر باعث ایجاد وحشت و دلهره در بین شیعیان شده است. البته این مطلب را هم باید بگویم که سپاه صحابه گروهک‌هاى وابسته دیگرى را که در جهت اهداف آنها تلاش مى‌کنند، مانند گروه «سوار اعظم» به رهبرى مولانا اسفندیار و سلیم الله خانى و گروه«حرکة الانصار و تنظیم الدعوة» تأسیس نموده است...
ابنا: اگر ممکن است با توجه به اینکه امروز سالگرد کشتار حجاج ایرانی در سال ۱۳۶۶ ش(۱۴۰۷ق) است لطفا توضیحاتی هم در این زمینه بفرمائید؟
همان طور که می دانید در سال ۱۳۶۶ طبق هماهنگی صورت گرفته قرار بود مراسم برائت از مشرکین در عصر روز جمعه با حضور حجاج ایرانی و غیر ایرانی برگزار شود. سیل جمعیت با شعارهای الله اکبر – لا اله الا الله – مرگ بر آمریکا و مرگ بر اسرائیل به سوی بعثه امام خمینی(ره) حرکت کردند. پس از قرائت پیام امام خمینی (ره) و ترجمه ی بخش هائی از آن به زبان عربی، مردم حاضر در راهپیمائی با شعارهای مختلف مانند: یا ایها المسلمون اتحدوا اتحدوا، الموت لامریکا، الموت لاسرائیل، خیبر خیبر یا صیحون، جیش محمد قادمون…و حمل ماکت قدس شریف با نزدیک شدن وقت نماز مغرب و عشا به صورت آرام آماده نماز مغرب و عشا می شدند که با هجوم ناگهانی پلیس مجهز سعودی و عوامل آشکار و پنهان آنها روبرو و محاصره شدند. آنها دیوانه وار مردم مظلوم و بی پناه را مورد حمله قرار دادند و صدها کشته و زخمی از حجاج بی دفاع و میهانان الهی بر جای گذاشتند.
صحنههای وحشتناک و حزنانگیری به وجود آمده بود .شاهدان عینی میگویند: صحنههایی شبیه عصر عاشورا در کربلا مشاهده می شد. جنازههای مطهر شهدا در خیابانها افتاده بودند. زخمیها کمک میخواستند و… نیروهای امدادی هلال احمر و نیروهای مردمی با سختی زیادی، مجروحان و شهدا را جمعآوری و به مراکز درمانی میرساندند. به این ترتیب میهمانان حرم امن الهی و حرم پیامبر رحمت (ص) مورد هجوم یزیدیان زمان و آل سعود قرار گرفتند. حاکمان جنایتکار وهابی و سعودی با خواست شیطان بزرگ (آمریکا) و دست پرورده او (اسرائیل) این جنایت بزرگ را مرتکب شدند و لکهی ننگ دیگری بر تاریخ پر از ظلم و ستم خود افزودند. امام خمینی(ره) سایر مسولین کشور، مراجع عظام تقلید و احزاب و گروهها در داخل و خارج کشور پس از اطلاع از این حادثه ی وحشتناک و جنایت بزرگ، طی پیامهای جداگانه آن را شدیدا محکوم نمودند.
علاقمندان جهت اطلاع بیشتر به کتابها و اسناد موجود مانند کتاب: آنسوی حج خونین یا تبلیغات آل سعود تالیف «آقای سید حسن میر دامادی» چاپ اول ۱۳۶۷ مراجعه نمایند.
ابنا: آیا نشانه‌هایی از فعالیت وهابیت در کشور ما هم دیده شده است؟
متأسفانه در کشور ما، مردم سنّى مذهبِ ساکن در مناطق مرزى از تبلیغات سعودیانِ وهابی در امان نمانده‌اند و این مسأله پس از پیروزى انقلاب اسلامى تشدید شده است. در مدارس علمیه اهل سنّت، دیده شده است که کتاب‌هاى ابن‌تیمیه و محمد بن عبدالوهّاب به صورت آشکار براى طلاب تدریس و دیگر کتاب‌هاى وهابیان به صورت اهدایى میان طلاب و روحانیان منطقه توزیع مى‌شود. جزایر قشم و کیش به دلیل نزدیک بودن به کشورهاى خلیج فارس و شنیدن و دیدن صدا و تصویر رادیوها و تلویزیون‌هاى منطقه، که آیین وهابیت را تبلیغ و از نظام شیعى حاکم بر ایران اسلامى انتقاد و بدگویى مى‌کنند، نیز در معرض آسیب و حتى خطر گرایش قرار دارند.
ابنا: با تشکر از حضرت‌عالی که دراین گفت‌و گو شرکت فرمودید.
