به گزارش جماران، جمعی از جانبازان، ایثارگران و خانواده شهدا پس از اقامه نماز مغرب به امامت حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی، یادگار گرامی حضرت امام(س)، در فضایی صمیمانه با ایشان به گفت و گو نشستند.
در ابتدای این دیدار، چند تن به نمایندگی از جمع به طرح مشکلات سیاسی و اجتماعی جامعه پرداختند سپس حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی، با استمداد از روایتی از امام سجاد (ع) به راهکارهای قابل توجهی برای رفع برخی مشکلات طرح شده اشاره نمود. یادگار امام(س) با اشاره به این روایت از امام سجاد(ع) اظهار داشت: علامات مومن پنج چیز است. اولین این علامات این است: «الورع فی الخلوة». یعنی اینکه انسان در خلوت خود پرهیزکار باشد.
آنچه مهم است پرهیزگاری در خلوت است والّا همه در آشکار و علن سعی می کنند خود را به ارزش های جامعه پای بند نشان دهند انسان در جامعه، ولو برخلاف اعتقاد شخصی خود، همواره خود را ملزم به رعایت هنجارهای اجتماعی می داند. مثلاً شما در اتوبوس هیچگاه آواز نمی خوانید. اینکه در این مکان آواز نمی خوانید به این دلیل نیست که اعتقادی به آواز خواندن ندارید، بلکه جامعه هنجارهایی دارد و شما به آن هنجارها پایبند هستید. گاهی در جامعه هنجارهایی باب می شود که انسان برای اینکه مورد احترام جامعه باشد و طرد نشود به آنها ملتزم می شود اما به ارزش های دیگر چندان بها نمی دهد. برخی ارزش ها ممکن است تبدیل به هنجار شود و برخی دیگر نشود.
وی افزود: تربیت اجتماعی به این است که محیط را آمیخته به شرایط تربیت کنید، آنگاه خود فرد در این محیط تربیت می شود. چرا ابتدای انقلاب همه خوب شدند؟ چه شد که جامعه ناگهان دین دار شد؟ یا به تعبیری چه شد که دین داری مد شد و هنجار اجتماعی شد؟
حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی، با جدایی دو مسئله، چرایی هنجار شدن یک امر و چگونگی تن دادن افراد جامعه به آن هنجارها، بحث اصلی خود را مسئله دوم خواند و اظهار داشت: اگر چیزی مد شد انسان ها بدون اعتقاد به آنها تن می دهند. جامعه خوب می شود بدون اینکه اصلاً بپرسد چرا؟ شما محیط اجتماعی را خوب کنید، جامعه هم خوب می شود. یکی از راه های خوب شدن جامعه این است که شما ارزش های دینی را به عنوان ارزش هایی که مشکلات جامعه را برطرف می سازد معرفی کنید.
اگر من مشکل گشای جامعه بودم و مردم مشکلات خود را بوسیله من رفع کردند، خود به خود به همان کسی تبدیل می شوند که من می گویم. مردم می گفتند امام مشکلات ما را، اعم از استبداد، استکبار، تحقیر در برابر خارجی ها و... حل کرد، پس هرچه می گوید درست است. اما اگر صرفاً مبلغ برخی اعتقادات شدید، بدون اینکه مشکلات مردم را رفع کنید، دیگر آن اثر قبلی را نخواهید گذاشت. اگر شما درد جامعه را به او نشان دادید، آن جامعه خود به خود درمان را از شما خواهد گرفت.
سیدحسن خمینی نقطه مقابل تقوای در خلوت را ریای در جمع خواند و گفت: ریا، در کنار اینکه آثار فردی زیانباری دارد و روح فرد را از بین می برد، آثار اجتماعی مخربی هم دارد. آن اثر این است که ریا بوی بدی دارد و برخی افراد از لج ریاکار مخالف فعل او عمل می کنند. فرد ریاکار ممکن است جمعی را فریب دهد اما بوی رفتار او شامه جامعه را آزار می دهد.
بوی تعفن ریا باعث می شود برای فردی که از قوه تحلیل قوی برخوردار نیست بجای اینکه نیت خود را برخلاف فرد ریاکار پاک کند، اصل رفتار او را کنار بگذارد. برای مثال اگر فرد ریاکار نماز می خواند، او نماز را کنار می گذارد. این شعر را حتما شنیده اید که «می بخور، منبر بسوزان، مردم آزاری مکن». نخیر! نه می بخور، نه منبر بسوزان و نه مردم آزاری بکن! اما بخواهیم یا نخواهیم باز ریاکاران جامعه را از رنگ و بوی پاک تهی می کنند.
وی در ادامه به بیان دومین نشانه مومن، طبق حدیث امام سجاد(ع) پرداخت و افزود: دومین نشانه، «الصدقة فی العلّة» است علّة یعنی بیماری یا تنگدستی و تهی دستی. دومین نشانه مومن این است که در تهی دستی به یاد دیگران باشد. امروزه مشکلات معیشتی، گرانی های سرسام آور و فقر زیاد است. جدا از اینکه دولت باید چکار کند، یک بعد فردی مسئله هم قابل توجه است و آن این است که افراد باید در هر حالت به یاد یکدیگر باشند. البته صدقه یک جامعه بیمار، فقط صدقه مادی نیست. باید به دردهای فرهنگی و اجتماعی و سیاسی مردم نیز رسیدگی کرد.
حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی، در ادامه افزود: سومین ویژگی که امام سجاد می فرمایند این است: «الصبر عند المصیبة». مصیبت برای همه پدید می آید. هم مصیبت های فردی مثل درد و مرگ عزیز و بالاتر از همه نداشتن همدل و همفکر، و هم مصیبت های اجتماعی مثل مسلط شدن دشمن انسان بر او. اما صبر یعنی چه؟ صبر یعنی اینکه انسان از حد تعادل خود خارج نشود. مهم ترین مسئله درمورد صبر این است که انسان به لجبازی دچار نشود.
اینکه چون تو نماز می خوانی و من که تو را قبول ندارم اصلا نماز نمی خوانم، گرفتار شدن به لجبازی است. یکی از پدران علم جامعه شناسی به نام دورکیم، در یک تحقیق آماری که در کتاب خود تحت عنوان «خودکشی» تحلیل و منعکس کرده است می گوید شخصی ترین مسائل انسان ها خودکشی است، اما همین خودکشی هم تابعی است از روابط انسان ها با جامعه.
مثلاً فردی که جواب منفی شنیده است حاضر می شود برای عذاب انداختن در دل طرف مقابل، حتی به اندازه ده دقیقه، خودکشی کند. پس باید مراقب بود به لجبازی دچار نشویم. شما نباید خودزنی کنید نباید دچار یک خودکشی فرهنگی شوید تا مخالفت خود را با کسی نشان دهید. اتفاقاً کسی که شما را به لجبازی وادار می کند از این خودزنی ها لذت می برد. هر چه بی دین تر شوید بیشتر راضی می شود.
یادگار امام با اشاره به این مساله به بحث قبل برگشت و تذکر داد: البته گاهی هم جامعه از روی لجبازی به برخی هنجارها رو می آورد. باز اگر جوان ها به دنبال این هنجار ها بروند قابل درک است، اما افراد پخته تر باید مراقب این دام ها باشند.
یادگار امام راحل(س) نکته بعدی خود را با ویژگی چهارم همراه نمود و گفت: نکته چهارم این است: «الحلم عند الغضب». نمی توان خشمگین نشد اما نکته اینجاست که نباید در هنگام غضب تصمیم گرفت. هیچ کس از تصمیمی که در هنگام غضب گرفته نفع نبرده است. گاه یک کلمه در هنگام عصبانیت یک اندوخته بزرگ را ناگهان از بین می برد. اتفاقاً در جنگ ها نیز همیشه عده ای متخصص عصبانی کردن حریف اند. چرا؟ چون وقتی عصبانی شوید دیگر نمی توانید به درستی تصمیم بگیرید. باید مراقب باشید عصبانی نشوید، چون در عصبانیت شکست می خورید.
وی در نهایت اظهار داشت: آخرین خصوصیت مومن «الصدق عند الخوف» است راستگویی در هنگام ترس. باید به شرایطی که امام سجاد (ع) برای این ویژگی ها اعلام نموده اند توجه داشت. مومن کسی است که در شرایط سخت هم آن صفت را دارد. صدق همیشه خوب است، اما مومن کسی است که در زمان ترس هم صادق است. البته ترس همواره ترس جانی نیست. بسیاری اوقات این ترس، ترس از شکست یا از دست دادن حامیان است.
سید حسن خمینی در پایان ابراز امیدواری کرد که همه با توسل به پیامبر عظیم الشأن و اهل بیت معظم ایشان، آینده انقلاب اسلامی را بهتر از گذشته آن بسازیم، انقلابی که کاری بزرگ و عظیم بود و باید همه قدردان آن و خون های پاک شهیدان باشیم.
