[caption id="attachment_13772" align="alignleft" width="249" caption="تصويري که روسهاي وقت از صحنه امضاي قرارداد ترکمنچاي ترسيم کرده اند ـ تصوير نشان مي دهد که عباس ميرزا و پاسکویچ آماده امضاي قرارداد هستند"]
[/caption]
مردم در جریان دید و بازدیدهای نوروزی دریافتند، قرارداد ترکمنچای میان ایران و روسیه بسته شده و بخشی از سرزمین مادری‌شان به روسیه پیوسته است، قرارداد ترکمنچای کام ملت را در نوروز تلخ و تلخ‌تر کرد.
به گزارش «تابناک»، قرارداد ترکمنچای در 22 فوریه سال 1822، یعنی نزدیک 190 سال پیش، با میانجی‌گری انگلیس بین ایران و روسیه بسته شد و ایران بخشی از سرزمین‌های شمال غربی خود را از دست داد تا انگلیس خیالش از جانب روسیه آسوده شود و این کشور بیش از این به مرزهای هند نزدیک نشود ، اما مردم در نوروز ، یعنی یک ماه بعد و در ماه مارس در جریان این قرار داد قرار گرفتند.
بر پایه این گزارش، این قرارداد در حالی در فوریه سال 1822 بسته شد که مردم ایران هیچ آگاهی از چنین قراردادی نداشتند و تنها در دید و بازدیدهای نوروزی یعنی در ماه مارس بود که شایعه بستن چنین قراردادی در میان مردم پیچید و در عمل با جدایی شهر‌های شمال غربی ایران، نوروز تلخی برای ایرانیان رقم خورد و کام ایرانیان را همچون زهر کرد.
و به این ترتیب، از آن زمان تا سالها تلخکامی نوروزی در کام ایرانیان باقی ماند؛ تلخکامی که از یک سو به دلیل جدا شدن سرزمین‌های مادری و از سوی دیگر به دلیل پنهانکاری دولتیان در بستن قراردادی بود که دور از چشم و گوش آنان بسته شده بود و تازه در جشن‌های نوروز برای تلخکام شدن از مفاد آن آگاه شدند.
این استفاده نکردن از ظرفیت و پتانسیل عظیم مردمی و نادیده گرفتن ظرفیت آنان در بستن یا نبستن یک قرارداد بین‌المللی تا سالها در کشور ادامه یافت و تنها پس از وقوع انقلاب اسلامی بود که استفاده از توان و پتانسیل عظیم مردمی، توان بالایی به دولت‌های ایران در صحنه‌ها بین‌المللی داد و همین مردم و حضور آنان بود که جنگ را اداره کرد و در مسأله هسته‌ای هم این ظرفیت مردمی و عمومی که در حمایت از توانمندی هسته‌ای کشور وجود دارد، باعث عقب نشینی رقیب و اعتراف او به ملی شدن مسأله هسته‌ای در کشور است.
از قرارداد ترکمانچای تا کنون، تاریخ نشان داده است که در هر کجا حضور بین‌المللی ایران در قراردادها و موافقتنامه‌های حساس با پشتوانه، حضور و آگاهی عمومی شکل گرفته، منفعت ملی ایرانیان به بهترین وجه ممکن تأمین شده است و آنجا که دولت‌های گوناگون، مسائل حساس کشور را با تفسیر و رأی و نظر خود عمل کرده‌اند، جز زیان برای کشور و تلخکامی برای ملت سود دیگری نداشته است.
افزون بر این، این در حالی است که اتفاقا در شرایط حساس و آکنده از محدودیت و فشار از سوی کشورهای گوناگون به ایران، این آگاهی و حضور مردم از حرکات و سکنات بین‌المللی دولتمردان بیشتر کمک دهنده و پیش‌برنده اهداف سیاست خارجی کشور بوده و هر گونه پنهانکاری از مردم سرانجام پیامدهای منفی برای کشور به دنبال داشته است. امروز و در نوروز سال 91، تجربه ترکمنچای و پنهانکاری انعقاد آن از مردم در پیش چشمان همه ایرانیان است، تا دیگر بار از هزار راه رفته اما عبرت نگرفته، سخن گفته نشود.
