رَحِم كيست؟

مراد از رحمى كه بريدن از او حرام و پيوند با او واجب است، و اگر چيزى به وى بخشيدى باز پس گرفتن آن روا نيست، كسى است كه بستگان  نَسَبى باشد ، هرچند نسبت دورى داشته باشد .

قطع رحم چیست؟

قطع رحم اين است كه او را به گفتار يا كردار بيازارى و با او رفتار ناشايست كنى، يا او به چيزى نياز شديد داشته باشد و تو علاوه بر توانایی بررفع حاجت ضرورى خود، قدرت بر رفع احتياج او، از مسكن و لباس و خوراك، داشته باشى و از دادن آن به او امتناع كنى، يا دفع ظلم از او براى تو ميسر باشد و نكنى، يا به سبب كينه و حسد از او دورى كنى و هنگام بيمارى به عيادتش نروی، و چون از سفر آید، به ديدنش نروى.

اينها و امثال اينها قطع رحم است  و ضد آنها، از دفع اذيت و يارى نمودن به مال و كمك كردن با زبان و دست و مقام، «صله رحم» است.

شدیدترین نوع قطع رحم

عقوق (آزردن و رنجانيدن) پدر و مادر بدترين و شديدترين انواع قطع رحم است، زيرا نزديكترين ارحام به انسان ناشی از  ولادت است  و بنابراين حق پدر و مادر را دو چندان مى‏سازد.

عقوق والدين مانند قطع رحم يا ناشى از كينه و خشم است و يا از بخل و حب دنيا است. از اين رو آنچه بر مذمت قطع رحم دلالت دارد بر ذم عقوق نيز دلالت مى‏كند، و چون اين شديدترين و بدترين انواع قطع رحم است آيات و اخبار بسياری در نكوهش آن رسيده است، چنانكه خداى متعال مى‏فرمايد:

(وَقَضَى رَبُّكَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلاَهُمَا فَلاَ تَقُل لَّهُمَآ أُفٍّ وَلاَ تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا). اسراء، 23.

پروردگار تو فرمان داد كه جز او را نپرستيد و به پدر و مادر نيكى كنيد، هرگاه يكى از ايشان يا هر دو نزد تو به پيرى رسند، به آنها اُف (سخن ناخوش) مگو و بر آنها بانگ و فرياد مزن، و با ايشان گفتار خوش و نيكو بگو.

رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) نیز فرمود: با پدر و مادر نيكوكار باش و در بهشت جاى گير، و اگر عاق والدین باشى در آتش دوزخ خواهى بود.

و فرمود: هر كه صبح كند در حالى كه بر پدر و مادر خود خشمگين باشد، دو در از جنهم به روى او گشوده مى‏شود.

و حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: هر كه به پدر و مادر خود نگاه تند و خشم آلود كند، اگر چه به وى ستم كرده باشند، خداوند نمازش را نمى‏پذيرد.