« قرآن حكيم از دو راه انسانها را به فكر و نظر فرا مى‏خواند : يكى با ذكر عنوان ”تفكر“  و ”تعقل“ و ديگرى با طرح بحثهاى قرآنى كه با تفكر همراه است. گاهى در يك آيه از عنوان تفكر و تعقل سخنى به ميان نمى‏آيد ولى در آن برهان عقلى و فكرى مطرح مى‏شود. خود استدلال، تشويق به تفكر است و بنابراين لازم نيست گفته شود: « إن فى ذلك لايات لقوم يتفكرون «(سوره رعد، آيه .3) .

روايات هم مانند قرآن از دو راه جامعه بشرى را دعوت به تفكر مى‏كند : هم در خود روايات، عنوان تفكر و تعقل مطرح مى‏شود مانند: «تفكر ساعة خير من عبادة سنة «(بحار، ج 68) يا ستين سنة «(بحار، ج 66).گاهى نيز معارف برهانى در روايت ارائه مى‏شود كه ادارك آن بدون فكر و نظر ممكن نيست .»