در حالی‌که نخستین ساعات اجرای آتش‌بس در غزه سپری می‌شود، هزاران فلسطینی که ماه‌ها از خانه و کاشانه خود رانده شده بودند، از جنوب به سمت شمال نوار غزه بازگشتند. این بازگشت گسترده در پی تصویب توافق آتش‌بس میان اسرائیل و حماس صورت گرفت؛ توافقی که با میانجی‌گری مصر و حمایت مستقیم آمریکا به امضا رسیده و هدف آن «پایان دادن به جنگ» و آغاز تبادل اسرا عنوان شده است. هم‌زمان با عقب‌نشینی نیروهای اسرائیلی از جاده‌ها و مواضع کلیدی، امید به پایان دو سال جنگ ویرانگر در غزه بار دیگر زنده شده است.
به گزارش سرویس بین‌الملل جماران، هزاران فلسطینی روز جمعه پس از اجرایی شدن آتش‌بس، به شمال نوار غزه بازگشتند؛ آتش‌بسی که در پی تأیید توافق میان اسرائیل و حماس برای «پایان جنگ» و تبادل اسرا برقرار شد.
ارتش اسرائیل اعلام کرد آتش‌بس به‌طور رسمی از ساعت ۱۲ ظهر به وقت محلی (۹ صبح به وقت گرینویچ) آغاز شده است، پس از آنکه نیروهای این رژیم تا خطوط مورد توافق در مرحله نخست عقب‌نشینی کردند. هنوز واکنشی از سوی حماس اعلام نشده است.
دولت اسرائیل صبح جمعه این توافق را تصویب کرد، تنها چند ساعت پس از آنکه حماس اعلام نمود توافق حاصل شده است.
شبکه عمومی اسرائیل «کان» روز پنج‌شنبه نسخه‌ای از مرحله نخست این توافق را که در مصر امضا شده و به بیرون درز کرده بود، منتشر کرد. در این سند آمده است که جنگ به‌محض تصویب رسمی توسط اسرائیل «فوراً پایان می‌یابد».
در سند همچنین تصریح شده است که نخستین گام در روند اجرایی، اعلام رسمی رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، مبنی بر پایان جنگ در غزه خواهد بود.
ترامپ قرار است در تعطیلات آخر هفته برای شرکت در مراسم رسمی امضای توافق به مصر سفر کند و سپس روز دوشنبه به اسرائیل برود.
روز پنج‌شنبه، خلیل الحیه، مذاکره‌کننده ارشد حماس تأیید کرد که این جنبش فلسطینی نیز توافق «برای پایان جنگ» را پذیرفته است.
او افزود که ایالات متحده و دیگر میانجی‌ها تضمین داده‌اند که امضای توافق به معنای آن است که جنگ «برای همیشه پایان یافته است».
با این حال، صبح جمعه گزارش‌هایی از حملات هوایی، توپخانه‌ای و تیراندازی ارتش اسرائیل در شهر غزه و خان‌یونس منتشر شد، اما گزارشی از تلفات انسانی در دست نیست.
نیروهای اسرائیلی روز پنج‌شنبه نیز پس از اعلام حصول توافق از سوی میانجی‌ها، حملات هوایی تازه‌ای به غزه انجام دادند که دست‌کم هشت فلسطینی در آن کشته شدند.
تا ظهر جمعه، تانک‌های اسرائیلی از جاده «الرشید» — که از جنوب تا شمال نوار غزه امتداد دارد و پیش‌تر برای جلوگیری از بازگشت آوارگان بسته شده بود — عقب‌نشینی کردند. به‌محض عقب‌نشینی نیروهای اسرائیلی، هزاران نفر از مردم پیاده در مسیر این جاده به سمت شهر غزه بازگشتند.
مرحله دوم توافق قرار است ظهر دوشنبه — یعنی ۷۲ ساعت پس از تکمیل عقب‌نشینی — آغاز شود. طبق این مرحله، ۲۰ اسیر زنده اسرائیلی و چند جسد آزاد خواهند شد و در مقابل، اسرائیل حدود ۲ هزار زندانی فلسطینی از جمله ۲۵۰ نفر با حکم حبس ابد را آزاد خواهد کرد.
با این حال، فهرست نهایی آزادشدگان هنوز نهایی نشده است. گزارش‌هایی در روز پنج‌شنبه از وجود اختلاف‌نظر درباره هویت برخی زندانیان حکایت داشت؛ حماس بر آزادی چهره‌های شاخص پافشاری کرده و اسرائیل با آن مخالفت کرده است.
در میان شش نام مورد اختلاف، مروان برغوثی (فرمانده نظامی محبوب جنبش فتح)، احمد سعدات (دبیرکل جبهه خلق برای آزادی فلسطین) و از اعضای ارشد حماس شامل حسن سلامه، عبدالله برغوثی، ابراهیم حامد و عباس السید قرار دارند.
همچنین انتظار می‌رود حداقل ۴۰۰ کامیون حامل کمک‌های بشردوستانه وارد غزه شوند، هرچند تاکنون گزارشی از ورود آن‌ها منتشر نشده است.
توافق آتش‌بس، نخستین مرحله از طرح موسوم به «طرح صلح» آمریکا است و قرار است مراحل بعدی در آینده مورد مذاکره قرار گیرد. این مراحل شامل عقب‌نشینی کامل نیروهای اسرائیلی از غزه، خلع سلاح حماس، استقرار نیروهای بین‌المللی در این منطقه و سایر مفاد تکمیلی خواهد بود.
هیچ‌یک از طرفین — نه حماس، نه اسرائیل و نه میانجی‌ها — هنوز جدول زمانی مشخصی برای این مذاکرات ارائه نکرده‌اند و همچنین روشن نیست که تداوم آتش‌بس به دستیابی به توافق در مراحل بعدی وابسته است یا خیر.
جنگ غزه در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد، زمانی که حمله غافلگیرانه‌ای به رهبری حماس علیه اسرائیل انجام گرفت. حماس اعلام کرد که علت این حمله، اشغال چند دهه‌ای سرزمین فلسطین توسط اسرائیل، نقض‌های فزاینده در مسجدالاقصی، محاصره فلج‌کننده غزه و بدرفتاری با زندانیان فلسطینی بوده است.
فرماندهی جنوبی ارتش اسرائیل — که مسئول نظارت بر فلسطینی‌ها، اجرای محاصره و انجام حملات دوره‌ای به غزه بود — در ساعات اولیه حمله حماس فروپاشید و هرج‌ومرج گسترده‌ای به وجود آمد.
در این حمله، نیروهای فلسطینی دست‌کم ۱۱۸۰ نفر را کشتند و بیش از ۷۰۰ نفر دیگر نیز در درگیری‌های بعدی جان باختند. حدود نیمی از تلفات اسرائیل غیرنظامی و نیمی دیگر نظامی بودند.
در پاسخ، اسرائیل کارزار گسترده‌ای از بمباران غزه را آغاز کرد و سپس با تهاجم زمینی و محاصره کامل، جنگی دو ساله را به راه انداخت. از آن زمان تاکنون، نیروهای اسرائیلی بیش از ۶۷ هزار فلسطینی را کشته‌اند که طبق داده‌های درز کرده از ارتش اسرائیل، بیش از ۸۰ درصد آن‌ها غیرنظامی بوده‌اند.
این حملات همچنین باعث قحطی گسترده و ویرانی تقریباً تمامی زیرساخت‌های غزه از جمله خانه‌ها، بیمارستان‌ها، مدارس، مساجد و کلیساها شده است.
نهادهای بین‌المللی، کارشناسان سازمان ملل و کشورهای مختلف، اقدامات اسرائیل را مصداق «نسل‌کشی» علیه مردم فلسطین دانسته‌اند.
