نیمهکاره ماندن دولت سیزدهم و روی کار آمدن دولتی اصلاحطلب در کشور، مهمترین دلیلی بود که باعث شد 1403 سالی تلخ برای جریان تندرو باشد. بر همین اساس این جریان در تمام 8 ماه اخیر سعی کرد با طرح اظهارات و انجام اقداماتی، در مسیر دولت پزشکیان سنگاندازی و برای کشور بحرانآفرینی کند؛ اظهارات و اقداماتی که گاها با واکنش منفی رهبری نیز مواجه شده است.
پایگاه خبری جماران: نیمهکاره ماندن دولت سیزدهم و روی کار آمدن دولتی اصلاحطلب در کشور، مهمترین دلیلی بود که باعث شد 1403 سالی تلخ برای جریان تندرو باشد. بر همین اساس این جریان در تمام 8 ماه اخیر سعی کرد با طرح اظهارات و انجام اقداماتی، در مسیر دولت پزشکیان سنگاندازی و برای کشور بحرانآفرینی کند؛ اظهارات و اقداماتی که گاها با واکنش منفی رهبر معظم انقلاب نیز مواجه شده است.
به گزارش خبرنگار جماران، اگرچه طیف های تندرو اصولگرا همواره خود را «انقلابی، حزباللهی و ذوب در ولایت» معرفی می کنند و در مقابل، اصلاحطلبان و حتی اصولگرایان معتدل را با تعابیری نظیر «واداده، غربگرا و وطنفروش» مورد خطاب قرار می دهند، اما آنان در سالی که گذشت بیشترین تذکرات را از رهبر انقلاب دریافت کرده اند. در سالهای پیشین نیز، به راه انداختن ناآرامیهای سال 96 با هدف زمین زدن دولت روحانی، حمله به سفارت و کنسولگری عربستان، ممانعت از احیاء برجام در زمستان 1400 و... تنها بخشی از اقدامات تندروها در دولتهای قبل است که تبعات سنگینی را برای کشور و مردم در پی داشته است.
ظاهرا در زمان دولت چهاردهم نیز علی رغم رویکرد وفاقی این دولت، جریان رادیکالِ همیشه در سایه به این دستورالعمل ثابت خود پایبند ماند و از همان فردای روز انتخابات، کمر به مقابله با رأی مردم و دولت پزشکیان بست؛ تا جایی که حتی چهره ای چون علیرضا زاکانی نیز چندماه قبل اینگونه به آنها نهیب زد: «باید رویکردها تغییر کند. اگر من نوعی در انتخابات رقیب دولت بودم، اما احساس کنم باید دولت را پنچر کنم، خیانت است. باید به دولت کمک کرد تا بار ملت را حمل کند. برخی میگویند حالا که در انتخابات پیروز نشدیم، الان باید دولت را پنچر کنیم؛ این کار خواست دشمن است.»
در این مدت رسانهها و لشکر سایبری این جریان از یک سو و برخی چهره ها در مجلس از سوی دیگر، همگی تلاش کردند پابهپای دشمنان خارجی، دولت را تحت فشار قرار دهند و بار دیگر انتقام شکست انتخاباتی خود را از مردم بگیرند. این در حالی است که رهبر انقلاب در همان روزهای نخست پس از انتخاب پزشکیان و در دیدار با نمایندگان مجلس، با تأکید بر لزوم تعامل سازنده مجلس با دولت جدید و کمک به آن، گفتند که «همه ما باید از بن دندان باور کنیم که موفقیت رئیسجمهور و دولت جدید، موفقیت همه ماست».
در ادامه نگاهی داشتهایم به برخی از مواضع جریان تندرو در دولت پزشکیان که به صورت آشکار یا تلویحی با واکنش منفی رهبر انقلاب مواجه شده است.
1. باقی ماندن در فضای رقابتی انتخابات
اصولگرایان تندرو تا مدتها پس از پایان انتخابات، همچنان در آن فضای رقابتی باقی مانده بودند و نهتنها دائما به رئیسجمهور منتخب حمله و توهین میکردند، بلکه حتی گروههای پیادهنظامشان در فضای مجازی، سایر مردم را به علت رأی دادن به پزشکیان مورد شماتت قرار میدادند. حتی در مواردی اعضای این جریان، شورای نگهبان را به علت تاییدصلاحیت پزشکیان به شدت سرزنش میکردند. وجود چنین رویکردی از سمت جناح رادیکال نشان میداد این جریان سعی دارد با دوقطبیسازی در جامعه و بسیج افکار عمومی طرفدار خود علیه دولت، در همان اول کار جایگاه و شخصیت پزشکیان را در بین مردم تضعیف کند.
تبلیغات تندروها علیه پزشکیان با واکنش منفی رهبر انقلاب مواجه شد و ایشان در مراسم تنفیذ رئیس دولت چهاردهم، در بخشی از سخنان خود خطاب به عموم مردم و فعالان سیاسی و انتخاباتی تاکید کردند « نباید به وسوسههای دوقطبیسازی اعتنا کرد و ترتیب اثر داد. نباید احساساتی که افراد را در دوره انتخابات وادار به مجادله با یکدیگر میکرد، ادامه یاید. این توصیه مؤکد بنده است».
البته که جریان تمامیتخواه نشان داده قصد توجه به این تأکید رهبر انقلاب را ندارد و میخواهد تا انتخابات بعدی، ستادهای خود را فعال نگه دارد.
2. انتقادات بابت تأخیر در اجرای وعده صادق
یکی از بزگترین بدشانسیهای پزشکیان، ترور اسماعیل هنیه در تهران پس از مراسم تحلیف ریاستجمهوری بود. همان موقع بسیاری از اکانتهای لشکر سایبری جریان تندرو در توئیتر و کانالهایشان در ایتا فعال شدند و نوشتند که چنین چیزی نتیجه آغاز دولت پزشکیان است و خواستار اجرای وعده صادق 2 شدند. مجموعه نظام اما بنا بر مصالح کشور، تصمیم گرفت در این زمینه شتابزده عمل نکند. با ترور سیدحسن نصرالله، مجددا فرصتی برای جناح رادیکال فراهم شد تا به دولت حمله کند.
امیرحسین ثابتی، از پرسروصداترین نمایندگان این جریان در مجلس، در توئیتی تلویحا دولت پزشکیان را به خاطر عدم اجرای وعده صادق 2، مقصر ترور شهید نصرالله دانست! چنین ادعایی از تریبون صداوسیما نیز چندین بار مطرح شد؛ از جمله اینکه فواد ایزدی نیز در یک برنامه زنده تلویزیونی، اعلام کرد «آقای پزشکیان و ظریف بعد از ترور شهید اسماعیل هنیه، اجازه برخورد ندادند و گفتند آمریکا پیام فرستاده که دنبال آتشبس است و این اشتباه منجر به ترور شهید سید حسن نصرالله شد!».
مدتی پس از انجام وعده صادق 2، با حمله هوایی اسرائیل به خاک ایران در پنجم آبان، مجددا تندروها بدون توجه به شرایط کشور خواستار اجرای عملیات وعده صادق 3 شدند و در این راستا مدام مردم را برای مطالبهگری از دولت به منظور اجرای وعده صادق 3 تحریک میکردند و حتی تجمعاتی را با حضور تعداد محدودی از طرفداران خود ترتیب دادند. حتی کار به جایی رسیده بود که لشکر سایبری منسوب به این جریان، در فضای مجازی اقدام به تخطئه نیروهای نظامی کشور میکرد تا آنان را برای حمله به اسرائیل تحت فشار قرار دهد. گویی اعضای طیف رادیکال نمیدانند که اقدامات نظامی آن هم در چنین سطحی، تنها با اجازه رهبری ممکن است.
اگرچه رهبر انقلاب چند روز بعد از اجرای وعده صادق 2، در خطبههای نماز جمعه 13 مهر با بیان اینکه «برای پاسخ نظامی به اسرائیل، ما نه تعلل و کوتاهی میکنیم نه دچار شتابزدگی میشویم»، سعی کردند به تندروها بفهمانند عدم شتاب در پاسخ به اسرائیل تصمیم نظام در سطوح کلان بوده است، اما حملات مدام طیف رادیکال به دولت برای انجام وعده صادق 3 و برگزاری تجمعات مختلف به این منظور، باعث شد رهبر معظم انقلاب اخیرا در دیدار با دانشجویان نیز صراحتا اعلام کنند «برخی منتقدند که چرا وعده صادق در فلان وقت انجام نگرفت و فلان وقت انجام گرفت، اگر در فلان وقت انجام میگرفت، فلان حادثه اتفاق نمیافتاد. خب این درست نیست. آن کسانی که متصدی این کارها هستند، با محاسبه کار میکنند. اگر شما هم جای آنها بودید، همین کار را انجام میدادید».
3. استیضاح همتی
یکی دیگر از مواردی که باعث شد در سال 1403 جریان تمامیتخواه بیش از پیش احساس شکست کند، رأی اعتماد مجلس به کل کابینه پیشنهادی پزشکیان بود. بر همین اساس نمایندگان این جریان در مجلس، بخشی از تحرکات ضدّ دولتی خود را به اقدام برای استیضاح وزرای اقتصاد و نفت اختصاص دادند، با این استدلال که عملکرد همتی باعث افزایش نرخ دلار و عملکرد پاکنژاد باعث ناترازی انرژی و قطعی برق شده است. در حالی که کنترل نرخ ارز عمدتا به بانک مرکزی و وضعیت ناترازی برق به وزارت نیرو مربوط میشود و متصدیان هر دو حوزه در دولت چهاردهم، از بازماندگان دولت قبل هستند. نهایتا در اسفندماه، مجلس به برکناری وزیر اقتصاد رأی داد تا وضعیت بازار در شب عید ملتهبتر شود.
اما رهبر انقلاب که خرداد سال گذشته و در دیداری که با نمایندگان مجلس وقت داشتند، استیضاح وزرا چند ماه پس از آغاز کارشان را مذمت کرده بودند، چند روز پیش در دیدار با دانشجویان نیز گفتند «اگر وزیری رای نیاورد، وزارتخانه مربوطه تا مدتها بیسرپرست میماند و این بیسرپرست بودن به مراتب بدتر از این است که یک آدمی باشد که برخی معیارها را نداشته باشد.».
4. برکناری ظریف
جناح رادیکال که از 11 سال پیش کینه ظریف را به دل گرفته و همواره سعی کرده با هر بهانهای به او حمله کند، از ابتدای دولت پزشکیان و با انتصاب ظریف به عنوان معاون راهبردی رئیسجمهور، حملات خود علیه او را تشدید کرد و طرح درخواست برکناری ظریف، تبدیل به کار هرروزه نمایندگان پایداری در مجلس شد و اندک بدنه اجتماعی این جریان نیز با برگزاری تجمعاتی محدود اما پرسروصدا، خواستار عزل ظریف میشدند و حتی رئیسجمهور را تهدید به شکایت در صورت عدم توجه به خواسته خود میکردند!
استناد این افراد به قانون نحوه انتصاب اشخاص در مشاغل حساس است که در بخشی از آن آمده کسانی که خود، فرزندان یا همسرشان تابعیت مضاعف دارند، نمیتوانند در مشاغل حساس منصوب شوند. جریان افراطی در حالی معتقد بود طبق این قانون، ظریف به علت تابعیت آمریکایی فرزندان خود باید از معاونت رئیسجمهور عزل شود که اساسا تابعیت فرزندان وی قهری و بر اساس تولد آنان در آمریکا در زمان ماموریت ظریف است. بگذریم از اینکه این جنجال توسط کسانی مطرح میشد که خودشان دارای گرینکارت آمریکا هستند.
چند ماه پیش مجید انصاری، معاون حقوقی رئیسجمهور در سخنانی اعلام کرد که «رهبری شخصا به دکتر پزشکیان فرمودند با اصلاح قانون تابعیت قهری موافق هستم، نظر من را در مجلس شورای اسلامی اعلام کنید تا این قانون مانع استفاده از نیروها در مشاغل مختلف نشود.». چند روز بعد، مهدی فضائلی، عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب نیز در توئیتی با اشاره به این صحبت انصاری، نوشت که این نقل قول صحیح است. درستی این موضوع و موافقت رهبری با اصلاح قانون، توسط قالیباف نیز تایید شد.
با این حال جریان تندرو از اصرار خود برای برکناری ظریف عقب ننشست و نهایتا وی با هدف کاهش فشارها بر دولت، از سمت خود به عنوان معاون رئیسجمهور استعفا داد.
5. جنجالها بر سر حجاب
عدم اجرای قوانین سختگیرانه در حوزه حجاب، یکی از وعدههای پزشکیان در ایام انتخابات بود که در تمام 7 ماه دولتش به آن عمل کرده است. قانون عفاف و حجاب یکی از شاهکارهای مجلس اقلیت است و آن چنان مفاد سختگیرانهای دارد که دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی به علت پرهیز از ایجاد آشوب در کشور، با اجرای آن مخالفت کرده است. پس از توهینها و لجنپراکنیهای مکرر جریان تندرو نسبت به سران سه قوه به علت عدم ابلاغ و اجرای قانون حجاب، این جریان پیادهنظامهای خود را به جلوی مجلس گسیل کرده تا با تجمعات خود، دولت را برای اجرای این قانون تحت فشار قرار دهند.
حامیان جناح رادیکال در حالی از شهرهای مختلف برای تجمع فاقد مجوز خود مقابل مجلس به تهران میآیند و حتی بعضا همراه با خانوادهشان شب تا صبح را در خیابان مجاور مجلس میمانند که چندی پیش جواد نیکبین، نماینده اصولگرای مجلس اعلام کرد که این افراد برای برگزاری این تجمعات پول دریافت میکنند. فضاحت این تجمعات در حدی است که محمود نبویان، از نمایندگان جبهه پایداری در مجلس نیز اخیرا با تندرو خواندن برگزارکنندگان تجمعات حجاب، گفت که اینها همان افرادی هستند که میخواهند در هر موقعیتی بحرانسازی کنند.
اصرار تندروها بر اجرای قانون حجاب در حالی است که روایتهای متعددی که از دیدار هفته گذشته کارگزاران نظام با رهبر انقلاب وجود دارد، حاکی از آن است که محمدتقی نقدعلی، از نمایندگان افراطی مجلس، در این دیدار خطاب به رهبری از عدم اجرای قانون حجاب گلایه کرده و ایشان در پاسخ فرمودهاند «ای کاش بنده گوش شنوایی برای شنیدن حرفهای شما داشتم». چنین پاسخی به وضوح نشان میدهد که موضع رهبر انقلاب در برابر قانون سراسر ایراد عفاف و حجاب چیست.
6. الگوگیری از دولت سیزدهم
یکی از تلاشهای طیف رادیکال این است که تمام مشکلات امروز کشور را نتیجه چند ماه مدیریت دولت پزشکیان نشان دهد و این طور وانمود کند که در تمام دوران سه ساله دولت سیزدهم بی نقص بوده است. بر همین اساس اعضای این طیف مدام بر لزوم الگوگیری مسئولین از دولت سابق تأکید دارند و حتی در انتخابات تیرماه میخواستند با شعار ادامه راه شهید رئیسی، از مردم رأی جمع کنند. برگزاری «کنگره بینالمللی حکمرانی آیتالله رئیسی» و تصویب تشکیل بنیاد بینالمللی شهید رئیسی در شورای عالی انقلاب فرهنگی از اقداماتی است که در همین راستا صورت گرفته است.
جدا از اینکه محکومیت دو تن از وزرای دولت سیزدهم به علت مشارکت در ابرفساد چای دبش حامیان آن دولت را دچار چالش جدی کرده است، گلایه اخیر رهبر انقلاب از یک گزارش اراده شده در آن دولت با بکاربردن تعبیر «پوچ و مهمل»، وضع این طیف را بغرنج تر کرده است.
مجموع موارد ذکرشده نشان میدهد تندروها که در طی دو دهه اخیر بارها حتی از بسیاری از اصولگرایان و همفکران خود عبور کردهاند و امروز هم به شدت در حال حمله به قالیباف و اژهای هستند و حتی به نبویان که رفیق دیرینهشان است نیز به دلیل اظهارات اخیرش شدیدا تاختهاند، تلویحا خود را در مقابل مواضع رهبر انقلاب قرار داده اند. کما اینکه سید محمود نبویان نیز در همین اظهارات اخیر خود گفته بود تندروها میخواهند اعتراضات را مستقیما به سطح رهبری بکشانند.
در چنین شرایطی باید منتظر بود و دید تدبیر و رویکرد مجموعه نظام برای مواجهه با جریان تندرو که هرروز چهره ها و طیف های جدیدی در آن زائیده می شود، چیست؟