آرمان امروز  :  تصور بر این است که در رابطه با زنگزور توافقات اولیه ای با ایران صورت گرفته که بعد از این همه سر و صدا در داخل ایران هیچگونه عکس العملی از سوی جمهوری آذربایجان، ترکیه و حتی روسیه دیده نشد و فقط خانم سخنگوی دولت روسیه در مسکو اعلام کرد که طرحمان را به طرف ایرانی داده ایم و آن ها هم پذیرفته و یا مخالفتی نکرده اند.
این احتمال وجود دارد که طرح این باشد که از زیر دالان زنگزور که در اختیار روسیه است، زیرگذری برای ارتباط ایران و ارمنستان بخواهند ایجاد کنند و یا توافق شده باشد که کامیون های ایرانی از طریق نخجوان وارد استان سیونیک ارمنستان شود که البته مورد دوم باز هم مشکلی اساسی است. در مورد اولی اجازه با روسیه است و در مورد دومی که کاری به زنگزور ندارد اجازه عبور با اذربایجان خواهد بود.
به هرحال ورود اولیه ایران به ارمنستان اجازه می خواهد و در زمان تنش رابطه با روسیه و یا باکو می توانند مزاحمت ایجاد کنند. به نظر می رسد روس ها امضای این قرارداد استراتژیک و یا شراکت راهبردی با روسیه را هم می خواهند همزمان انجام دهند. به خیال خودشان با این قرارداد دارند امتیازی به ایران می دهند و در مقابل می خواهند قضیه زنگزور را هم فیصله دهند. احتمالا این قرارداد راهبردی با روسیه به زودی امضا می‌ شود که در درون آن خرید سوخو ۳۵ و ضد هوایی اس ۴۰۰ هم گنجانده شده است که بخش نظامی ایران را خوش بین کرده است ولی یقین دارم به رغم امضایی که انجام می گیرد روسیه تا زمانی که اجازه سعودی ها و اماراتی ها را نگیرد به بهانه های مختلف سلاحهای پیشرفته را به ایران تحویل نخواهد داد و اگر به نحوی مجبور به تحویل بشود از دادن قطعات آن ها پرهیز خواهد کرد.
مطمئن هستم که در این رابطه با اعراب خلیج فارس گفتگو شده و روسیه به آنها اطمینان داده است که در همکاری بین ایران و روسیه و تحویل سوخو ۳۵ کاری نخواهد کرد که توازن قوا در منطقه به نفع ایران رقم بخورد.
بدون شک رابطه روسیه با امارات و رابطه روسیه با عربستان همچون رابطه روسیه با ترکیه آنقدر مهم است که هیچوقت در این وضعیت جنگی ایران را به آن سه کشور ترجیح نمی دهد. باید توجه داشت که هم اکنون عمده اقتصاد روسیه را سه کشور چین، ترکیه و امارات مدیریت می کنند و عربستان نیز با همکاری خوب با روسیه در اوپک پلاس قیمت نفت را بالا نگه داشته اند که برای روسیه امری است حیاتی.
در کنار اینها جمهوری آذربایجان تحت رهبری علی اف هم وجود دارد که روسیه اخیرا جذبش کرده تا بتواند از آن به عنوان ابزاری استفاده کند تا انرژی روسیه را به ترکیه برساند تا ترکیه با دلالی و گرفتن سهم خود این انرژی را در بازار اروپا بفروش برساند. هر چه توافق شده مربوط به دولت قبل بوده و روسها خودشان اعلام کردند که این قرارداد قرار بود در دولت قبل به امضا برسد ولی با حادثه هلیکوپتر با تاخیر به امضا خواهد رسید. مسئولان سیاست خارجی در دولت جدید باید این قرارداد را با دقت مطالعه کنند و مسائل آن را با رییس جمهور در میان بگذارند. شاید لازم باشد که باز هم امضا به تاخیر افتد. امضای چنین قراردادی در این مقطع می تواند بر گفتگوهای ایران و غرب نیز تاثیر منفی بگذارد و قبلا که چنین قراردادی مطرح شد غربی ها بدان حساسیت نشان دادند.