آرمان امروز – مهدی زارع: تهران یکی از آلوده ترین شهرهای جهان است که با جمعیت طی روز ۱۳.۵ میلیون نفر روزانه حدود ۱۳ هزار تن زباله شهری و سالانه ۴.۷ میلیون تن زباله تولید می‌کند. بر اساس سناریورهای مختلف حدود ۳ تا ۱۰ میلیون تن تولید گازهای گلخانه ای در تهران برآورد شده است. اصلاح سامانه مدیریت پسماند می تواند به طور موثری گازهای گلخانه ای را در تهران کاهش دهد. تا ۲۳ شهریور ۱۴۰۳ بر اساس روزشمار شاخص آلودگی هوای تهران از ابتدای امسال تاکنون پنج روز هوای پاک، ۱۱۵ روز هوای قابل قبول، ۵۵ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و ۲ روز ناسالم به ثبت رسیده است. به عبارذت دیگر ۳۲ درصد از روزهای سال از ابتدای سال ۱۴۰۳ در تهران هوا ناسالم یا بسیار ناسالم بوده است. این در حالی است که روزهای آلودگی هوا معمولا در نیمه دوم سال در تهران تجربه می شود. شاخص کیفیت هوا (AQI) به ۶ دسته اصلی تقسیم می‌شود. بر اساس این تقسیم‌بندی از عدد صفر تا ۵۰ هوا «پاک»، از ۵۱ تا ۱۰۰ هوا «قابل قبول یا متوسط»، از ۱۰۱ تا ۱۵۰ هوا «ناسالم برای گروه‌های حساس»، از ۱۵۱ تا ۲۰۰ هوا «ناسالم»، از ۲۰۱ تا ۳۰۰ هوا «بسیار ناسالم» و از ۳۰۱ تا ۵۰۰ شرایط کیفی هوا «خطرناک» است.با استفاده از زیرساخت های سبز و ترویج همکاری و مشارکت، می توان اثرات نامطلوب محیط شهری را کاهش داد و به سمت شهری کم کربن حرکت کرد. بعضی برآورد ها نشان می دهد که ایران در دهه‌های آینده با افزایش ۲.۶ درجه سانتی‌گراد میانگین دما و کاهش ۳۵ درصدی بارندگی مواجه خواهد شد. ایران با مجموع انتشار گازهای گلخانه‌ای (GHG) به ۶۱۶۷۴۱ میلیون تن دی‌اکسید کربن اولین کشور مسئول تغییرات اقلیمی در خاورمیانه و هفتمین کشور در جهان است. سهم سطح بالای ایران در انتشار گازهای گلخانه ای به تولید نفت، گاز و شهرنشینی سریع بستگی دارد.
مناطق شهری منابع اصلی انتشار گازهای گلخانه ای و عامل مهمی در افزایش مصرف انرژی و انتشار CO2 هستند که امروزه در اکثر شهرها اتفاق می افتد. ۹۰ درصد رشد جمعیت شهری در کشورهای با درآمد کم و متوسط اتفاق می افتد. بنابراین کشورهای متوسط رو به پایین بیشتر در معرض تغییرات اقلیمی هستند. بسیاری از شهرها اقداماتی را برای کاهش انتشار کربن انجام می دهند. از برنامه ریزی اصلی و جنبه های سیاست کلان گرفته تا اقدامات خاص در حوزه های خاص. توکیو، لندن و نیویورک، برنامه های برنامه ریزی جامعی را برای شهری کم کربن آغاز می کرده اند. . برلین، کپنهاگ و بارسلونا مجموعه ای از سیاست های ساخت و ساز را در رابطه با ساختار مصرف انرژی، ساختار صنعتی، حمل و نقل عمومی ، طراحی ساختمان ، مصرف خانگی و آگاهی عمومی در شهر کم کربن ایجاد کرده اند. استان تهران تقریباً ۴۰ درصد از واحدهای صنعتی کشور را در خود متمرکز کرده است. شهر تهران با توجه به جمعیت زیاد در فضای محدود در کنار استقرار بی رویه صنایع، محوری ترین نقطه استان از نظر آلودگی محیطی به ویژه آلودگی هوا است. تهران به‌عنوان پرجمعیت‌ترین شهر کشور، یکی از بزرگ‌ترین شهرها از نظر مساحت شهری نه تنها در ایران، بلکه در سراسر جهان است.
با افزایش خودروهای شخصی در تهران، در صورت عدم اتخاذ راهکارهای مناسب، آلودگی هوای ناشی از ترافیک بیشتر و بیشتر می شود. مترو به عنوان یکی از مهم ترین راه حل های معضل ترافیک و آلودگی هوا در جهان شناخته می شود. توسعه و گسترش سریع خطوط قطار شهری یک ضرورت اجتناب ناپذیر و یکی از نیازهای اصلی شهر است. سامانه مترو راحت و کارآمد است و نقش مهمی در کاهش بار ترافیک عبوری دارد.
طی یک دوره پانزده ساله ۱۳۸۲-۱۳۹۷ ، سفرهای سالانه با مترو افزایشی تدریجی یافته است، هرچند که از سال ۱۳۹۴ همچنان بر تعداد سفرها افزوده شده است و هر چه تعداد سفرها بیشتر باشد استقبال شهروندان از استفاده از مترو زیرزمینی بیشتر شده است. در عین حال، با تقویت این شیوه حمل و نقل ، می توان استفاده از وسایل نقلیه فردی را کاهش داد و شهروندان را به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی جابه جا کرد. بنابراین به نظر می رسد سامانه های حمل و نقل عمومی مانند راه آهن زیرزمینی راه حلی برای کاهش آلودگی هوا در مناطق شهری باشد.
تغییرات اقلیمی یک موضوع جهانی است، نیاز به نگرش های کل نگر و همکاری با سایر شهرهای جهانی دارد. بنابراین، تهران را به عنوان پایتخت، ششمین شهر آلوده جهان است و ضرورت پرداختن به موضوع شهر کم کربن بیش از پیش احساس می شود. با همکاری نهادی و سازمانی و همچنین مشارکت واقعی شهروندان می توان در جهت پیشبرد اهداف کم کربن تهران حرکت کرد.